1- İptal Sebepleri
Hakem kararının esasına ilişkin inceleme yapılmamakta ve iptal sebepleri MTK’da sınırlı olarak sayılmaktadır.
• Tahkime konu uyuşmazlığın Türk hukukuna göre tahkime elverişli olmaması ve
• Hakem kararın kamu düzenine aykırı olması
Re'sen gözetilen iptal sebepleridir.
Davacı tarafından ileri sürülebilecek iptal sebepleri ise;
• Taraflardan birinin ehliyetsiz olması veya tahkim anlaşmasının tarafların anlaşmayı tabi kıldıkları hukuka veya böyle bir hukuk seçimi yoksa Türk hukukuna göre geçersiz olması,
• Hakem veya hakem kurulunun seçiminde, tarafların anlaşmasında belirlenen veya MTK’da öngörülen usule uyulmaması,
• Kararın, tahkim süresi içinde verilmemesi,
• Hakem veya hakem kurulunun, tahkim anlaşması dışında kalan bir konuda karar vermesi veya istemin tamamı hakkında karar vermemesi ya da yetkisini aşması,
• Tahkim yargılamasının, usul açısından tarafların anlaşmalarına veya bu yönde bir anlaşma bulunmaması halinde, MTK hükümlerine uygun olarak yürütülmemesi ve bu durumun kararın esasına etkili olması ve
• Tarafların eşitliği ilkesinin gözetilmemesi
Şeklinde sıralanabilir.
Hakem veya hakem kurulunun, tahkim anlaşması dışında kalan bir konuda karar verdiği iddiasıyla açılan iptal davasında, tahkim anlaşması kapsamında olan konuların, tahkim anlaşması kapsamında olmayan konulardan ayrılması mümkün olduğu takdirde, hakem kararının sadece tahkim anlaşması kapsamında olmayan konuları içeren bölümü iptal edilebilir.
2- Usul
Tahkim yargılamasının tarafları iptal davası açabilir. İptal davasına ilişkin inceleme, aksine karar verilmedikçe, dosya üzerinden yapılır. İptal davaları öncelikle ve ivedilikle görülür. Yalnızca nihai kararlar için iptal davası açılması mümkündür. Hakem veya hakem heyeti, kendisinin yetkisiz olduğuna karar verirse (yargılama sonlanacağından) bu karara karşı iptal davası açılabilir. İptal davası, 30 gün içinde açılabilir. Bu süre, hakem kararının veya düzeltme, yorum ya da tamamlama kararının taraflara bildirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar. İptal davasının açılması, kendiliğinden hakem kararının icrasını durdurur.
3- Görevli Mahkeme
Y. 19. HD, E. 2018/2954, K. 2020/154, T. 30.01.2020 kararında “Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun 15/A maddesinin ikinci cümlesinde, hakem kararına karşı açılacak iptal davasında görevli mahkemenin asliye hukuk mahkemesi olduğu belirtilmiştir. Ancak, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri hakkında Kanun'un 5. maddesinde, … yapılan değişikle, … Milletlerarası Tahkim Kuruluna göre yapılan tahkim yargılamasında, … iptal davalarına, … Asliye Ticaret Mahkemesince bir başkan ve iki üye ile toplanacak heyetçe yürütüleceği ve sonuçlandırılacağı hüküm altına alınmıştır.” şeklindeki ifadeyle asliye ticaret mahkemesinin görevli olduğu belirtilmiştir.
4- İptal Kararına Karşı Kanun Yolları
İptal davası sonucunda verilen karara karşı, temyize gidilebilir. Buradaki inceleme, klasik anlamda bir temyiz incelemesi olmayıp MTK m.15’te sayılan iptal sebepleri ile sınırlı olarak yapılır. Temyiz incelemesi öncelikle ve ivedilikle karara bağlanır.
5- Feragat
Taraflar, iptal davası açma hakkından kısmen veya tamamen feragat edebilir. Yerleşim yerleri veya olağan oturma yerleri Türkiye dışında bulunan taraflar, tahkim anlaşmasına koyacakları açık bir beyanla veya sonradan yazılı şekilde anlaşmak suretiyle iptal davası açma hakkından tamamen feragat edebilir. MTK m.15’te sayılan bir veya birkaç sebepten dolayı iptal davası açmak hakkından da feragat edebilir.
