Madde 142/a- Sıra cetvelinin düzenlenmesi üzerine tebligatı alan ve sıra cetvelinde hak sahibi görünen her alacaklı, bir bankanın kesin ve süresiz teminat mektubunu dosyaya ibraz ederek payına düşen meblâğı tahsil edebilir. 36’ncı maddenin ikinci fıkrası burada da uygulanır.
Teminat mektubunda, alacaklının dosyadan tahsil ettiği meblâğ ile bu meblâğın kısmen veya tamamen icra dosyasına iadesinin gerekmesi hâlinde iade tarihine kadar geçecek süreye ait olan faizin, icra dairesinin ilk yazılı talebi üzerine dosyaya ödenmesi taahhüt edilmelidir. Bu esaslar dahilinde teminat mektubuyla garanti edilecek miktar icra dairesince belirlenir.
I.GENEL OLARAK
İcra ve İflas Kanununda 7343 Sayılı Yasa ile 24/11/2021 tarihinde yapılan önemli değişikliklerden biri de Teminat Karşılığı Ödeme başlığı altında düzenleme altına yasa hükmünde gerçekleştirilmiştir.
Söz konusu değişiklik ile “Sıra cetveline karşı 142’nci madde uyarınca şikâyet ve itiraz yapılmışsa” ibaresi “Sıra cetvelinin düzenlemesi üzerine” şeklinde değiştirilmiş ve fıkraya “bankanın kesin” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve süresiz” ibaresi eklenmiştir.
Buna göre dosyadan satışı gerçekleştirilen mahcuz malın parası icra veznesine girdikten sonra tüm haciz alacaklılarına yetmemesi halinde hazırlanan sıra cetveline karşı herhangi bir şikayet yahut itiraz davası açılmasını beklemeden sıra cetvelinin tanzim edilmesi sonrasında kesinleşmesi beklenmeden cetvele konu sırada kendisi alacak isabet eden haciz alacaklısının müdürlük dosyasına hitaben bir bankasının kesin ve süresiz teminat mektubunu sunması halinde kendi payına isabet eden miktar ödenebilecektir.
Pratik uygulamada yasa metni değişmesinden evvelde icra dosyalarına hitaben hazırlatılacak teminat mektuplarında kesin ve süresiz olacak şekilde hazırlatılmakta ve bu şekilde tanzim edilmeyen teminat mektupları kabul edilmemekte ve işlem yapılamamaktaydı. Söz konu yasa düzenlemesi ile pratik uygulama içerisinde tüm uygulayıcılar tarafından kabul edilip uygulanan bir müessese bu şekilde yasa metni ile uyumlu hale getirilmiştir.
Öte taraftan sıra cetvelinde kendisine alacak isabet eden “Devlet” veya “Adli Yardımdan Yararlanan” bir kimseye yapılacak olan ödemede teminat gösterme şartı aranmadığı hususu yasa maddesindeki yerini korumaya devam etmiştir.
Buna göre hacizli mal üzerine 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanun hükmüne göre konulmuş bir haciz bulunması halinde müdürlükçe düzenlenen sıra cetvelinde devlet alacağının derecesine (sırasına) para isabet etmesi durumunda ilgili kamu dairesine teminat gösterilmeksizin paranın gönderilmesinde sakınca bulunmamaktadır.
Son olarak; teminat mektubunun, alacaklının tahsil ettiği meblağın tamamı ile bu meblağın iadesinin gerekmesi halinde, tahsil tarihinden iade tarihine kadar geçecek süreye ilişkin faizi kapsaması, icra dairesi ve icra dosya numarasının doğru ve eksiksiz yazılması gerektiği hususlarına riayet edilmesi gerekmektedir.
II.GÜNCEL YARGI KARARLARI
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2021/756 Esas ve 2021/4831 Karar
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki davacı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Davacı vekilinin icra mahkemesine başvurusunda, sıra cetvelinde 1. sıra alacaklısı ... A.Ş.'nin sıra cetvelindeki alacağı ne kadar ise, o miktar kadar teminat yatırması gerektiğini ileri sürerek icra dosyasına yatırılan paranın teminatsız olarak ödenmesine ilişkin kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep ettiği, mahkemece dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda şikayetin reddine karar verildiği, karara karşı davacı tarafından istinaf yoluna başvurulduğu, bölge adliye mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği görülmüştür.
