10/08/2005 tarih ve 25902 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik, 11/12/2025 tarih ve 33104 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, 10/12/2025 tarihli ve 10681 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının 5. maddesi ile değiştirilmiştir.
Bu düzenleme ile kamu veya özel sektör tarafından yürütülecek yatırım ve faaliyetlere ilişkin olarak Bakanlıkça işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesine dair yetkinin kapsamı, bu yetkinin hangi şartlarda kullanılacağı ile ruhsatlandırma sürecinin şekil, şart ve esasları açık biçimde tanımlanmış; böylece mahalli idareler ile Bakanlık arasında uygulamada ortaya çıkabilecek ihtilafların ve belirsizliklerin giderilmesi amaçlanmıştır.
Bu çerçevede, Yönetmeliğin 45 inci maddesinden sonra gelmek üzere “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca ruhsat düzenlenmesi” başlıklı maddeye göre, işyeri açma ve çalışma ruhsatı sürecinde Bakanlığın devreye girebilmesine imkân tanıyan yeni bir idari mekanizma oluşturulmuştur. Düzenlemenin temel unsurları aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
1. Bakanlığın Resen Ruhsat Düzenleme Yetkisinin Şartları
- İşletmeci tarafından Yönetmeliğe uygun şekilde ruhsat başvurusu yapılmış olmalıdır.
- Yetkili idare (belediye/il özel idaresi) başvurunun yapıldığı tarihten itibaren iki ay içinde ruhsat vermemişse, Bakanlık resen ruhsat düzenleme yetkisine sahiptir.
- Bu yetki, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü Yılı Birim Fiyat Listesinde öngörülen bedelin ödenmesiyle kullanılabilir.
2. Ruhsat Düzenleme Görevinin İl Müdürlüklerince Yürütülmesi
- Bakanlık adına ruhsat düzenleme işlemleri Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği il müdürlüklerince yürütülür.
- Böylece merkezi idari yetki, taşra teşkilatı üzerinden uygulanır.
3. Yetkili İdarenin Görüşünün Alınması
- İşletmeci Bakanlığa müracaat ettiğinde, il müdürlüğü yetkili idarenin görüşünü ister.
- Yetkili idare, ruhsatın verilmemesine ilişkin gerekçesini ayrıntılı şekilde açıklamak zorundadır.
- Görüşün 15 gün içinde iletilmesi zorunludur; süresinde bildirilmemesi hâlinde olumlu görüş verilmiş sayılır.
4. İl Müdürlüğünün İnceleme Yükümlülüğü
- Yetkili idarenin görüşü sonrasında veya olumlu kabul edilen durumlarda, il müdürlüğü 15 gün içinde başvuruyu inceler.
- Başvurunun Yönetmeliğe uygun olduğu tespit edilirse, il müdürlüğü resen ruhsat düzenlemeye yetkilidir.
- Uygunsuzluk veya eksiklik bulunursa, bu durum başvuru sahibine aynı süre içinde bildirilir.
- Eksikliklerin giderilmesi hâlinde yeniden başvuru yapılır ve il müdürlüğü ruhsatı düzenler.
5. Ruhsat Bilgilerinin Yetkili İdareye Bildirilmesi
- İl müdürlüğü tarafından düzenlenen ruhsatın onaylı örnekleri ile başvuru formu ve ekleri, en geç üç iş günü içinde yetkili idareye gönderilir.
6. İl Müdürlüklerinin Denetim Yetkisinin Sınırlandırılması
- İl müdürlüğü, ruhsata esas kesinleştirici nitelikte denetim yapamaz.
- Düzenlenen ruhsat bilgileri yetkili idareye bildirilir ve denetimin yapılması talep edilir.
- Yetkili idare, Yönetmelikte öngörülen süre içinde denetimi yapmazsa, doğacak sorumluluk kendisine aittir.
7. Yetkili İdarenin Denetimi ve Ruhsat Üzerindeki İşlemleri
- Yetkili idarenin yapacağı denetimler sonucunda:
* Ruhsatın iptalini,
* Ruhsatın güncellenmesini,
* Başka bir idari işleme konu edilmesini gerektiren hususlar tespit edilirse,
bu durum gerekçeleriyle birlikte ve gereğinin yapılması amacıyla il müdürlüğüne bildirilir.
Bu kapsamda “yetkili idare” kavramı, Yönetmeliğin 4. maddesinde;
– belediye sınırları ve mücavir alanlar dışında veya kanunlarda münhasıran il özel idaresine bırakılan konularda il özel idaresi,
– büyükşehir belediyesi sınırları içinde, büyükşehir belediyesinin yetkili olduğu konularda büyükşehir belediyesi,
– bunların dışında kalan alanlarda büyükşehir ilçe belediyesi,
– belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde belediye,
– organize sanayi bölgeleri bakımından OSB tüzel kişiliği,
– endüstri bölgeleri ve teknoloji geliştirme bölgeleri bakımından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile ilgili il müdürlükleri, olarak tanımlanmıştır.
