Sözleşmeli erbaş ve er olarak en az yedi hizmet yılını doldurduktan sonra ayrılanlardan, kendi istekleri ile talepte bulunanların kamu kurum ve kuruluşlarındaki boş kadro ve pozisyonlara atanmalarına ilişkin usul ve esasları düzenleyen “Sözleşmeli Erbaş Ve Erlerin Kamu Kurum Ve Kuruluşlarında İstihdam Edilmesine Dair Yönetmelik” 12 Mayıs 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yönetmelik aslen daha önce 10/3/2011 tarihli ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanununun Ek-1 inci maddesi ile düzenlenen istihdam kurallarını kısmen zikreden kısmen de genişleten bir düzenleme niteliğinde görünmektedir. Söz konusu istihdam şekli her kadro ve pozisyon için değil, memur, sözleşmeli personel ve sürekli işçi olarak istihdam için geçerli olan hususları düzenlemektedir.
Başvuru İçin Neler Gerekli?
Sözleşmeli erbaş ve erlerden kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilmek isteyenlerin, başvuru için belirlenen sürenin sonu itibarıyla sözleşmeli erbaş veya erlikte yedi hizmet yılını doldurmaları gerekiyor. Ayrıca görev yaptığı birlikte sıralı sicil amirlerince doldurulacak olan nitelik belgesinin olumlu olma şartı da bulunuyor.
Başvuruda bulunan sözleşmeli erbaş ve erlerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilmiş olması istihdam için tek başına yeterli olmayıp, istihdam edilebilmeleri kamu kurum ve kuruluşlarının bu kapsamda istihdam talebinde bulunması ve başvuran sözleşmeli erbaş ve erlerin boş kadro ve pozisyonlar için gerekli şartlara sahip bulunmaları ile başarılı olmalarına bağlı olacağı da Yönetmelikte ayrıca belirtilmiştir.
Başvuru Nasıl Yapılacak?
Başvuru yapmak isteyenler için başvuru süresi yedinci hizmet yılının dolacağı tarihten üç ay önce başlıyor. Başvuru, süresi içerisinde yazılı olarak bağlı olunan ilk amire yapılacak olup, yedi hizmet yılını doldurduğu tarihten önce Yönetmelikte belirtildiği şekilde başvuruda bulunmayan sözleşmeli erbaş ve erler istihdam hakkından feragat etmiş sayılacak ve yeniden başvuruda bulunamayacaklar. Bu durum özellikle başvuru yapmak isteyenlerin dikkat etmesi gereken, aksi durumda hak kaybına uğrayacakları önemli bir husus olarak karşımıza çıkıyor.
Sözleşmeli erbaş ve erler tarafından yapılan başvurular sıralı amirlerce kuvvet komutanlıklarına bildirilecek (jandarma ve sahil güvenlik personeli için Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına iletilecek) kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından toplanan listelerden uygun görülenler ilgisine göre Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığına bildirilecek, ilgili Bakanlıklar tarafından tüm listeler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında birleştirilerek ilgili kurumlara bildirilecektir.
Kadro ve Pozisyonlar Nasıl Belirlenecek?
Kamu kurum ve kuruluşları, Yönetmelik kapsamında atama yapmak istedikleri boş kadro veya pozisyonların unvanını, sayısını, adaylarda aranacak genel ve özel şartlar ile gerekli diğer bilgileri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek esaslara göre Kamu Personel Bilgi Sisteminin bulunduğu kurum aracılığıyla her yılın 15 Mart tarihine kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirecek.
