Bu makalemde Türkiye’deki ceza infaz kurumlarını ve yapısını, ziyaret ve telefonla görüş esaslarını, kapalı ceza infaz kurumlarından açık ceza infaz kurumlarına geçiş şartlarını , tutuklu ve hükümlü yakınları ile mesleğe yeni başlayan avukatlar ile stajyer avukatların uygulamada cevap aradığı soruları ele alacağım.
Ülkemizde Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü verilerine göre 01/03/2022 tarihi itibari ile 269 kapalı ceza infaz kurumu, 86 açık ceza infaz kurumu, 4 çocuk eğitimevi,10 kadın kapalı ceza infaz kurumu, 7 kadın açık cezaevi, 8 çocuk kapalı ceza infaz kurumu olmak üzere toplam 384 ceza infaz kurumu bulunmaktadır. Cezaevleri halk tarafından bilinenin aksine işlenen suç tipine göre değil infaz kurumunun kapasitesine, mimarı yapısına göre çeşitli şekillerde adlandırılmaktadır. (T,F,L…)
KAPALI CEZA İNFAZ KURUMLARI
Kapalı ceza infaz kurumları, içten ve dıştan korunan tutuklu ve hükümlülerin haftada bir kez telefon ile görüş, ayda bir kez yakınları ile açık görüş ve ayda üç kez kapalı görüş hakkı bulunan cezaevleridir.
Kapalı ceza infaz kurumundaki tutuklu/hükümlü kim veya kimlerle telefon ile görüşebilir?
Hükümlü ve tutuklular eşi çocukları, torunları, annesi, babası,büyükannesi ve büyük babası, kardeşi, amcası, halası, teyzesi,dayısı, kayınbabası, kaynanası,kardeşinin çocukları, kayınbiraderi, baldızı, görümcesi, bacanağı, eltisi, gelini veya damadından birisi ile haftada bir defa telefon görüşmesi yapabilir.
Kapalı ceza infaz kurumundaki tutuklu/hükümlünün ailesi ile görüşebilmesi için tutuklu/hükümlü yakınları tarafından yapılması gerekenler nelerdir?
Hükümlü/tutuklunun yakınının hattına ait abonelik sözleşmesinin ıslak imzalı bir örneğini ve nüfus cüzdanı fotokopisini Ceza İnfaz Kurumunun telefonla görüş birimine ulaştırması gerekir.
Kapalı ceza infaz kurumundaki hükümlü ve tutukluyu kimler ziyaret edebilir?
Bu husus hükümlü ve tutukluların ziyaret edilmeleri hakkında yönetmelikte düzenlenmiştir. Yukarıda tutuklu ve hükümlünün telefon ile görüşebileceği kişileri belirtmiştik. Bu kişilerle tutuklu ve hükümlü ziyaret günlerinde görüşebilir. Hükümlü ve tutuklular bu kişiler haricinde üç kişiyi ziyaretçi olarak cezaevi yönetimine bildirebilir. Görüşe gelecek ziyaretçinin ergin olmaması halinde yasal temsilcisinin rızası aranır. Görüş süresi yarım saatten az bir buçuk saatten fazla olamaz.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum olanlar, diğer hükümlülerden farklı olarak, On beş günde bir kez ve bir saat olmak üzere ziyaretçiler ile teker teker görüşür. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanları; eşi, çocukları, torunları, torunlarının çocukları, annesi, babası, büyükannesi, büyükbabası, büyükannesi ve büyükbabasının anne ve babaları, kardeşleri ve vasisi dışında kimse ziyaret edemez.
Müdafi ise tutuklu ile vekaletname aranmaksızın her zaman, hükümlü ile tatil günleri dışında ve çalışma saatleri içinde görüşebilir. Hükümlü vekalet vermediği müdafi ile en fazla üç kez görüşebilir.
AÇIK CEZA İNFAZ KURUMLARI
Açık ceza infaz kurumları hükümlülerin iyileştirilmelerinde, çalışmalarında ve meslek edinmelerine öncelik verilen, firara karşı güvenlik önlemleri bulunmayan kurumlardır. Açık ceza infaz kurumlarında tutuklu bulunmamaktadır. İnfaz Kanunu madde 66/2 gereği Açık Ceza İnfaz Kurumlarındaki hükümlüler ücretli telefonlarla serbestçe görüşme yapabilir.
