Yediemin kurumu, Türk Hukuk Sisteminde güvence ve muhafaza amacıyla önemli bir yere sahiptir. Özellikle İcra ve İflas işlemlerinde borçluya veya üçüncü şahıslara ait taşınır ve taşınmaz malların korunması için güvenilir bir çözüm sunmaktadır. Bu kurum, başlıca 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK), Türk Borçlar Kanunu (TBK), Türk Ceza Kanunu (TCK) ve çeşitli yönetmeliklerle düzenlenmiş olup, farklı yasal çerçevelerle güvence altına alınmıştır. İcra ve İflas Kanunu’nda, yediemin otoparklarında muhafaza işlemlerinin nasıl yapılacağı, yedieminlik kapsamındaki üçüncü kişilerin yükümlülükleri ve muhafaza giderlerinin alacaklıdan peşin alınması gibi hususlar detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. Ayrıca, Türk Borçlar Kanunu’nun saklama sözleşmeleri ile ilgili hükümleri kapsamında, çekişmeli veya belirsiz eşyaların güvenilir bir kişiye bırakılması sağlanarak tarafların haklarının korunması hedeflenmiştir.
Özellikle son düzenlemelerle Adalet Bakanlığı tarafından lisanslı yediemin depolarının yetkilendirilmesi, bu depoların belirli kriterlere sahip olması zorunluluğunu getirmiş ve yediemin kurumuna kurumsal bir yapı kazandırmıştır. Bu girişimler, yedieminlik müessesesinin daha güvenilir ve denetlenebilir olmasını sağlarken alacaklı ve borçlunun haklarını daha etkin bir şekilde güvence altına almaktadır.
9. Yargı Paketi ile Yediemin Otoparkında Bulunan Araçların Satışında Yeni Düzenleme
Kamuoyunda 9. Yargı Paketi olarak bilinen kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaşmıştır. Bu düzenleme ile 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun ek 14’üncü maddesi uyarınca, trafikten men edilerek yediemin otoparklarına çekilen ve sahipleri tarafından altı ay içinde teslim alınmayan araçların satışı ile ilgili hükümler güncellenmiştir.
Yeni düzenleme ile, trafikten men edilen ve yediemin otoparkında bulundurulan araçların satış usulü kolaylaştırılmıştır. Satıştan elde edilen bedelin hak sahiplerine ödenmesi sağlanmakta; hak sahiplerine ulaşılamaması durumunda ise bu bedel hak sahiplerinin talep edebileceği şekilde muhafaza edilmektedir. Bu sayede, yediemin otoparklarında uzun süre bekleyen araçlar değer kaybetmeden ekonomiye kazandırılmakta, aynı zamanda hak sahiplerinin haklarının korunması hedeflenmektedir.
Yeni düzenleme ile 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na eklenen hükümler doğrultusunda, trafikten men edilerek yediemin otoparklarında bekleyen ve sahipleri tarafından 6 ay içinde teslim alınmayan araçların tasfiyesi kolaylaştırılmıştır. Buna göre, mülkiyet sahipleri tarafından belirlenen süre içerisinde alınmayan araçlar için tasfiye kararı verilebilecek ve bu araçlar satışa sunulabilecektir. İcra müdürü icra mahkemesinin kararı ile taşınır mal satışlarına ilişkin hükümler uyarınca bunları satar. Elde edilen miktardan muhafaza ve satış giderleri ödenir. Artan miktar 9. madde hükmüne göre muhafaza olunur. Bu konuda ortaya çıkan ihtilaflar icra mahkemesi tarafından basit yargılama usulüne göre çözülür. Bu düzenleme, araçların ekonomik değer kaybetmeden ekonomiye kazandırılması açısından önemlidir.
İcra ve İflas Kanunu ile Paralellik
İcra ve İflas Kanunu, yediemin depolarında tutulan malların tasfiye sürecine yönelik düzenlemeler içermektedir. İlgili hükümler, muhafaza altına alınan malların değer kaybına uğramaması amacıyla belirli bir sürenin ardından tasfiyesini öngörmektedir. Yediemin otoparklarında biriken malların uzun süre bekletilmesi durumunda bu süreç devreye girerek malların satışını kolaylaştırmaktadır. Yeni düzenlemenin Karayolları Trafik Kanunu kapsamında getirdiği kolaylaştırılmış satış süreci de benzer bir yapıya sahiptir. Bu çerçevede, yediemin otoparklarındaki araçların, İcra ve İflas Kanunu’ndaki süreçlere benzer bir sistemle hızla tasfiye edilmesi hedeflenmektedir. Bu paralellik, yasal işlemlerin bütüncül bir yapıya kavuşturulmasını sağlayarak, adaletin daha hızlı tecelli etmesine katkı sunmaktadır.
Ekonomiye Kazandırma ve Yargı Sistemine Etkileri
Yediemin otoparklarında uzun süre bekletilen araçlar, hem ekonomik değer kaybına uğrayarak milli ekonomiye zarar vermekte hem de yargı sistemine yük getirmektedir. Yeni düzenleme, araçların hızlıca ekonomiye kazandırılması ve bu süreçte yargı yükünün azaltılması amacıyla hazırlanmıştır. İcra ve İflas Kanunu çerçevesinde muhafaza altına alınan malların tasfiyesi sürecine benzer bir işleyişle, yediemin otoparklarındaki araçların satış süreci hızlandırılmakta, böylece yargılama süreçlerinde yığılmaların önüne geçilmektedir. Özellikle yargı sistemine yansıyan işlemlerin daha hızlı sonuçlanması, bu düzenlemenin olumlu yanlarından biri olarak değerlendirilmektedir.
SONUÇ
Yargı Paketi ile yapılan yediemin otoparklarındaki araçların tasfiye sürecine yönelik düzenleme, kamu yararını ve mülkiyet hakkını koruyan önemli bir yasal yenilik olarak değerlendirilmektedir. İcra ve İflas Kanunu’na paralel bir uygulama ile, yediemin otoparklarındaki araçların değer kaybetmeden ekonomiye kazandırılması ve yargı süreçlerinin hızlandırılması sağlanmaktadır. Bu düzenleme, Türk hukuk sisteminde önemli bir gelişme olarak öne çıkmakta ve yargı sisteminin etkinliğini artırarak, vatandaşların haklarına daha hızlı erişimini sağlamayı amaçlamaktadır.
