Son günlerde tekrar gündeme gelen teslim etmek üzere götürdüğü pizzaya tükürme eylemini gerçekleştiren ve bu eylemini videoya kaydeden kuryeden hemen hemen herkesin haberi vardır. Tekrar haberleri yapılmaya başlanan kuryenin gündemde olmasının bir diğer sebebi de hakkında düzenlenen iddianame ile iki ayrı suçtan yargılanması ve bu iki ayrı suçun cezalarının üst sınırının toplamının 18 yıl olmasıdır. Yazımızda, olaya dair tüm detaylar bilinmediğinden olayda yer alan kurum ve kişilerden bağımsız olarak kurye tarafından gerçekleştirilen ‘’pizzaya tükürme’’ eyleminin sadece[1] TCK 185. madde bakımından değerlendirilmesi yapılacaktır.
Öncelikle haberde bahsi geçen Türk Ceza Kanunu’nun, 185. maddesine göz atmak gerekmektedir. Bahsi geçen madde, kanunun; ‘’Kamunun Sağlığına Karşı İşlenen Suçlar’’ başlıklı Üçüncü Bölümünde, ‘’Zehirli madde katma’’ madde başlığı ile düzenleme altına alınmıştır. İşbu madde;
Zehirli madde katma
Madde 185- (1) İçilecek sulara veya yenilecek veya içilecek veya kullanılacak veya tüketilecek her çeşit besin veya şeylere zehir katarak veya başka suretlerle bunları bozarak kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşüren kimseye iki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Yukarıdaki fıkrada belirtilen fiillerin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı olarak işlenmesi halinde, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur, şeklindedir.
Maddede, içme sularına, besinlere veya diğer maddelere zehir katarak veya sair suretle bozarak kamunun sağlığını tehlikeye düşüren kimse cezalandırılmaktadır. Suç konusu olabilecek maddeler tek tek gösterilmemiştir; yenilecek ve içilecek her çeşit besin, tüketilecek her türlü madde, bu suçun konusunu oluşturabilir. Söz konusu suç, bu besin ve maddelere zehir katılması veya bunların bozulmasını sağlamak suretiyle oluşur. Gıdaların çeşitli suretlerde mikroplandırılması da, zehir kavramı içinde mütalâa edilerek, bu madde hükmüne göre cezalandırılmayı gerektirir. Maddeden açıkça anlaşılacağı üzere, fiil somut bir tehlike suçudur. Madde metninde tanımlanan fiillerin işlenmesiyle, kişilerin hayatının ve sağlığının tehlikeye düşürülmesi gerekir. Maddenin ikinci fıkrasında, birinci fıkrada tanımlanan fiillerin taksirle işlenmesi, ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır.[2]
Maddenin 1. fıkrasında düzenlenen suç, kasten işlenebilen bir suçtur. Buradaki kast, hem doğrudan hem de olası kastı içerir. Genel kast yeterli olup özel kast aranmamıştır. 2. fıkrada yer alan suç ise taksirle işlenebilecektir.
Gerek maddenin düzenlendiği bölümün ‘’Kamu Sağlığı’’ olması gerekse de madde gerekçesinde ‘’kamunun sağlığını tehlikeye düşüren’’ ifadesi ile korunması amaçlanan hukuki değerin kişiden ziyade toplum/kamu olacağı kanaatindeyiz.
Suçun unsurları bakımından öğretide görüş birliği bulunmamaktadır. Yargıtay, bir kararında[4]; ‘’Sanığın mahsulünde rastlanan pestisit[5] kalıntılarının, miktarları itibari ile "insan hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürüp düşürmeyeceği" hususunda Uzman bir kurum ya da kuruluştan rapor alındıktan sonra, sonucuna göre karar verilmesi gerekir.’’ şeklinde hüküm kurarak içilecek sulara veya yenilecek veya içilecek veya kullanılacak veya tüketilecek her çeşit besin veya şeylere zehir katma veya başka yollar ile bozmanın yanında bu eylemin ‘’insan hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürüp düşürmeyeceği’’ niteliğinde olup olmadığının tespit edilmesi gerektiğini maddenin gerekçesine de uygun bir şekilde belirtmiştir.
Sonuç olarak, kurye tarafından gerçekleştirilen eylemin bir defaya mahsus olmak üzere bir kişiye yönelik olduğunun varsayımıyla; tükürme eyleminin ‘’zehir katma’’ veya ‘’besini bozma’’ eylemine uymayacağı, pizzayı tüketen kişinin tükürük nedeniyle sağlığının bozulmayacağı kaldı ki sağlığı bozulsa bile kuryenin kastının zehir katma veya besini bozmaya ve insan hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürmeye yönelik olmadığının kabulü ile TCK’nun 185. maddesi bakımından suçun unsurlarının oluşmayacağı kanaatindeyiz.
---------------------------------
[1] Fikri içtima Madde 44- (1) İşlediği bir fiil ile birden fazla farklı suçun oluşmasına sebebiyet veren kişi, bunlardan en ağır cezayı gerektiren suçtan dolayı cezalandırılır.
[2] Madde gerekçesi
[3] İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası Arşiv Cilt 66, Sayı 2 KAMU SAĞLIĞINA KARŞI İŞLENEN SUÇLAR (TCK m . 185, 186, 187), Prof. Dr. Mustafa Özen
[4] Yargıtay 20. CD; 2015/14533 E., 2016/3207 K., 26.05.2016 tarihli
[5] Pestisit, zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan karışımlardır.