T.C.
YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ
E. 2019/439
K. 2019/7767
T. 3.12.2019
YAYIN HAKKINA TECAVÜZDEN KAYNAKLANAN TAZMİNAT İSTEMİ ( Eserde Davacı ile Birlikte Diğer İlgililerin Birlikte Eser Sahipliği Söz Konusu Olup Eserden Doğan Mali Hakların İhlali Sebebi ile Açılan Maddi Tazminat Davalarında Eser Birliğine Adi Şirket Hükümlerinin Uygulanacağı - Eserden Doğan Haklara Tecavüz Sebebiyle Maddi Tazminat İstemini Tüm Eser Sahiplerinin Birlikte İleri Sürmesi ya da Bazı Eser Sahiplerinin Buna Yanaşmaması Halinde Mahkemeden Müsaade İstenilmesi Gerektiği )
ESERDEN DOĞAN HAKLARA TECAVÜZ SEBEBİYLE MADDİ TAZMİNAT İSTEMİNİN İLERİ SÜRÜLMESİ ( Eserde Davacı ile Birlikte Diğer İlgililerin Birlikte Eser Sahipliği Söz Konusu Olup Eserden Doğan Mali Hakların İhlali Sebebi ile Açılan Maddi Tazminat Davalarında Eser Birliğine Adi Şirket Hükümlerinin Uygulanacağı - Tazminat İstemini Tüm Eser Sahiplerinin Birlikte İleri Sürmesi ya da Bazı Eser Sahiplerinin Buna Yanaşmaması Halinde Mahkemeden Müsaade İstenilmesi Gerektiği )
ESER SAHİPLERİNDEN BİRİNİN MÜNHASIRAN DAVA AÇMASI ( Eser Sahiplerinden Birinin Kendi Payına Düşecek Hisse Yönünden Tek Başına Maddi Tazminat Davası Açmasının Mümkün Olmadığı - Maddi Tazminat Yönünden Açılan Davanın Bu Sebeple Usulden Reddi Gerektiği/Hatalı Değerlendirme ile Davanın Kabulüne Karar Verilmesi Hatalı Olup Hükmün Bozulması Gerektiği )
5846/m. 10, 68, 70
ÖZET : Dava, yayın hakkına tecavüzden kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir. Olayda, ilgili eserde davacı ile birlikte diğer ilgililerin birlikte eser sahipliği söz konusu olup, eserden doğan mali hakların ihlali sebebi ile açılan maddi tazminat davalarında eser birliğine adi şirket hükümleri uygulanacaktır. Eserden doğan haklara tecavüz sebebiyle maddi tazminat istemini tüm eser sahiplerinin birlikte ileri sürmesi ya da bazı eser sahiplerinin buna yanaşmaması halinde mahkemeden müsaade istenilmesi gerekmekte olup, eser sahiplerinden birinin münhasıran kendi payına düşecek hisse yönünden tek başına maddi tazminat davası açması mümkün olmadığından, maddi tazminat yönünden açılan davanın bu sebeple usulden reddi gerekir. Hatalı değerlendirme ile davanın kabulüne karar verilmesi hatalı olup, hükmün bozulması gerekir.
