Zaman içerisinde bireyler çeşitli sebeplerden dolayı evlilik birliğini sürdüremez hale gelebilmekte ve bu da ortak yaşamı sona erdirme iradesini ortaya çıkarabilmektedir. Bunun sonucunda ortaya çıkan sona erdirme iradesi tek başına yeterli olmayıp, hâkimin de buna karar vermesi gerekmektedir. Daha açık bir ifadeyle, eşler hayattayken ve butlan durumunun olmaması neticesinde hâkim kararıyla evliliğin sonlandırılmasına boşanma denilmektedir.
Boşanma davalarında kusur ise hâkim tarafından tarafların boşanmasına karar verilmesi noktasında ve özellikle tazminat ve nafaka olarak mali sonuçlar yönünden önem arz etmektedir. Konuyla ilgili yasal mevzuata baktığımızda;
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunun “Maddî ve Manevî Tazminat” başlıklı 174. maddesi“Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir. Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
Aynı kanunun “Yoksulluk Nafakası” başlıklı 175. maddesi “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.” şeklindedir.
Yasal düzenlemelerden de açıkça anlaşılacağı üzere taraflardan biri, diğer taraftan tazminat talep edebilmesi için daha az kusurlu veya kusursuz olmalı; yoksulluk nafakası talep edebilmesi için ise daha kusurlu olmamalıdır.
Eşit kusurlu olunması halinde, taraflar birbirlerinden maddi ve manevi tazminat talep edemeyecektir. Ancak eşit kusurlu olunması halinde, boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, diğer taraftan yoksulluk nafakası talep edebilecektir.
Bu yazımızda iseYargıtay kararları çerçevesinde günlük hayatta sıkça rastlanan, boşanma davalarında erkek tarafın kusurlu kabul edildiği birtakım haller derlenmiştir. Örnek gösterilebilecek ve Yargıtay kararlarına da konu olmuş yazımızda yer almayan birçok durum ve hal olup sadece belli başlı örneklere yer verilmiştir.
1- Eşine pek kötü davranışlarda bulunması
(Yargıtay 2. HD., 2016/13788 E., 2018/4030 K.)
2- Eşine karşı onur kırıcı davranışlarda bulunması
(Yargıtay 2. HD., 2016/8383 E, 2017/14438 K.)
3- Eşe hakaret etmesi
(Yargıtay 2. HD., 2021/6843 E., 2021/8200 K.)
4- Eşini aldatması
(Yargıtay 2.HD., 2021/101 E., 2021/2782 K.)
5-Eş veya yakınlarına yönelik icra edilen küçültücü davranışlar
(Yargıtay 2. HD., 2016/139 E., 2017/6487 K.)
6-Eşin ailesine ve çocuklara hakaret etmesi veya ailesi tarafından yapılan bu hakaretlere sessiz kalması
(Yargıtay 2.HD., 2008/8706 E., 2008/699 K.)
7-Eşini ve eşinin ailesini tehdit etmesi
(Yargıtay 2. HD., 2018/6914 E., 2019/301 K.)
8- Eşine, 'Seni para ile almışım hiçbir yere gidemezsin' şeklinde sözler söyleyerek aşağılaması
(Yargıtay 2. HD., 2017/195 E., 2018/12826 K.)
9- Eşine beddua ederek aşağılaması
(Yargıtay 2. HD.,2017/314 E., 2018/12113 K.)
10- Kadının ailesini arayarak 'Kızınızı alın, kızınıza yedirecek ekmeğim yok.' diyerek evden kovması
(Yargıtay 2. HD., 2016/9998 E, 2018/830 K.)
11- Evdeki eşyalara zarar vermesi
(Yargıtay 2. HD., 2016/1153 E., 2016/13046 K.)
12- Sadakatsizliğini açıklaması
(Yargıtay 2. HD., 2005/16489 E., 2005/2582 K
13- Karısının bakire olmadığını çevresine söylemek
(Yargıtay 2.HD., 2012/22740 E., 2013/8550 K.)
14- Aşırı kıskançlık göstermesi
(Yargıtay 2. HD., 2018/661 E., 2018/12244 K.)
15- Eşi örtünmeye zorlaması
(Yargıtay 2.HD., 2006/19038 E., 2006/3479 K.)
16- Engelli çocuğuyla yeterince ilgilenmemesi
(Yargıtay 2.HD., 2016/5419 E., 2017/10785 K.)
17- Tüp bebek tedavisinde eşiyle ilgilenmemesi, evi terk etmesi
(Yargıtay 2. HD., 2015/22050 E., 2016/8825 K.)
18- Erkeğin birlik görevlerinin yerine getirmemesi ve eşine ekonomik şiddet uygulaması
(Yargıtay 2.HD., 2018/7452 E., 2018/14366 K.)
19- Sürekli alkol almak
(Yargıtay 2.HD., 2016/8 E., 2017/5487 K.)
20- Eşin hastalığı ile ilgilenmemek
(Yargıtay 2.HD., 2016/23966 E., 2018/10456 K.)