Talep edilen boş kadro veya pozisyon sayısının iki katı kadar adaya ilişkin bilgiler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 1 Mayıs tarihine kadar ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gönderilecek, mevcut aday sayısının atama yapılacak kadro veya pozisyon sayısının iki katından az olması halinde mevcut adaylara ilişkin bilgiler gönderilecektir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca başarılı olanları tespit etmek üzere bilgileri ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gönderilecek adaylar, adayların sahip oldukları nitelikler ile kamu kurum ve kuruluşlarının talepleri dikkate alınarak, hizmet süresi fazla olana öncelik verilmesi suretiyle belirlenecektir. Bu sürenin eşitliği halinde ise sırasıyla; nitelik belgesi not ortalaması yüksek olana, bu notun eşitliği halinde öğrenim düzeyi yüksek olana, bunun da eşitliği halinde ilişik kesme tarihi önce olana öncelik verilecek, eşitliğin devamı halinde ise adaylar arasından kura yöntemiyle tespit edilecektir. Ayrıca kurumlara gönderilen aday listeleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı resmî internet sitesinde ilan edilecek, adaylara Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca ayrıca bir bildirim yapılmayacaktır.
Seçim Nasıl Yapılacak?
İlgili kamu kurum ve kuruluşlarında Yönetmelik çerçevesinde istihdam edilmek üzere başarılı olanları tespit etmek için bir komisyon kurulması gerekiyor. Bu komisyon, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından bildirilen listeler üzerinden ihtiyaç bulunan kadro ve pozisyonun gerektirdiği nitelikler doğrultusunda seçim yaparak başarılı adayları belirleyecek.
Seçilen Personelin Ataması Nasıl Yapılacak?
Komisyon tarafından başarılı olarak seçilen adayların, memur statüsü için 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda, sürekli işçi kadrosuna yapılacak atamalarda 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu ile 29/6/2009 tarihli ve 2009/15188 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte, sözleşmeli personel pozisyonları için, 22/1/1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek-27 nci maddesinde veya 6/6/1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslarda atama için belirlenmiş şartlar ile kurumların kurumsal mevzuatında yer alan özel şartları taşımaları zorunlu olup, bahsedilen mevzuat doğrultusunda da seçilen personelin atamaları gerçekleştirilecektir.
Özlük Hakları Nasıl Olacak?
Ataması yapılan personel göreve başladığı tarihten itibaren atandığı kadro veya pozisyonun mali ve diğer haklarından faydalandırılacak, ayrıca memur kadrosuna atananların sözleşmeli erbaş ve erlikte geçen hizmet süreleri; öğrenim durumlarına göre 657 sayılı Kanunda öngörülen yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla başlangıç derece ve kademelerine her yıl bir kademe ilerlemesi ve her üç yılda bir derece yükselmesi sayılmak suretiyle kazanılmış hak aylık, derece ve kademeleri ile emeklilik hesabına esas sürenin tespitinde değerlendirilecektir.
Önceden Yedi Yılını Tamamlayarak Ayrılan Personelin Hak Kaybı Olacak Mı?
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce yedinci hizmet yılını tamamlayarak ayrılan sözleşmeli erbaş ve erlerden, kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilmeye istekli olanlar, başvurularını onaylı mezuniyet belgesi sureti ile birlikte Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 gün içerisinde ilgili kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına yapmaları gerekiyor.
Başvuruda bulunanlardan nitelik belgesi olumlu olanlara ilişkin hazırlanan başvuru listeleri ve ilgili belgeler Yönetmelikte belirtilen esaslara uygun olarak Millî Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilecektir. Görüleceği üzere, daha önce yedi yılını tamamlayarak ayrılan personele bir kereye mahsus olmak üzere başvuru hakkı tanınmış ve hak kaybının önüne geçilmiştir.
Sonuç
Sözleşmeli erbaş ve erlerin 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanununun Ek-1 inci maddesi kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilmesine yönelik düzenleme mevcut ise de usulü düzenleyecek olan Yönetmeliği zaten beklenmekteydi. Ancak genel olarak özellikle Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan sözleşmeli erbaş ve erlerin kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilmesine yönelik öncelik hakkı verileceği beklentisi bulunmaktayken, Yönetmelik daha çok sadece sözleşmeli erbaş ve erlere yönelik ek kadro ve pozisyon açılmasını düzenlediği görüntüsü veriyor. Gelecek dönemde bu hususların Milli Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönerge ve genelgeler ile daha da netleşeceğini değerlendirmekteyiz.