DAVA : Taraflar arasında görülen davada Karabük 1. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 24/05/2017 tarih ve 2009/228 E. - 2017/109 K. sayılı kararın davalı ... vekili ve davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin kabulüne-reddine dair Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi'nce verilen 31/10/2018 tarih ve 2017/1422 E. - 2018/1119 K. sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
KARAR : Davacılar vekili, müvekkili İ.'in 2004 yılında “L......” isimli 9 sayıdan oluşan dergiyi hazırlayıp editörlüğünü yaptığını, derginin hazırlanması aşamasında davalılardan... ve...'den bedelini ödeyerek tüm kullanma ve yayın hakları kendisine ait olmak üzere ham soru satın aldığını, bu soruları dergide kullandığını, davalı ...'ın ise soru göndermediğini, davacının arkadaşı olması sebebiyle...,... ve...'ın talepleri üzerine derginin yazar kadrosu içinde yer aldığını, davalı ...'in ise derginin basım ve dağıtımını yaptığını, karşılığının kısmen müvekkiline ödendiğini, derginin tüm haklarının FSEK kapsamında müvekkili İ.'e ait olduğunu, müvekkilleri İ. ve ...'ın 2007 yılında “L......” adlı bir kitap hazırladıklarını ve bu dergide tüm hakları müvekkili İ.'e ait olan “L.....” isimli dergiden soru alıntıları yaptıklarını, davalılar...,... ve...'ın müvekkili İ. aleyhine Kartal F. ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinde dava açtığını, bu dava ile tüm hakları müvekkili İ.'e ait olan “LI.....” isimli derginin 2005 yılında birebir kopyalanıp “L.....” ismi ile Anadolu Liseleri 9. sınıfa yönelik olarak davalılarca basım, dağıtım ve satışının yapıldığının anlaşıldığını,tasarımın kendisine ait olmamasına rağmen diğer müvekkili ...'nin isminin birebir kopyalanan dergilerde tasarımcı olarak kullanıldığını, davalıların müvekkillerinin aleyhine haksız kazanç elde ettiğini, ayrıca davalı ...'in “LI......” ismi ile CD içeren bir kitap hazırladığını, bu kitabın basım, dağıtım ve satışının da davalı ... tarafından yapıldığını, bu kitap nedeniyle de müvekkiline isim hakkı ödenmediğini ileri sürerek, müvekkillerinin haklarına tecavüzün ref'ine, dava konusu “L.....” isimli derginin tüm sayılarının piyasaya arzının, dağıtım ve çoğaltılmasının önlenmesine, piyasadaki mevcut dergilerin toplatılmasına, fazlaya dair haklar saklı olmak üzere FSEK 68. madde kapsamında hesaplanacak tazminat tutarının üç katı ve FSEK 70/3 madde gereği elde edilen kar karşılığı BK haksız kazanç hükümleri kapsamında olmak üzere İ. için 5.000,00 TL maddi tazminatın, ... ve ...için ayrı ayrı 2.000,00'er TL maddi tazminatın, ayrıca her bir davacı için ayrı ayrı 5.000,00'er TL manevi tazminatın yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, kararın bir örneğinin yurt genelinde yayın yapan tirajı en yüksek gazetede ilanına karar verilmesini talep etmiş, 23/03/2016 havale tarihli dilekçesi ile davacılar ... ve ...için davayı atiye bıraktığını, ıslah yolu ile davacı olarak yalnızca ... ve davalı olarak da ...'ın kabul edilmesini, müvekkili ... için raporda belirtilen 36.450,00 TL sını talep ettiklerini, ayrıca tecavüzün ref'i taleplerini de tecavüzün tespiti olarak ıslah ettiklerini beyan ederek 5.000,00 TL manevi tazminatın da davalı ...'dan alınmasına karar verilmesini istemiştir.
