İdari gözetim kararı ile idari gözetime alternatif yükümlükler, haklarında sınır dışı etme kararı bulunan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararına ek olarak verilen kararlardır. İdari gözetim kararı ile idari gözetime alternatif yükümlülükler 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte düzenlenmiştir.
6458 Sayılı Kanunun 54. Maddesi kapsamında hakkında sınır dışı etme kararı verilen yabancılar, kolluk tarafından yakalanmaları hâlinde, haklarında karar verilmek üzere derhâl valiliğe bildirilir. Bu kişilerden, sınır dışı etme kararı alınması gerektiği değerlendirilenler hakkında, sınır dışı etme kararı valilik tarafından alınır. Haklarında sınır dışı etme kararı alınan yabancılardan;
-Kaçma ve kaybolma riski bulunan,
-Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden,
-Sahte ya da asılsız belge kullanan,
-Kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan,
-Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan yabancılar hakkında geri gönderme merkezlerinde gözetim altına alınmak üzere valilik tarafından idari gözetim kararı verilir. İdari gözetim kararı verilmeyen yabancılar hakkında valilik tarafından idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilebilir.
Hakkında idari gözetim kararı verilen yabancı, kolluk tarafından en geç kırk sekiz saat içinde Geri Gönderme Merkezine götürülmelidir. Geri Gönderme Merkezinde geçirilecek süre altı ayı geçemez. Bu süre, yabancının iş birliği yapmaması veya ülkesiyle ilgili doğru bilgi ve belgeleri vermemesi sebebiyle sınır dışı işlemlerinin tamamlanamaması durumunda en fazla altı ay daha uzatılabilir.
İdari gözetim kararı her ay düzenli olarak valilik tarafından gözden geçirilir. İdare gerek gördüğü takdirde bu bir aylık süreyi beklemek zorunda değildir. Valilik tarafından idari gözetim kararının devamına gerek görülmezse idari gözetim kararı derhal sonlandırılır. Bu durumda bu yabancılara 6458 Sayılı Kanunun 57/A maddesi gereğince; belirli adreste ikamet etme, bildirimde bulunma, aile temelli geri dönüş, geri dönüş danışmanlığı, kamu yararına hizmetlerde gönüllülük esasıyla görev alma, teminat, elektronik izleme gibi idari gözetime alternatif yükümlülüklerden bir veya birkaçı getirilebilir.
Bu kararların tamamı yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Bu kişiler idari gözetim kararının kaldırılması amacıyla kararı veren valiliğin bulunduğu yerdeki Sulh Ceza Hakimliğine başvuruda bulunabilir. Yapılan başvuru idari gözetimi durdurmaz. Sulh Ceza Hakimliği itiraz konusu karara karşı yapılan başvuruyu beş gün içerisinde sonuçlandırır. Sulh Ceza Hakiminin vereceği karar kesindir. Öte yandan idari gözetim altına alınan yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim şartlarının değiştiği veya ortadan kalktığı iddiasıyla idari gözetim kararının kaldırılması amacıyla yeniden Sulh Ceza Hakimliğine başvuruda bulunabilir.
Bununla birlikte idari gözetim kararı sınır dışı etme kararı ile birlikte verildiğinden sınır dışı etme kararına karşı idare mahkemesinde dava açmak önem arz etmektedir. Zira 6458 Sayılı Kanunun 53. maddesinin 3. fıkrasında,"Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez." hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm gereğince sınır dışı etme kararına karşı idare mahkemesinde açılacak bir davada sınır dışı etme işlemi duracağından bu davada yürütmenin durdurulmasını talep etmeye dahi gerek bulunmamaktadır.
Dolayısıyla İdare, sınır dışı etme kararına karşı yargı yoluna gidildiği bilgisini edindiği andan itibaren sınır dışı etme işlemini durdurur. Sınır dışı işlemi tesis edilemeyeceğinden idari gözetimin de sonlandırılması gerekmektedir.
Nitekim Kocaeli 2. Sulh Ceza Hakimliği, 6 Mart 2015 tarihli bir kararında, alınan idari gözetim kararının valilik kararı ile 02.03.2015 tarihinde uzatılması üzerine, başvurucunun idari gözetim altında kaldığı sürenin makul sürenin üzerinde olduğuna ve başvurucunun idari yargıda sınır dışı işlemine karşı davası bulunduğundan başvuru tarihine kadar sınır dışı işleminin tamamlanmadığı anlaşıldığından idari gözetimin sonlandırılmasına ve sınır dışı işlemi derhal yapılamıyorsa yabancının salıverilmesine karar vermiştir.3
Görüleceği üzere, hakkında sınır dışı etme kararı bulunan yabancı hakkında sınır dışı etme kararıyla birlikte verilen idari gözetim kararının kaldırılması için Sulh Ceza Hakimliğine bu yönde başvuru yapılması ve sınır dışı işlemlerinin durdurulması amacıyla İdare Mahkemesinde dava açılması yabancının yararına olacaktır.
KAYNAKÇA:
1- YUKK
2- YUKKUK
3- https://www.akademikhukuk.org/idari-gozetim-kararina-itiraz/
