Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilan edilmesine neden olan “Covid-19” adı ile bilinen salgın hastalık sebebiyle, ülkemizde ve tüm dünyada pek çok önlem alınmış durumdadır. Ülkemizde mevzubahis salgının etkilerine istinaden yapılan son düzenleme; tüketici hakem heyetlerinin çalışma usul ve esaslarına ilişkin olup esasında tüketicileri ve satıcıları da yakından ilgilendirmektedir.
T.C. Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılan Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Son Yönetmelik”), 10.04.2020 tarihli ve 31095 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Son Yönetmelik ile, Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği’ne geçici madde eklenerek bir kısım sürelerin durdurulmasına karar verilmiştir.
- Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği’nin 13. maddesi, normal şartlarda tüketici hakem heyetinin toplantı zamanı ve yerini düzenlemekte olup, tüketici hakem heyetinin ayda ikiden az olmamak üzere, ihtiyaç duyulduğunda başkanın çağrısı üzerine her zaman toplanabileceğini hüküm altına almaktadır. Son Yönetmelik ile eklenen geçici madde gereği; tüketici hakem heyeti toplantılarının 10.04.2020 tarihinden itibaren 30.04.2020 tarihine kadar durdurulmasına karar verilmiştir.
- Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği’nde tüketici hakem heyetlerinin bilgi ve belge isteme yetkisini düzenleyen 12. madde uyarınca; tüketici hakem heyetlerinin uyuşmazlık konusuna ilişkin her türlü bilgi ve belgeyi taraflardan, ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan isteyebilmesi hüküm altına alınmış olup; istenen bilgi ve belgelerin sunulması için bilgi ve belge isteme yazılarının tebliğ tarihinden en fazla 30 gün süre verilmektedir. Son Yönetmelik ile yapılan düzenleme kapsamında, söz konusu 30 günlük süre; 13.03.2020 tarihinden 30.04.2020 tarihine kadar durdurulmuştur. Böylelikle; istenilen bilgi ve belgeleri süreç içerisinde sunamayan ilgili kişi, kurum ve kuruluşların dosyaları hakkında, dosyadaki mevcut bilgi ve belgeler üzerinden karar verilmesinin önüne geçilmiştir. Tüketici ve satıcıyı yakından ilgilendiren bu düzenleme ile yaşadığımız bu zorlu süreç dolayısıyla tarafların mağdur olmaması sağlanmış bulunulmaktadır.
- Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği’nin beşinci bölümünde yer verilen ve bilirkişilerin rapor hazırlama süresini düzenleyen 21. madde hükmü, bilirkişiye, raporun hazırlanması için verilen sürenin, bilirkişi görevlendirilmesine ilişkin yazının bilirkişiye tebliğinden itibaren on beş iş günü olduğunu düzenlemektedir. Son Yönetmelik kapsamında bu sürenin de 13.03.2020 tarihinden 30.04.2020 tarihine kadar durdurulmasına karar verilmiştir.
- Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği’nin, tüketici hakem heyeti kararının, alındığı tarihten itibaren on iş günü içerisinde taraflara tebliğ edilmesini düzenleyen 25. maddesi, Son Yönetmelik ile eklenen geçici madde ile 13.03.2020 tarihinden 30.04.2020 tarihine kadar durdurulmuştur. Yapılan düzenlemede değinilmemiş olsa da; ilgili maddede hükmedilen sürenin durdurulması doğrudan tarafların karara itiraz sürelerini de etkileyecektir. Zira taraflar, kararın kendilerine tebliğinden itibaren on beş iş günü içerisinde tüketici hakem heyetinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine itiraz edebilmekte idi. Tüketici hakem heyeti kararlarının tebliğinin süreleri durdurulduğundan, taraflar itirazlarını ancak kararın tebliğinden itibaren yapabilecektir.
- Son olarak; Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği’nin 27. maddesinde, tarafların kimlik bilgilerine veya ticari unvanlarına ait yanlışlıklar, ifade ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hataların tüketici hakem heyetince re’sen veya taraflardan birinin talebi yazılı talebi ile düzeltilebileceği hüküm altına alınmış olup; düzeltme kararlarının on iş günü içerisinde taraflara tebliğ edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Son Yönetmelik ile yapılan düzenleme kapsamında, düzeltme kararının taraflara tebliğ süresi olarak belirtilen on iş günü de, 13.03.2020 tarihinden 30.04.2020 tarihine kadar durdurulmuştur.
Geçici madde kapsamında durdurulan sürelerden; 12. maddede yer verilen bilgi ve belgelerin sunulması süresi, 21. maddede yer verilen bilirkişi raporu hazırlama süresi, 25. maddede yer verilen tüketici hakem heyetinin kararının tebliğ süresi ve 27. maddede yer verilen karar düzeltme kararının tebliğ süreleri durma süresinin sona erdiği tarihten itibaren işlemeye başlayacaktır. Süreler, yeni bir düzenleme yapılmaması halinde 01.05.2020 tarihinden itibaren Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği’nde düzenlendiği şekilde işlemeye devam edecektir.
Bununla birlikte; bilgi ve belge belgelerin sunulması için verilen sürelerin bitimine, sürelerin durma tarihi itibarıyla on beş gün veya daha az kalmış ise, bu süreler durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılacaktır. Yukarıda belirtildiği üzere, örneğin Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği kapsamında bilgi ve belgelerin sunulma süresi 30 gün olarak düzenlenmiştir. 13.03.2020 tarihinden itibaren, 30 günlük süreden 15 gün veyahut daha az kalmış ise, 01.05.2020 tarihi itibarıyla kalan sürelere 15 gün eklenecektir.
Sürelerin durdurulmasına ilişkin yapılan düzenlemelerle birlikte; tüketici hakem heyetlerinin başvuru tarihinden itibaren 6 ay ve ilgili mevzuatta öngörülen şartların gerçekleşmesi halinde 12 ay içinde başvuruları karara bağlama yükümlülüğü devam etmektedir.
Tüketici hakem heyetine başvuru yapmak isteyen kişiler, e-Devlet kapısı üzerinden TÜBİS’e başvuru yapmaya devam edebilecektir.
Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği’ne 10.04.2020 tarihi itibarıyla eklenen Geçici Madde’nin, COVID-19 sebebiyle tüketici hakem heyetinin toplanamamasına karşı riskleri doğabilecek hak kayıpları ve potansiyel sağlık risklerini önlemeye yöneliktir. Düzenlemenin, tüketici hakem heyeti tarafından ele alınacak olan başvuruların karara bağlanması yükümlülüğünü ortadan kaldırmaması bağlamında, uyuşmazlığın tarafları açısından -sürecin biraz daha uzaması dışında- olumsuz bir sonuç doğurmayacağı söylenebilir.
Sağlıklı günler dileriz.
Av. Batuhan Bulut
Av. Filiz Demiral