Davalı ..., ... ve ... vekili, mahkemenin yetkisiz olduğunu, davanın 1 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığını, müvekkillerinin formatör öğretmen olması sebebiyle soru örneği hazırlamak dışında eserin basım, yayın ve dağıtılması ve piyasaya sürülmesinde bir müdahalesinin olmadığını, bu nedenle pasif husumet ehliyetlerinin bulunmadığını, ayrıca Kartal F. ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin 2008/23 E. sayılı dosyasının bekletici mesele yapılması gerektiğini, davacı ...'in “....” isimli derginin tek başına eser sahibi olmadığını, davacılar ... ve ...'nin iddialarının muhatabının müvekkilleri olmadığını, ayrıca müvekkili...'in “......” isimli kitap ve CD'den oluşan bir set hazırlamadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ..., davanın hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığını, mahkemenin yetkisiz olduğunu, yayın faaliyetini 2004 yılından itibaren L..... ismini kullanarak sürdürdüğünü, “....” kısaltmasının Englisch Language Teaching yani İngilizce yayın hazırlayıp basan yayınevleri ile bağlantılı olduğunu, 2004-2006 yılları arasında hazırlatıp yayınladığı İngilizce yayınlarda firma adı uzantısı olarak “....” ibaresinin tarafından kullanıldığını, “...........” isminin 9 sayılık bir dergi ismi olmayıp yayınevi ismi olduğunu, dergilerin şahsına ait olan “L......” yayınevinin 9 sayılık dergisi olduğunu, davacıların “L....” ürününü baskı haklarının 5 yazar içinde sadece kendilerine ait olduğunu belirten bir belgelerinin bulunmadığını, 2005 yılında tüm yazarların bilgisi dahilinde baskı hakkı kendine ait olan derginin stokta biten dört sayısının adetlerini tamamlayacak şekilde baskı yaptığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davalı ve davacıların isimlerinin L..... isimli derginin yazar kadrosunda yer aldığı, bu nedenle L..... isimli dergiler üzerinde davalı ile davacıların hak sahipliğinin mevcut olduğu, hak sahibi olan yazarlar ile dergiyi bastıran ... arasında yazılı bir sözleşme bulunmadığı, davalı ... tarafından mali haklar ile ilgili ödeme yapıldığı iddia edilmişse de, ödeme hususunda dosyada herhangi bir belge bulunmadığından mali hakların ödenmediğinin anlaşıldığı, dergilerde davacı ile birlikte yalnızca eser sahibi olarak gösterilen ..., ... ve ... isimli davalıların mali hakların ödenmesi hususunda herhangi bir yükümlülüklerinin bulunmadığı ve kendilerine husumet yöneltilemeyeceği, davalıların ıslah ile davalı olmaktan çıkarılmalarının hukuken mümkün olmadığı, davacı ... ve ... ile ilgili davalar atiye bırakılmış ise de, atiye terkin davayı geri alma olarak nitelendirilebileceği, davalılar vekilinin ve diğer davalının açıkça davayı geri almaya muvafakat etmediği, mevcut dosya kapsamına göre ... ve ...'in maddi ve manevi tazminat davaları hakkında eser üzerinde hak sahiplikleri bulunmadığı, 3 sayıdan ibaret dergiler yönünden yekün kar oranının 48.600,00.-TL olduğu, yekün kar oranı bölünebilir bir edim olduğundan 48.600,00.-TL'nin FSEK 68/1 maddesi gereği 3 katı hesaplanarak ortaya çıkan 145.800,00.-TL'nin davacı ...'in payına düşen ve ıslah dilekçesi ile arttırılan 36.450,00.-TL'lik kısmını davalı ...'dan talep edebileceği, tecavüzün ref'i istemi ile ilgili olarak ıslah dilekçesi doğrultusunda tecavüzün tespitine karar verilmesi gerektiği, manevi tazminat davası yönünden davasının kısmen kabulüne karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile davacılar ... ve ...'in maddi ve manevi tazminat davalarının ayrı ayrı reddine, davacı .....n'in davalılar ... aleyhine açtığı maddi ve manevi tazminat davalarının husumet yokluğundan ayrı ayrı reddine, davacı ...'in davalı ... aleyhine açtığı maddi tazminat davasının kabulüyle 36.450,00.-TL maddi tazminatın davalı ...'dan alınarak davacı ...'e ödenmesine, hükmedilen tazminatın 5.000,00 TL'lik kısmına dava tarihinden, 31.450,00.-TL'lik kısmına ıslah tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesine, davacı ...'in davalı ... aleyhine açtığı manevi tazminat davasının kısmen kabulüyle 500,00.-TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile davalı ...'dan alınarak davacı ...'e ödenmesine, fazlaya ilişkin manevi tazminat talebinin reddine, davalı ... yönünden tecavüzün tespitine karar verilmiştir.