21- Erkeğin kumar oynaması
(Yargıtay 2.HD., 2018/3192 E., 2019/7665K.)
22- Evlilik birliği içerisinde eşin rızası olmadan cinsel birlikteliğe zorlaması
(Yargıtay 2. HD., 2012/415 E.,2012/18147 K.)
23- Kişinin uzun süre eş ve çocuklarıyla ilişkisini kesmesi
(Yargıtay 2. HD.,2018/5433 E., 2018/11271 K.)
24- Başkasını sevmek
(Yargıtay 2. HD., 2012/22740 E.,2013/8550 K.)
25- Aşırı cimlilik
(Yargıtay 2. HD., 2013/18393 E., 2014/38 K.)
26- Gelir getirici bir işte çalışmaması
(Yargıtay 2. HD., 2016/2169 E., 2017/7539 K .)
27- Evlilikten sonra uzun süre cinsel ilişki kurulamaması
(Yargıtay 2. HD., 2010/2-674 E., 2010/650 K. )
28- Kirayı ödememesi, doğalgaz aboneliğini iptal ettirmek suretiyle birlikte yaşamaktan kaçınması
(Yargıtay 2. HD., 2016/1012 E., 2017/6204 K.)
29- Eşi doğum yaparken ilgilenmemek
(Yargıtay 2. HD., 2014/14137 E., 2014/24491 K.)
30- Eşi ile doğal olmayan yollardan cinsel ilişki gerçekleştirmek
(YHGK., 2020/2-131 E., 2020/1452 K.)
31- Cincel içerikli sitelere girmek
(Yargıtay 2. HD., 2016/2589 E., 2017/8696 K.)
32- Erkeğin sağlıklı bir cinsel ilişki gerçekleştirememesi
(Yargıtay 2. HD., 2016/7810 E., 2016/8548 K.)
33- Facebooktan kadınlara parayla cinsel ilişki teklifinde bulunması, nöbete gidiyorum diye eşine yalan söylemesi
(Yargıtay 2. HD, 2016/1135 E., 2017/5962 K.)
34- Eşin haberi olmadan evin kilidini değiştirmek
(Yargıtay 2.HD., 2021/3015 E., 2021/3812 K.)
35- Eşini özel günlerde ve sosyal ortamlarda sürekli yalnız bırakmak
(Yargıtay 2.HD., 2015/20218 E., 2016/13513 K.)
36- Ağzın ve vücudun kokması
(YHGK., 2005/2-208 E., 2005/262 K.)
37- Sürekli at yarışı oynamak
(Yargıtay 2.HD., 2009/9011 E. ve 2010/12939 K.)
38- Bağımsız konut sağlamamak
(YHGK., 2012/2-1159 E., 2013/471 K.)
39- Eşin çalışmasına izin vermemek
(Yargıtay 2.HD., 2023/6994 E., 2023/4947 K.)
40- Eve geç saatlerde gelmek
(Yargıtay 2.HD., 2020/1277 E., 2020/2521 K.)
41- Eşinin tarzına ve görüşeceği kişilere karışmak
(Yargıtay 2.HD., 2020/1135 E., 2020/2210 K.)
42- Eşin haberi olmadan kredi çekmek
(Yargıtay 2.HD., 2016/16861 E., 2018/5575 K.)
43- Fazla borçlanarak eşini çevreye küçük düşürmesi
(Yargıtay 2. HD, 2019/5105 ., 2019/9277 K.)
44- Cezaevine girmesi, suç işleme eğiliminde olması
(Yargıtay 2. HD., 2019/4985 E., 2019/8714 K.)
45- Uyuşturucu madde kullanmak
(Yargıtay 2. HD., 2016/23323 E., 2018/9946 K.)
46- 'Seni istemiyorum benim kafa yapıma uymuyor' demesi
'Yargıtay 2.HD., 2016/21092 E., 2018/8873 K.)
47- Çocuk sahibi olmak istememek
(Yargıtay 2.HD., 2016/2109 E., 2018/8473 K.)
48- Söz verdiği halde alkol ve sigarayı bırakmamak
(Yargıtay HGK, 2017/2420 E., 2019/750 K.)
Yargıtay kararları, esasen tarafların evlilik içindeki eylemlerinin ve tutumlarının hukuki ve sosyal bağlamda nasıl değerlendirileceğini belirler. Bir önceki yazımızda da olduğu gibi yer verilen kararlarda kusur olarak belirtilen eylemler cinsiyet fark etmeksizin her iki taraf için de kusur olarak kabul edilebilir. Hem kadın hem de erkek tarafın gerçekleştirdiği eylemlerin kusurlu olup olmadığı, olaya özgü koşullara, tarafların niyetine ve diğer faktörlere bağlı olarak, kısaca her somut olaya göre farklı şekilde incelenir.
Öğrenci Mustafa Emre POLAT & Av. Arb. Abdullah Oğuzhan ÇİMEN