Trafik cezaları, Karayolları Trafik Kanunu kapsamında sürücülerin trafik kurallarını ihlal etmeleri durumunda uygulanan idari yaptırımlardır. Ancak, bu cezaların her zaman doğru veya adil bir şekilde kesilmediği durumlar olabilir. Bu nedenle, sürücüler, cezanın haksız veya hatalı olduğuna inanıyorsa, itiraz etme hakkına sahiptir. Araştırmalar, Türkiye'de trafik cezalarına itiraz sürecinin, sürücülerin haklarını koruma açısından önemli bir mekanizma olduğunu göstermektedir.
Trafik Cezalarına İtiraz Usulü
Trafik idari para cezaları kesilirken 2 usul vardır, birincisi gıyabımızda plakaya kesilen trafik para cezaları, ikincisi yüz yüze kesilen trafik para cezalarıdır. Bu ayrımın önemi itiraz süresi açısından fark yaratmaktadır. Gıyapta plakaya kesilen trafik cezalarında süre tebliğ tarihinden itibaren başlamaktadır. Ancak yüz yüze kesilen trafik cezalarında süre cezanın kesildiği gün başlamaktadır.
Trafik cezasına itiraz süresi yüz yüze olduğu takdirde cezanın kesildiği günden itibaren, gıyapta kesildiği takdirde de idari para cezası karar tutanağının tebliğ olduğu tarihten itibaren olmak üzere 15 gün olup bu itirazın, itirazı destekleyen delil ve dilekçe ile birlikte cezanın kesildiği yerin bağlı olduğu sulh ceza hakimliğine veyahut idare mahkemesine yapılması gerekmektedir.
Aynı zamanda bu itiraz E-Devlet üzerinden de yapılabilmekte olup E-Devlet’te yer alan “Trafik/İdari Para Cezasına İtiraz İşlemleri” menüsünden bu itiraz gerçekleştirilebilmektedir.
Kesilen trafik cezasına yapılan söz konusu itiraz idari para cezasının tahsil edilme işlemlerini durdurmayacaktır, öncesinde ödenip sonrasında bahsedildiği şekilde itirazı yapılıp sulh ceza hakimliğince iptal edilen cezalarda da ödenen tutar aynı şekilde ilgiliye iade edilir. Trafik cezası kesildiğinde yapılacak ödeme ilk 15 gün içerisinde yapıldığı surette de indirimli ödeme yapmak söz konusu olabilmektedir.
Trafik Cezasının Tebliğ Edilmesi
Gıyapta veyahut yüz yüze kesilen trafik cezalarının hukuki bir geçerliliği olabilmeleri adına en önemli unsurlardan biri de tebliğ edilmeleridir. Gıyapta kesilen trafik cezasına itiraz süreci idari para cezası karar tutanağının tebliğden itibaren başlayacak olup tebliğ tarihi trafik cezasına itiraz edilebilmesi için önemli bir husustur; Ayrıca bu ceza 10 iş günü içerisinde tebliğ olmadı takdirde de kesilen ceza gerekli itirazların ardından iptal edilebiliyor olacaktır.
Trafik Cezalarına İtiraz Nedenleri
Trafik cezalarının kesilme usul ve esasına yönelik olarak çeşitli iptal sebepleri olabilmektedir. Bu sebeplere delil sunmaksızın kesilen cezalar, alkol alınmadığı halde promilde alkollü gözükülen cezalar, radar levhası veya işareti olmayan yerde kesilen radar cezaları, park yeri olmamasına rağmen kesilen para cezaları, cezanın yukarıda belirttiğimiz 10 günlük süre içerisinde tebliğ edilmemiş olması ve fahri trafik müfettişinin herhangi bir delil veya gerekçe belirtmeden yazmış olduğu cezalar şeklinde örnek verebiliriz.
Söz konusu iptal sebepleri göz önünde bulundurulduğunda kesilen cezaya ilişkin olarak tebliğ olma tarihi, tutanakta yer alan ceza kesilme nedenleri ve delilleri ile birlikte ceza kesilen yerdeki levha ve işaretlere dikkat etmek gerekmektedir.
Trafik Cezalarına İtirazda Yetkili ve Görevli Mahkeme
Trafik cezalarında yetkili mahkeme 15 gün içinde sulh ceza hakimliği ve 30 gün içinde idare mahkemesidir. Ancak eğer trafik cezasıyla beraber araç trafikten men edilirse bu idari işleme itiraz etmek için 60 gün içinde idare mahkemesine başvurmak gerekmektedir.
Trafik Cezalarına İtiraz İçin Gerekli Evraklar
Trafik cezasına itiraz için yazılacak olan dilekçenin eklerinde bulundurulması gereken belgeler şunlardır; kimlik fotokopisi, ehliyet fotokopisi, araç ruhsat fotokopisi, trafik idari para cezası karar tutanağı fotokopisi, trafik idari para cezası tutanağı tebligat fotokopisi ve ceza ödenmiş ise ödeme dekontu. Bu belgelerin dilekçenin ekinde yer alması, itirazın kabul edilebilmesi açısından önem arz etmektedir.
Mahkemenin İtirazı İnceleme Usulü
Trafik cezasına itiraz edilmesinin ardından yetkili mahkemece dosyanın usulden kabul edilmesinin ardından mahkeme dosyayı ilgili kuruma tebliğ ederek 15 gün içinde cevaplarını bildirmelerini ihtar eder. 15 gün içinde sunulan cevap dilekçesi itiraz eden ilgiliye tebliğ edilir. Mahkeme gerekli görürse ya da talep üzerine itiraz edeni belirli gün ve saatte dinleyebilir. Bu görüşmede avukat da bulunabilir. Eğer çağrı üzerine dinleme yapılacaksa da çağrı ile dinleme arasında en az 1 haftalık zaman dilimi bulunması gerekmektedir. Eğer ki dinlenecek kişi mazeretsiz olarak gelmezse de yokluğunda karar verilir ve bu yokluk işlemlerin yapılmasına bir engel teşkil etmeyecektir.
Bilinmesi Gereken Diğer Hususlar
Trafik cezalarına itiraz avukat tarafından yapılabildiği gibi kişiler kendileri de bu itirazı yapabilmektedirler. Bu itirazlar tamamen ücretsizdir. Kabahatler Kanunu’na göre idari yaptırım kararlarına karşı başvuru yolu harca tabi değildir. Kesilen trafik cezaları bize yapılan tebligatın yanı sıra E-Devlet’ten de öğrenilebilmektedir.