Karara karşı, davalı ... vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesince, FSEK 68. maddesi uyarınca 3 katı telif tazminatı olarak 23.580,00 TL talep edilebileceği, davacı ...'in ise bu meblağın 1/4'ü olan 5.895,00 TL alabileceği gerekçesi ile davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulüyle Karabük 1. Asliye Haklar Hukuk Mahkemesi'nin 24/05/2017 gün ve 2009/228 E. -2017/109 K. sayılı kararının kaldırılmasına, davacılar ... ve ...'in maddi ve manevi tazminat davalarının ayrı ayrı reddine, davacı ...'in davalılar ... ... aleyhine açtığı maddi ve manevi tazminat davalarının husumet yokluğundan ayrı ayrı reddine, davacı ...'in davalı ... aleyhine açtığı maddi tazminat davasının kısmen kabulüyle 5.895,00 TL maddi tazminatın davalı ...'dan alınarak davacı ...'e ödenmesine, hükmedilen tazminatın 5.000,00 TL'lik kısmına dava tarihinden, 895,00 TL'lik kısmına 23.03.2016 ıslah tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesine, davacı ...'in davalı ... aleyhine açtığı manevi tazminat davasının kısmen kabulüyle 500,00.-TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...'dan alınarak davacı ...'e ödenmesine, fazlaya ilişkin manevi tazminat talebinin reddine, davalı ... yönünden tecavüzün tespitine karar verilmiştir.
Karar, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-)Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davalı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-)Davalının aleyhine hükmedilen maddi tazminata yönelik temyiz istemine gelince; Bölge Adliye Mahkemesince birlikte eser eser sahipliği iddiasına dayalı olarak davacılardan ... ile davalılardan ..., ... ve ...'ın birlikte eser sahibi oldukları eserin davalı ... tarafından izinsiz olarak çoğaltma ve yayma konusu yapıldığı gerekçesiyle FSEK 68. Maddesi uyarınca hesaplanan tazminatın 1/4'ünün davalı ...'dan tahsili ile davacı ...'e ödenmesine karar verilmiştir.
5846 Sayılı FSEK'in 10. maddesi “Birden fazla kimsenin iştirakiyle vücuda getirilen eser ayrılmaz bir bütün teşkil ediyorsa, eserin sahibi, onu vücuda getirenlerin birliğidir. Birliğe adi şirket hakkındaki hükümler uygulanır. Eser sahiplerinden biri, birlikte yapılacak bir muameleye muhik bir sebep olmaksızın müsaade etmezse, bu müsaade mahkemece verilebilir. Eser sahiplerinden her biri, birlik menfaatlerine tecavüz edildiği takdirde tek başına hareket edebilir. Bir eserin vücuda getirilmesinde yapılan teknik hizmetler veya teferruata ait yardımlar, iştirake esas teşkil etmez. Birden fazla kimsenin iştiraki ile vücuda getirilen eser, ayrılmaz bir bütün teşkil ediyorsa bir sözleşmede veya hizmet şartlarında veya eser meydana getirildiğinde yürürlükte olan herhangi bir yasada aksi öngörülmediği takdirde birlikte eser üzerindeki haklar eser sahiplerini bir araya getiren gerçek veya tüzel kişi tarafından kullanılır. Sinema eseri ile ilgili haklar saklıdır.” hükmünü haizdir. Somut olayda, “..........” isimli eserde davacı ile birlikte ..., ... ve ...'ın birlikte eser sahipliği söz konusu olup, eserden doğan mali hakların ihlali sebebi ile açılan maddi tazminat davalarında eser birliğine adi şirket hükümleri uygulanacaktır. Bu durumda, eserden doğan haklara tecavüz sebebiyle maddi tazminat istemini tüm eser sahiplerinin birlikte ileri sürmesi ya da bazı eser sahiplerinin buna yanaşmaması halinde mahkemeden müsaade istenilmesi gerekmekte olup, eser sahiplerinden birinin münhasıran kendi payına düşecek hisse yönünden tek başına maddi tazminat davası açması mümkün olmadığından, maddi tazminat yönünden açılan davanın bu sebeple usulden reddi gerekirken hatalı değerlendirme ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, davalı vekilinin temyiz isteminin kabulüyle hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda (1) no.lu bentte açıklanan nedenle, davalı vekilinin sair temyiz itirazının REDDİNE, (2) no.lu bentte açıklanan nedenle, davalı vekilinin temyiz isteminin kabulüyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA, HMK'nın 373/2. maddesi uyarınca dava dosyasının Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davalı ...'a iadesine, 03.12.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
kazanci.com.tr