AÇIK CEZA İNFAZ KURUMUNDA HANGİ HÜKÜMLÜLER VARDIR?
Terör suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, örgütlü suçlar hariç olmak üzere kasıtlı suçlardan üç yıl veya daha az hapis cezası, taksirli suçlardan beş yıl veya daha az hapis cezası alan, tazyik hapsine mahkum olan hükümlülerin cezası doğrudan açık ceza infaz kurumunda infaz edilir.
KAPALI CEZA İNFAZ KURUMUNDAN AÇIK CEZA İNFAZ KURUMUNA GEÇİŞ NASIL OLUR?
Kapalı ceza infaz kurumundan açık ceza infaz kurumuna nasıl geçileceği Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği madde 6’da belirtilmiştir. Yönetmelik hükmü gereği ;
A) Cezaları on yıldan az olanlar bir ayını, on yıl ve yukarı olanlar ise onda birini kurumlarda infaz edip, iyi hâlli olan ve koşullu salıverilme tarihine yedi yıl veya daha az süre kalanlar,
B) Müebbet hapis cezasına mahkûm olup, koşullu salıverilme tarihine beş yıl veya daha az süre kalanlar,
C) Cezaları yüksek güvenlikli kapalı kurumlar veya diğer kapalı kurumların yüksek güvenlikli bölümlerinde infaz edilenlerden toplam cezalarının üçte birini bu kurumlarda iyi hâlli olarak geçiren ve koşullu salıverilme tarihine üç yıl veya daha az süre kalanlar, açık kurumlara ayrılabilir.
Belli suçlarda açık ceza infaz kurumuna geçiş yapmak için koşullu salıverilme tarihine kalması gereken süre farklıdır:
Örnek vermek gerekirse ;
Kasten öldürme fiilinin Üstsoy veya altsoydan birine ya da eş, boşandığı eş veya kardeşe karşı işlenmesi suçundan mahkum olunması halinde koşullu salıverme tarihine üç yıl , Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan mahkum olunması halinde koşullu salıverme tarihine beş yıl, Terör suçlarından mahkum olanların kurum idaresi tarafından örgütten ayrıldığının tespit edilmesi durumunda koşullu salıverilme tarihine bir yıl kalmış olması şartı aranır. (Suç tiplerine göre koşullu salıverilme süreleri için bkz. Açık Ceza İnfaz Kurumlarına ayrılma yönetmeliği madde 6/2-a,b,c,ç)
Somut olarak ele almak gerekirse;
Adi bir suçtan 8 yıl 4 ay hapis cezası alan hükümlü , sonuç cezanın 1 ayını kapalı ceza infaz kurumunda çektikten sonra açık ceza infaz kurumuna ayrılacaktır.
Uyuşturucu Ticareti suçundan 8 yıl 4 ay hapis cezası alan hükümlü, sonuç cezanın 1 yıl 3 ayını kapalı ceza infaz kurumunda çektikten sonra açık ceza infaz kurumuna ayrılacaktır.
Terör Örgütü ile ilgili bir suçtan 8 yıl 4 ay hapis cezası alan hükümlü, sonuç cezanın 5 yıl 3 ayını kapalı ceza infaz kurumunda çektikten ve idarece terör örgütünden ayrıldığının tespiti durumunda açık ceza infaz kurumuna ayrılacaktır.
KAPALI CEZA İNFAZ KURUMUNDAN AÇIK CEZA İNFAZ KURUMUNA AYRILAMAYACAK HÜKÜMLÜLER KİMLERDİR?
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum olanlar, haklarında ikinci defa tekerrür hükümleri uygulananlar, Terör ve örgütlü suçlardan hükümlü olup örgütten ayrılmadıkları tespit edilenler açık ceza infaz kurumuna ayrılamazlar.
AÇIK CEZAEVİ KOVİD İZNİ NEDİR? NE ZAMANA KADAR DEVAM EDECEK?
Açık ceza infaz kurumlarındaki hükümlülere 15 Nisan 2020 tarihinde Kovid sebebi ile izin verilmiş ve bu infaz 9 kere uzatılmıştı. Kovid izni 31 Mart 2022 tarihinde sona erecek. 31 Mart 2022 tarihinden sonra devam edip etmeyeceğini ise önümüzdeki günlerde resmi açıklama ile göreceğiz.
