MİLLİ İSTİHBARAT KOORDİNASYON KURULU KURULDU

İstihbaratın Koordinasyonu

Kanun Koyucu toplanan istihbaratın koordinasyonu ve kullanımını etkin kılmak için kamu kurumlarını yetkili kılmıştır. Buna göre Dışişleri, İçişleri Bakanlıkları, Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu, Siber Güvenlik Kurulu, Kamu Güvenliği ve Düzeni Müsteşarlığı ve Bilgi Teknolojileri ve İletişimi Kurumu koordinasyondan sorumlu kurumlardır.

Dışişleri bakanlığı görev ve yetkilerini düzenleyen 6004 sayılı Dışişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunla kanun koyucu Dışişlerinin temsil görevi dışında sağlayacağı enformasyon hakkında da düzenleme yapmıştır. Kanun koyucu genel olarak ilke, görev ve yetki tanımını 2. ve 6. maddelerin açıklamıştır.[1]

3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2. maddesinin d fıkrasında “Suç işlenmesini önlemek, suçluları takip etmek ve yakalamak” olarak görev tanımı yapılmıştır. Buna bağlı olarak İçişleri Bakanlığının suç önlemek için gerekli olan iletişimin denetlenmesi tedbirini Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı vasıtasıyla yürütülür.

Aynı kanunun 8. maddesinin e fıkrasında “Kaçakçılık İstihbarat, Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı” kurulmasına karar verilmiştir. Bu başkanlığın görevini aynı kanunun 13. maddesinde düzenlemiştir.[2]

2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri Ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununda yapılan Ek madde 2 ‒ (Ek: 17/4/2014-6532/12 md.) (1) Bu maddede belirtilen görevleri yerine getirmek üzere, Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde Güvenlik ve İstihbarat Komisyonu kurulmuştur. MİT tarafından yürütülen Devlet istihbarat hizmetleri ile Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından görevleri gereği yürütülen güvenlik faaliyetlerine ve istihbari nitelikteki faaliyetlere ilişkin olarak İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve MİT tarafından hazırlanacak yıllık raporlar Cumhurbaşkanlığına gönderilir. Cumhurbaşkanlığınca bu raporlar üzerine hazırlanacak yıllık rapor mart ayı içinde Güvenlik ve İstihbarat Komisyonuna sunulur. Komisyon, incelemelerini ve görüşmelerini raporun kendisine intikalinden itibaren doksan gün içinde tamamlar ve hazırlayacağı raporu bu süre içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunar. Komisyonun üye sayısı on yedidir. Üye dağılımı siyasi parti gruplarının parti grupları toplam sayısı içindeki yüzde oranlarına göre yapılır. Komisyonun görevleri şunlardır:

a) Millî güvenliğe ilişkin konularda görüş ve öneriler sunmak,

b) Güvenlik ve istihbarat konularında uluslararası alanda kabul gören gelişmeleri izlemek,

c) Kendi faaliyetlerine ilişkin rapor hazırlamak,

d) Güvenlik ve istihbarat hizmetleri sırasında elde edilen kişisel verilerin güvenliğini ve bireyin hak ve özgürlüklerini koruyucu öneriler geliştirmek,

Komisyon görüşmeleri kapalı oturumla yapılır. Kapalı oturumda Komisyon üyeleri, ilgili bakanlar, görevli hükümet temsilcileri ve Komisyonda görev yapan yasama uzmanları ile stenograflardan başkası bulunamaz.

Komisyon çalışmalarına ilişkin bilgi ve belgelerin saklanmasında ve korunmasında gizlilik esastır. Komisyon görüşmelerine katılanlar ile bu görüşmelere herhangi bir suretle vâkıf olanlar, Komisyon çalışmaları ve görüşülen konular hakkında hiçbir açıklama yapamaz ve bunları sır olarak saklamakla yükümlüdür.

Komisyon tarafından hazırlanan raporları ve bunların eklerini taşıyan, çoğaltan, teslim alanlar da dâhil olmak üzere tüm görevliler, bu raporların ve eklerinin korunması için gereken dikkat ve özeni göstermek zorundadır.

İlgili kurumlar ve Cumhurbaşkanlığınca hazırlanacak raporlarda, Komisyon raporlarında ve bunların ekleri ile Komisyon tutanaklarında, Devlet sırrı niteliğindeki bilgi ve belgelere yer verilmez.

Komisyonun çalışma usul ve esaslarına ilişkin olarak bu maddede hüküm bulunmayan hâllerde Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü hükümleri uygulanır.

İlgili kurumlar ve Cumhurbaşkanlığınca hazırlanacak raporların hazırlanmasına ve kapsamına ilişkin usul ve esaslar (…) yönetmelikle belirlenir.

5809 sayılı Elektronik ve Haberleşme Kanunu’na eklenen Ek madde 1[3] ile de Siber Güvenlik Kurulu düzenlenmiştir.[4]

5952 sayılı Kamu Düzeni Ve Güvenliği Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile kurulan Kamu Güvenliği ve Düzeni Müsteşarlığının amacı; “terörle mücadeleye ilişkin politika ve stratejileri geliştirmek ve bu konuda ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak üzere İçişleri Bakanlığına bağlı Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığının kurulması ile teşkilat, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin esasları düzenlemektir.”Aynı kanun 4. maddesi çerçevesinde müsteşarlık bünyesinde Terörle Mücadele Koordinasyon Kurulu kurulmuş ve görevleri belirtilmiştir. [5]

Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı olarak kurulan kurum 671 sayılı KHK ile kapatılıp yetki ve görevleri yeni kurulan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna devredildi. 2813 sayılı kanun ile düzenlene kurum yetki ve görevleri[6], Ceza Muhakemesi Kanununda Öngörülen Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Gizli Soruşturmacı Ve Teknik Araçlarla İzleme Tedbirlerinin Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.[7]

Sonuç olarak Olağanüstü Hal (OHAL) döneminde 2017 yılında çıkarılan 694 sayılı KHK ile kurulan İstihbarat Koordinasyonu Kurulu, istihbaratın etkin bir şekilde tek elden işlemesine ve istihbarat çarkının hukuken doğru çalışmasına olanak sağlayacaktır.

(Bu köşe yazısı, Avukat Maşallah MARAL tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)