Soru -1: Mükellef (x) tarafından 2021 yılında TL cinsinden ihraç edilmiş olan devlet tahvil faizinden brüt 42.000,00 TL tutarında faiz geliri elde edilmiş olduğunu kabul edelim. İndirim nispeti 1’den büyük olması nedeni ile mükellef (x) tarafından beyanname verilecek midir?
Cevap: Mükellef (x) tarafından elde edilen ve ihraç tarihi 01.01.2006 tarihinden önce olduğu varsayılan devlet tahvil faiz gelirinin beyanı gerekmeyecektir. Çünkü, indirim oranı 1’den büyüktür.
Soru-2: Mükellef (y) tarafından 2021 yılında elde edilmiş olan döviz cinsinden devlet tahvil faiz geliri mevcut olup, bu gelir 300.000,00 TL’dir. Ayrıca, mükellef (y)’nin brüt 150.000,00 TL işyeri kira geliri mevcuttur. İşyeri kira gelirinden kiracı tarafından 15.000,00 TL gelir vergisi kesintisi yapılmıştır. Beyanname verilip verilmeyeceği konusunda neler yapılacaktır? İhraç tarihi 2005 yılıdır.
Cevap: Mükellef (y)’nin elde etmiş olduğu faiz gelirleri döviz cinsinden olması nedeni ile indirim oranı tatbik edilmeyecektir. İşyeri kira gelirleri ile döviz cinsinden devlet tahvil faiz gelirleri toplamı 53.000,00 TL’lik olan beyan sınırını aşmıştır. Beyanname verilecektir. Buna göre,
Devlet Tahvil Faizi : 300.000,00 TL
Gayrimenkul Sermaye İradı İşyeri : 150.000,00 TL
(Götürü gider sistemi benimsenmiştir)
Safi kira geliri : 127.500,00 TL
Toplam Gelir : 427.500,00 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi : 147.095,00 TL
Kesinti Yoluyla Ödenen Vergi : 15.000,00 TL
Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi : 132.095,00 TL
Damga Vergisi : 132,30 TL
Soru-3: Bay (z) 2006 yılından önce TL cinsinden ihraç olunan devlet tahvil faiz geliri ve ayrıca döviz cinsinden ihraç edilen eurobond faiz gelirleri elde etmiştir. Elde edilen faiz gelirleri 240.000,00 TL’dir. Öte yandan mükellef (z)’nin yine 2021 yılında elde etmiş olduğu döviz cinsinden eurobond faiz gelirleri ise 180.000,00 TL’dir. Bay (z)’nin beyanname durumu nasıl olacaktır?
Cevap: Bay (z)’nin indirim oranı 1’den büyük olduğu için mükellef tarafından elde edilen ve ihraç tarihi 2006 tarihinden önce TL cinsinden olan devlet tahvilinden dolayı faiz geliri için beyan yapılmayacaktır. Öte yandan, eurobond faiz gelirleri döviz cinsinden oluştuğu için burada indirim oranı tatbik edilmeyecektir. Söz konusu faiz geliri de beyan sınırı olan 53.000,00 TL’yi aştığı için verilecek beyannamede beyan aşağıdaki gibi olacaktır.
Eurobond Faiz Geliri : 180.000,00
Gelir Vergisi : 55.345,00
Damga Vergisi : 132,30
NOT: GVK’nunda bazı menkul sermaye iratlarının enflasyondan arındıktan sonra kalan tutarlarının vergilendirilmesi esas alınmıştır. Enflasyondan arındırmaya ilişkin indirim oranı 2021 yılı için bu oran %2,17 olarak saptanmıştır. Buna göre, indirim nispetinin 1’den büyük olması nedeni ile, 2021 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından 2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan GVK 75. Maddesinin 2. fıkrasının 5 nolu bendinde sayılan her nevi tahvil ve hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince ihraç edilen menkul kıymetler ve varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelirler için beyanname verilmeyecektir.
Soru-4: Mükellef (k) 2021 yılında tam mükellef bir kurumdan 900.000,00 TL tutarında kar payı elde etmiştir. Elde edilen bu kar payından başkaca bir gelir yoktur. Elde edilen kar payı şirket bünyesinde %15 nispetinde kesinti yoluyla vergilendirilmiştir. (Kurum kar payını 2021 tarihinden önce dağıttığı ve kar dağıtımına bağlı tevkifatın 2021 tarihinden önce yapıldığı kabul edilmiştir. Tevfikat tutarı 135.000,00 TL’dir)
Cevap: Mükellef (k)’nın elde ettiği kar payının 1/2’si gelir vergisinden istisnadır. Kalan 450.000,00 TL beyan sınırı olan 53.000,00 TL’yi geçtiği için beyanname verilecektir. Şirket bünyesinde yapılmış olan vergi kesintisinin tamamı hesaplanan gelir vergisinden tenzil edilecektir.
Bu durumda bay (k)’nın beyanı şu şekilde olacaktır.
Kar Payı (brüt) : 900.000,00
½ İstisna : 450.000,00
Kalan : 450.000,00
Hesaplanan Gelir Vergisi : 156.095,00
Kesinti Yoluyla Ödenen Vergi : 21.095,00
Damga Vergisi : 132,30
SONUÇ
2021 yılında gerçek kişiler tarafından elde edilen MSİ bir kısmı beyan edilecek gelir toplamının 53.000,00 TL’yi aşması halinde, bir kısmı ise vergi stopajına ve istisnaya tabi olmadıkları için 2.800,00 TL’yi aşması halinde yıllık beyanname ile beyanı gerekmektedir. Tutarı ne olursa olsun bazı menkul sermaye iratları beyan edilmez ve başka gelirler sebebi ile verilecek beyannameye dahil edilmez. Bu gelirler şunlardır;
1. Ticari kazançla alakası olmaması koşuluyla GVK’nin geç. Mad. 67 kapsamındaki vergi kesintisine tabi tutulmuş olan:
a) Mevduat faizleri,
b) Katılım bankalarınca kar ve zarara katılma hesabı mukabilinde ödenen kar payları,
c) Repo gelirleri,
d) Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarından elde edilen gelirler.
2. 10.07.2001 tarihinden önce kurulmuş olanlar hariç olmak üzere tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan ödemelerin ve bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları.
3. Kurumlar vergisi mükelleflerince 31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar payları.
4. Kurumların karlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kar payları.
5. 2.800,00 TL’lik tutarı aşması halinde beyan edilecek menkul sermaye iratları nelerdir?
Türkiye’de vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan aşağıda yer verilen MSİ iratları 2.800,00 TL’lik tutarı aşması durumunda 2022 yılı Mart ayı içerisinde yıllık beyanname ile beyan edilecektir:
a) Kıyı bankacılığından elde edilen faiz gelirleri,
b) Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi dolmamış kuponlarının satışından elde edilen bedeller,
c) İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki mukabilinde alınan para ve ayınlar,
d) Her türlü senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri,
e) Yurtdışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları,
f) Her türlü alacak faizleri.
