Öncelikle elinizde mahkeme ilamı veya ilam niteliğinde bir belge olmalıdır. İlam niteliğindeki belgeler mahkeme önünde yapılan sulhler, kabuller ve para borcu ikrarını içeren düzenleme biçimindeki noter senetleri, istinaf ve temyiz kefaletnameleri ile icra dairesindeki kefaletnamelerdir. Elinizde bu tür belgeler varsa ilamlı icra yoluna başvurabilirsiniz ancak İİK 39 1 ve 2 hükümlerine göre bir ilamın icraya konulabilmesi için 10 yıllık zamanaşımına uğramamış olması gerekmektedir.
Davacı, İcra Hukuku’nda alacaklı olarak adlandırdığımız şahıstır. Takip talebi, borçlu kişiye yönlendirilecektir. Eğer ilamın kesinleşmesi gerekiyorsa; alacaklı ilamın kesinleşmesini beklemek zorundadır. Kesinleşme engeli yoksa ilamlı icra prosedürünü başlatabilir.
Takip talebine ilam veya ilam niteliğindeki belge eklenmelidir. Daha sonra başvuru harcı yatırılır. İcra dairesi, borçluya bir icra emri gönderecektir. Bu süre genellikle 7 gündür. İcra emrinin ilama uygun olması gerekir. Borçlu verilen sürede ya ilamın icrasını yerine getirecektir veya icranın geri bırakılmasını talep edecektir. İlamsız icradan farklı olarak ilamlı icrada takibi durdurmanın imkanı yoktur. Dolayısıyla borçlu, İcra Mahkemesi’nden icranın geri bırakılmasını talep etmedikçe takip devam edecektir.
İcra emrini alan borçlu, icra emrinin ilama aykırı düzenlendiğini veya borcu ödemiş olduğunu belirterek icra emrinin iptalini veya düzeltilmesini isteyebilir. Kesinleşmesi gereken ilamların, kesinleşmeden takibe konu yapılması halinde de şikayet yoluna gidebilecektir borçlu. Kural olarak şikayet süresi 7 gündür ancak kamu düzenine aykırılık gibi hallerde şikayet süresi süresizdir .Şikayet icra takibini durdurmaz.
İİK m 33 uyarınca İcra Mahkemesi’nden icranın geri bırakılması kararı almak mümkündür. Eğer borçlu icra emrini aldıktan sonra icranın geri bırakılması yoluna başvurmazsa takip kesinleşir ve haciz işlemlerine başlanabilir. Borçlu bu durumda mal beyanında bulunmalıdır. Mal beyanında bulunmayan borçlu hakkında şikayet üzerine tazyik hapsi verilecektir. Ödeme emrinde verilen süre geçtikten sonra alacaklı, haciz isteyebilecektir.
Borçlu daha önce değindiğimiz gibi icra emrini hükümden düşürmek için icranın geri bırakılması talebinde bulunabilir. Öncelikle karara karşı kanun yoluna başvurulması gerekmektedir. Daha sonra icranın geri bırakılması kararı alınması için borçlunun icra dairesinden süre istemesi gerekmektedir. İcra dairesi mühleti verirse bir teminat yatırılması gerekmektedir. Borçlu, adli yardımdan yararlanıyorsa teminata gerek yoktur.
İcra dairesinden mühleti alan borçlu, takibin yapıldığı yer İcra Mahkemesi’ne başvurarak icranın geri bırakılması kararı verilmesini talep edecektir.
Av. Cansu YANAR
NOT: BU metin yazılırken Halil Polat’ın Avukatın Pratik El Kitabından yararlanılmıştır.