İİK'nun 142/a maddesi uyarınca, sıra cetveline itiraz edilmesi halinde, alacaklı teminat mektubu ibraz ederek payına düşen meblağı tahsil edebilir. Teminat mektubunun, alacaklının tahsil ettiği meblağın tamamı ile bu meblağın iadesinin gerekmesi halinde, tahsil tarihinden iade tarihine kadar geçecek süreye ilişkin faizi kapsaması gerekir.
Somut olayda, icra müdürlüğünce; sıra cetvelinde 1. sırada bulunan... *** A.Ş.’ye, 2. ve 3. sırada görünen alacaklıların toplam 7.396.104,39-TL alacaklarını ihtiva eden teminat mektubu karşılığında, sıra cetveline konu edilen 16.674.785,39 -TL'nin, ödenmesine karar verilmiştir.
O halde; dosyaya sunulan teminat mektubunun, alacaklının tahsil ettiği meblağın tamamı ile bu meblağın iadesinin gerekmesi halinde, tahsil tarihinden iade tarihine kadar geçecek süreye ilişkin faizi kapsaması gerektiğinden, mahkemece şikâyetin kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Davacının temyiz itirazlarının kabulü ile, yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nın 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/1. maddesi uyarınca, ... Bölge Adliye Mahkemesinin 21. Hukuk Dairesinin 09.12.2020 tarih ve 2020/1512 E. - 2020/2790 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, ... 10. İcra Hukuk Mahkemesinin 14.02.2020 tarih ve 2019/1229 E. - 2020/125 K. sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 17/05/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2015/13862 Esas ve 2015/17038 Karar
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki davalı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
İİK'nun 142/a maddesi uyarınca, sıra cetveline itiraz edilmesi halinde, alacaklı teminat mektubu ibraz ederek payına düşen meblağı tahsil edebilir. Teminat mektubunun, alacaklının tahsil ettiği meblağın tamamı ile bu meblağın iadesinin gerekmesi halinde, tahsil tarihinden iade tarihine kadar geçecek süreye ilişkin faizi kapsaması gerekir.
Somut olayda, teminat mektubu miktarının anılan maddeye uygun olmaması nedeniyle icra müdürlüğünce, teminat miktarını aşan kısmın, tahsilatı yapan alacaklıdan istenebileceği tabiidir.
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, temyiz olunan kararda yazılı gerekçelere göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun mahkeme kararının İİK.nun 366. ve HUMK.nun 438. maddeleri uyarınca (ONANMASINA), alınması gereken 27,70 TL temyiz harcından, evvelce alınan harç varsa mahsubu ile eksik harcın temyiz edenden tahsiline, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18.06.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2011/26543 Esas ve 2012/1190 Karar
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki şikayetçi tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü :
İİK’nun 142/a maddesinde; sıra cetveline karşı 142. madde uyarınca şikayet veya itiraz yapılmışsa, tebligatı alan ve sıra cetvelinde hak sahibi görünen her alacaklının, bir bankanın kesin teminat mektubunu dosyaya ibraz ederek payına düşen meblağı tahsil edebileceği hükme bağlanmıştır.
Şikayetçi alacaklının davalı olarak yer aldığı, İstanbul 10. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2008/**** Esas, 2010/*** Karar sayılı ve 23.06.2010 tarihli ilamı ile sıra cetveline itirazın reddine karar verildiği ve anılan mahkeme kararının 30.05.2010 tarihinde kesinleştiği, şikayetçinin, henüz kesinleşmeyen İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesinin 07.12.2010 tarih ve 2008/*** Esas, 2010/*** Karar sayılı sıra cetveline itiraza ilişkin ilamın tarafı olmadığı, bu durumda söz konusu bu ikinci davada şikayetçi-alacaklının sırası tartışma konusu yapılmadığından, eldeki şikayete konu olay ile bir ilgisinin bulunmadığı görülmektedir.
O halde, hakkındaki sıra cetveline ilişkin itiraz reddedilerek sırası kesinleşen alacaklı şikayetçiye, İİK’nun 142/a maddesi uyarınca sıra cetveline itirazın incelenmesi sırasında payına düşen meblağı tahsil için icra dosyasına sunduğu teminat mektubunun iadesi gerektiğinden, mahkemece şikayetin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Şikayetçinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 23/01/2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.
