Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) İstanbul'da seçimin yenilenmesi kararının gerekçesi açıklandı.
Kararda, "754 sandıkta kanuni zorunluluğa karşın sandık başkanı olarak görevlendirilenlerin bir kısmının emekli memur, bir kısmının özel hastane çalışanı, bir kısmının emekli öğretmen, bir kısmının özel eğitim kurumları öğretmeni, bir kısmının mali müşavir, bir kısmının şirket/sektör çalışanı, bir kısmının muhasebeci, bir kısmının kargo şirketi çalışanı, bir kısmının özel banka çalışanı, bir kısmının avukat ve hukuk bürosu çalışanı, bir kısmının sürücü kursu çalışanı, bir kısmının mühendis, bir kısmının çalışmadığı ve bir kısmının ise bireysel başvuru üzerine görevlendirildiği ve mesleklerinin belirtilmediği tespit edilmiştir" denildi.
Seçimin iptaline karşı oy veren 4 üye gerekçeli karara şerhlerini hazırlamak için süre uzatımı talep etmişti. İptal yönünde oy veren 7 üye ise yazımı daha önce tamamladı.
Kurul, 6 Mayıs'ta 4'e karşı 7 oyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini iptal etmişti.
Kısa kararda, 31 Mart seçiminin iptali 2 gerekçeye dayandırılmıştı. İlki, 22 sayım döküm cetvelinin boş, 101’inin ise imzasız olması.
İkinci gerekçe ise kamu görevlisi olmayan sandık kurulu üyeleri. 225 sandık kurulu başkanının, seçim kanununun 22'nci maddesine aykırı olarak kamu görevlileri arasından seçilmediği belirtildi.
3 bin 500 sandık kurulu üyesinin de kamu görevlisi olmadığı tespit edildi.
T.C.
YÜKSEK SEÇİM KURULU
Karar No : 4219
- K A R A R -
Adalet ve Kalkınma Partisi adına Genel Başkan Yardımcısı Seçim İşleri Başkanı Ali İhsan YAVUZ tarafından Kurulumuz Başkanlığına verilen 16/04/2019, 20/04/2019 ve 22/04/2019 tarihli aynı içerikli dilekçelerde; 31 Mart 2019 Pazar günü yapılan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinin, Anayasanın 79, 2972 sayılı Kanunun 25 ve 29. maddeleri ile 298 sayılı Kanunun 14, 110, 112 ve 130. maddeleri gereğince seçimin neticesine müessir olaylar ve haller sebebiyle iptali ve yenilenmesini istedikleri, bu doğrultuda;
1- Seçimin Dürüstlüğü;
a) Seçimlerin dürüstlüğü ve güvenliği ile ilgili yasa metinlerinin içinde teknik ayrıntı gibi gözüken bazı hükümler, demokratik bir seçimin kaderi üzerinde ana ilkeler kadar etkili olabildiği, bu bağlamda seçmen iradesinin belirlenmesinde herhangi bir kuşku ve hataya, seçim sonuçlarıyla ilgili olarak kamuoyunda uyanabilecek şüphe ve endişelere imkân bırakmamak gerektiği,
b) Anayasanın 67 ve 79. maddelerinde, seçimlerin yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılması ilkesinin benimsendiği, Anayasanın 79. maddesinde geçen “yolsuzluk” deyiminin seçimlerle ilgili tüm kanuna aykırılıkları ifade için kullanılan bir kavram olduğunda kuşkuya yer olmadığı,
2- Büyükşehir Belediye Başkanlığının Seçim Çevresi;
2972 sayılı Kanunun 4. maddesine göre, büyükşehir belediye başkanının seçiminde seçim çevresinin büyükşehir belediye sınırlarından oluştuğu, dolayısıyla çoğunluk sistemine göre yapılan büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerinde (1) oyun bile seçim sonucuna doğrudan etkisinin ne derece önemli olduğunun ortada olduğu,
3- Büyükşehir Belediye Başkanlığı Seçimlerinde iptale yetkili mercii;
Büyükşehir belediye başkanlığı seçimleriyle ilgili ilçe birleştirme tutanaklarını birleştirerek, il tutanağını düzenlemek ve seçim sonucunu belirlemek görev ve yetkisinin il seçim kurullarına ait olduğu, bu nedenle gerek olağan, gerekse olağanüstü itiraz yoluyla büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerinin iptaline karar verme yetkisinin doğrudan Yüksek Seçim Kuruluna ait olduğu,
4- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Seçimlerinin neticesine müessir olaylar ve haller (genel olarak özetlenmiş);
İstanbul’un 39 ilçesinde 31.280 sandıkta yapılan oy verme işlemleri sonrasında hazırlanan sandık sonuç tutanaklarının ve oy sayım ve döküm cetvellerinin düzenlenmesinde ve oyların sandık sonuç tutanaklarına geçirilmesi sırasında seçim sonuçlarıyla ilgili olarak maddi hatalar ve usulsüzlükler yapıldığı, bu usulsüzlükleri il ve ilçe seçim kurullarına yaptıkları itiraz dilekçelerinde belirttikleri ve sandıklardaki tüm oyların sayılmasının seçimin dürüstlüğü adına zorunluluk olduğunun belirtildiği, il ve ilçe seçim kurullarının yaptıkları itirazları inceleyerek kısmen kabul kısmen ret kararları verdiği, bazı ilçe seçim kurullarının (Çatalca, Çekmeköy, Maltepe, Silivri, Ataşehir 2, Kartal 2) geçersiz oylar dâhil tüm sandıkların yeniden sayılmasına karar verdiği, bazı ilçe seçim kurullarının ise sadece geçersiz oyların sayılmasına karar verdiği, ret kararı veren ilçe seçim kurullarının kararına karşı İstanbul İl Seçim Kuruluna başvurdukları, İstanbul İl Seçim Kurulunun geçersiz oyların sayılması taleplerini haklı bularak o ilçe seçim çevresindeki tüm geçersiz oyların sayılmasına karar verdiği,
Diğer bir husus olarak;
Seçmen olamayacağı açıkça hüküm altına alınan kısıtlı bulunan kişilerin oy kullandığı,
Seçmen olamayacağı açıkça hüküm altına alınan kamu hizmetinden yasaklı bulunan kişilerin oy kullandığı,
Seçmen listesine kayıtlı olmakla birlikte nüfus kayıtlarında ölü olan seçmenlerin yerine oy kullanıldığı,
Bazı seçmenlerin hem cezaevi seçmen listesinde, hem de asıl ikametgâhına ait yerleşim yerinin bulunduğu seçim çevresindeki seçmen listelerinde kayıtlı olduğu,
Bazı seçmenlerin, Türkiye’nin herhangi bir yerinde hükümlü olarak cezaevinde bulunmasına rağmen İstanbul’da seçmen olarak gözüktüğü,
Bazı seçmenlerin ise, Türk Medeni Kanununun 22. maddesine aykırı olarak yerleşim yeri adreslerinin cezaevi olarak gösterildiği,
Seçmen listesinde yapılan bütün maddi hatalar ve/veya kasti yanlışlıklar ve kanuna aykırılıklar sebebiyle gerçek durumu tespit edilemeyen şüpheli oy sayısının 300.000’den fazla olduğu, bu sayının Adalet ve Kalkınma Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi adayları arasındaki fark olan 13.742 (Oy farkının yaklaşık 20 katı)'den fazla olduğu,
298 sayılı Kanunun 130. maddesinde yer alan “…seçimin neticesine müessir olaylar ve haller sebebiyle yapılan itirazlar…” ifadesinden, sadece sandık kurullarının oy verme günü yürüttükleri iş ve işlemler ile seçim sonrası oy sayım ve döküm işlemlerinden ibaret olmadığı, doğrudan seçimin sonucuna tesir edecek olaylar ve hallerin olması ve gerçekleşmesi halinde, seçimin neticesine müessir görüldüğü takdirde, bu tür itirazların incelenebileceğinin açık olduğu,
Seçim Takvimine göre yürütülen seçmen kütükleri ve sandık kurullarının oluşumuna yönelik yapılan işlemler ile bu yönde verilen kararlar seçimin ve seçim sonucunun ana unsurunu oluşturduğu, bu denli önemli olan ve seçimin sonucuna doğrudan etki eden işlemlerin olağanüstü itiraz kapsamında ele alınmasının gerektiği, kanun ve usule aykırı tüm işlemlerin seçimin sonucunu doğrudan şüphe altında bırakacak nitelikte etki yaptığından ve seçimlerin dürüstlüğüne gölge düşürdüğünden, kamuoyu vicdanının seçimlere yönelik güven duygusunun devamı için İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinin iptalinin gerekli olduğu,
İstanbul’da 31 Mart 2019 Pazar günü yapılan Mahalli İdareler Seçimlerinde 31.280 sandıkta gerek itirazlar noktasında gerekse de sandık kurulu üyelerinin ve müşahitlerinin tespit ettiği maddi hata, usulsüzlük ve hileli işlemlerin bazılarının değerlendirilmesinden;
4.a) İstanbul İl Seçim Kuruluna yapmış oldukları itirazlarının kabulü neticesinde, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimine ait geçersiz oy pusulalarının sayımı kararı sonrasında birçok usulsüzlükler tespit edildiği,
....
SONUÇ:
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1- 31 Mart 2019 tarihinde yapılan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptaline ve seçimin yenilenmesine,
2- İstanbul İl Seçim Kurulu tarafından İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı için verilen mazbatanın iptaline,
3- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yenileme seçiminin 23 Haziran 2019 tarihinde yapılmasına,
4- Kanuna aykırı sandık kurulu görevlendirmelerini yapan ilçe seçim kurulu başkan ve üyeleri ile seçim müdürleri ve diğer sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunulmasına,
5- Karar örneğinin;
a) İstanbul İl Seçim Kurulu Başkanlığına,
b) İstanbul’daki tüm ilçe seçim kurulu başkanlıklarına,
c) Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanlığına, gönderilmesine,
6) Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce Kurulumuzun www.ysk.gov.tr internet adresinde yayınlanmasına,
06/05/2019 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi
