26.04.2025 tarihli 32882 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmeliğin temel amacı; uluslararası sağlık turizmi hizmetlerinin asgari standartlarını belirlemek, sağlık ve aracı kuruluşları yetkilendirmek ve denetlemeyi amaçlamaktadır.

Önemle belirtmek gerekir ki 26.04.2025 tarihinde yayımlanan yönetmeliğin 17.maddesi ile 13.07.2017 tarihli 30123 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Yönetmeliğin kimleri kapsadığına ilişkin bilgi ise Kapsam başlıklı 2. maddede yer almaktadır. Buna göre söz konusu Yönetmelik, sağlık hizmeti almak için ülkemize gelenler ile turist olarak ülkemizde bulunurken sağlık hizmetine ihtiyaç duyan kişileri ve onlara hizmet sunan kamu, üniversite, özel sağlık kurumları ile aracı kuruluşları kapsamaktadır.

Yönetmeliğin kapsamı dışında kalanlar ise 2. maddenin 2. fıkrasında sayılmıştır. Ancak 2.fıkrada sayılanlar, kendi istekleri ile ücret ödemeyi taahhüt etmeleri halinde Yönetmelik kapsamındaki uluslararası sağlık hizmetini alabilirler.

13.07.2017 tarihli 30123 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan aynı isimli yönetmeliğin 4. maddesinde yapılan tanımlardan farklı olarak bu Yönetmelikte yeni kavramlar karşımıza çıkmaktadır. Bunlar; aracı kuruluş, EKİP, Health Türkiye, PORTAL, Sertifika, TÜSKA, USHAŞ’tır.

Aracı kuruluş her ne kadar eski Yönetmelikte de “uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşu” şeklinde yer alsa da bu Yönetmelikte sadece Aracı Kuruluş olarak ifade edilmiş ve söz konusu kuruluşun “yetki belgeli tüzel kişilerce işletilen” bir kuruluş olma şartı aranmıştır. Eski Yönetmelikte söz konusu kuruluş için “işletme belgesi alan A grubu seyahat acentaları” olması koşulu aranırken yeni Yönetmelik ile Sağlık Turizmi hizmeti esnasında aracı kuruluş olarak faaliyet gösterenlerin “yetki belgesi” sahibi olması koşulu getirilmiştir.

Yönetmeliğin 4. Maddesinin 1.fıkrası altında sayılan diğer tanımlar ise;

EKİP; Sağlık bakanlığı entegre kurumsal işlem platformunu, Health Türkiye; Türkiye’nin sağlık hizmeti sunumunun uluslararası alanda tanıtımını sağlayan sağlık turizmi markasını, Portal; Bakanlıkça uluslararası sağlık turizmi faaliyetlerinin kayıt, takip, denetim ve gözetim amacıyla Health Türkiye adıyla kurulmuş internet portalını, TÜSKA; Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite ve Akreditasyon Enstitüsünü, Sertifika; TÜSKA tarafından sağlık turizmi alanında oluşturulan standartlar esas alınarak Bakanlıkça düzenlenen belgeyi ve son olarak USHAŞ ise Uluslararası Sağlık Hizmetleri Anonim Şirketi’ni ifade etmektedir.

Yönetmeliğin Yetki Belgesi başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında, sağlık tesisi ve aracı kuruluşların uluslararası sağlık turizmi hizmetlerinde faaliyet yürütebilmesi için yetki belgesi almasının zorunlu olduğu, yetki belgesinin sağlık tesisi için Bakanlık, aracı kuruluş içinse USHAŞ tarafından düzenleneceği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin Yetki Belgesi başlıklı 5. maddesinin 2.fıkrasında, sağlık tesisi için yetki belgesi başvurusunun Ek-1/A’da yer alan başvuru evraklarıyla EKİP üzerinden yapılacağı ve bu başvuru neticesinde başvuru evraklarının il/ilçe sağlık müdürlüğü tarafından inceleneceği, inceleme neticesinde başvuru evraklarında eksiklik ve kriterlere uygunsuzluk tespit edilmesi halinde, 15 iş günü içinde başvurucuya başvuru evraklarında eksiklik veya uygunsuzluk bulunduğu hususunun bildirileceği, bu bildirimin yapılmasından itibaren, başvurucunun 30 iş günü içinde eksikliklerini tamamlayamaması halinde başvurunun reddedilmiş sayılacağı, başvuru evraklarında herhangi bir eksiklik yahut kriterlere uygunsuzluğun tespit edilmemesi durumunda ise il/ilçe sağlık müdürlüğünce oluşturulan inceleme ekibi tarafından başvurucu nezdinde yerinde inceleme gerçekleştirileceği, inceleme neticesinde uygunluğuna karar verilen başvurular 15 iş günü içinde Bakanlığa gönderilir ve Bakanlık tarafından uygun görülmesi halinde başvuran adına 15 iş günü içinde Ek-3/A’da bulunan yetki belgesi düzenleneceği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin Yetki Belgesi başlıklı 5. maddesinin 3.fıkrasında ise, aracı kuruluş için ytki belgesi başvurusunun Ek-1/B’de yer alan başvuru evrakları ile USHAŞ’a yapılacağı, USHAŞ tarafından başvuru evraklarının inceleneceği, yapılan inceleme neticesinde başvuru evraklarında eksiklik veya kriterlere uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda, ilgili hususun 15 iş günü içinde başvurucuya bildirileceği, başvuru evraklarında eksiklik veya uygunsuzluğun bulunduğu bildirilen başvurucunun 30 iş günü içinde eksikliklerini tamamlayamaması halinde başvurusunun reddedilmiş sayılacağı, başvuru evraklarında eksiklik veya kriterlere uygunsuzluğun bulunmadığının anlaşıldığı durumlarda başvurucunun, USHAŞ tarafından oluşturulan inceleme ekibi tarafından oluşturulan ekip tarafından yerinde inceleneceği, inceleme neticesinde USHAŞ tarafından uygun görülmesi halinde başvuru adına, 15 iş günü içinde EK-3/B’de bulunan yetki belgesinin düzenleneceği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin 5. maddesinin 4 ve 5. fıkrasında ise, aracı kuruluş sahibi tüzel kişi tarafından ikinci bir aracı kuruluş veya şube açmak istenmesi halinde, her bir aracı kuruluş veya şube için yeni bir yetki belgesi alınmasının zorunluğu olduğu, bu şekilde yetkilendirilmeyen ikinci aracı kuruluş veya şubede sağlık turizmi faaliyetinin yürütülemeyeceği bununla birlikte uluslararası sağlık turizmi yetki belgesinin devredilemeyeceği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin Hizmet Standartları başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasında, sağlık tesisi için belirlenen hizmet standartlarına değinilirken 2.fıkrada ise aracı kuruluş için belirlenen hizmet standartları belirlenmiştir. Buna göre, sağlık tesisinin, bu yönetmelik hükümlerine uygun olarak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetleri ile geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları hizmeti vereceğini, hastaneler ve tıp merkezleri, tıbbi laboratuvarlar ve diyaliz merkezlerininse TÜSKA tarafından akredite edilmiş olması, bunun dışında kalan sağlık tesislerinin ise Bakanlıkça düzenlenen sertifikayı almasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.

Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının c bendi ise sağlık tesisi için oldukça önemli bir yükümlülük getirmektedir. Söz konusu madde ile uluslararası sağlık turizmi kapsamında ameliyathane ortamında yapılacak cerrahi ve girişimsel işlemler için sağlık tesisi tarafından komplikasyon sigortası yaptırılması zorunlu hale getirilmiştir. Yeni Yönetmelikle gelen bu yükümlülük 2017 tarihli Yönetmelikte yer almamakta olup 26.04.2025 tarihli yönetmelikte yer alan bu düzenlemenin en önemli yükümlülüklerinden biri olarak kabul edilmesi mümkündür.

6. maddenin 1. fıkrasının e bendi ise sağlık tesisinin, aracı kuruluşça yerine getirilmesi gereken faaliyetlerde, yetki belgesi olmayan kişi ve kuruluşlardan hizmet alamayacağını belirtmektedir.

6. maddenin 2. fıkrasında, aracı kuruluşun hizmet standartlarına değinilmiş olup söz konusu fıkranın b bendinde aracı kuruluşa gelen çağrıları karşılamak amacıyla oluşturulan yapının en az iki yabancı dilde ve 7 gün 24 saat esasına uygun olarak hizmet verebilecek bir alt yapıya sahip olması ya da bu alt yapıyı sağlayabilecek bir çağrı merkezi ile hizmet alımı sözleşmesi yapmasını zorunlu kılmıştır.

6. maddenin 3.fıkrasında ise, uluslararası sağlık turistinin ülkemizde bulunduğu süre zarfında alacağı sağlık hizmeti ve aracılık hizmetlerinden sağlık tesisi ve aracı kuruluş, sunulan hizmetin türüne bağlı olarak sorumlu olduğu sunulan hizmet sonrası ortaya çıkabilecek komplikasyon ve tıbbi kötü uygulamaların da bu sorumluluk kapsamında olduğu düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin 7. maddesinde, Uluslararası Sağlık Turizmi Birimi’ne ilişkin 5 fıkralık bir düzenleme yapılmış olup ilk fıkrada uluslararası sağlık turizmi birimi denince ne anlamamız gerektiğine ilişkin açıklamalarda bulunulmuştur. Buna göre; sağlık tesisinde, uluslararası sağlık turistinin kabul, kayıt, teşhis, tedavi, faturalandırma, taburculuk, tercümanlık, aracı kuruluşlarla ilgili iş ve işlemlerin koordinasyonu ile benzeri hizmetleri yerine getirmekle görevli uluslararası sağlık biriminin uluslararası sağlık turizmi birimini oluşturduğu belirtilmiştir.

7. maddede yer alan 2.,3. ve 4. fıkralarda özetle; Uluslararası sağlık turizmi biriminde çalışan personelin en birinin yabancı dil bilmesi ve bunun belgelendirilmesinin zorunlu olduğu, bu birimde çalışan personel bilgilerinin EKİP üzerinden il/ilçe sağlık müdürlüğüne bildirilmesi gerektiği, sağlık tesisine başvuran uluslararası sağlık turisti için birimde çalışan bir personelin sorumlu personel olarak belirlenmesi ve sorumlu personelin bilgilerinin portala kaydedilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin Kayıt ve Bildirim başlıklı 8. Maddesi’nde, Sağlık Tesisi tarafından işbu Yönetmelik kapsamında verilen sağlık hizmetleri ile ilgili verilerin kaydedilmesi ve arşivlenmesi işleminde Bakanlığın kayıt tescil sisteminde kayıtlı bir sağlık bilgi yönetim sisteminin kullanılmasının zorunlu olduğu, sağlık tarafından kayıt altına alınan kişisel verilerin 6698 sayılı KVKK’ya ve 3359 sayılı kanunun ek 19’uncu maddesi hükümlerine uygun olarak işlenmesi ve Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara uygun bir şekilde merkezi sağlık veri sistemine aktarılması gerektiği, maddenin 4.fıkrası uyarınca sağlık tesisi ve aracı kuruluşların Portala üye olmak ve veri girişini tam, doğru ve güncel yapmak zorunda olduğu, sağlık tesisi ve aracı kuruluşların sağlık turizmi amacıyla yurt içinde ve yurt dışında oluşturacakları tüm hizmet birimlerini Portal üzerinden bildirmesi gerektiği, en az bir sorumlu personel olmak üzere uluslararası sağlık turizmi hizmetlerinde görevli tüm personelin aracı kuruluş tarafından Portala kaydedilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin Performans Kriterleri ve Değerlendirme başlıklı 9. Maddesi’nde Sağlık tesisi ve aracı kuruluşların Ek-2 de yer alan performans ve kriterleri doğrultusunda USHAŞ tarafından yılda en az bir kez değerlendirileceği, değerlendirme neticesinde sağlık tesisi ve aracı kuruluşların yeterliliğinin Portal üzerinden ilgililere bildirileceği, performans kriterleri bakımından kısmen yeterli ya da yetersiz olarak değerlendirilen sağlık tesisi ve aracı kuruluşun tespit tarihinden itibaren 3 ay içinde kontrol değerlendirmesine tabi tutulacağı, kontrol değerlendirmesi neticesinde yeterliliğin sağlanamadığının tespiti halinde; kısmen yeterlilik durumunda 3 ay, yetersizlik halinde 6 ay süreyle yetki belgesinin askıya alınacağı, yetki belgesi askıya alınan sağlık tesisi ve aracı kuruluşların askı süresinin sona ermesinden itibaren 3 ay içinde ikinci kontrol değerlendirmesine tabi tutulacağı, ikinci kontrol değerlendirmesi sonucunda yeterliliğin sağlanamadığının tespiti halinde yetki belgesinin iptal edileceği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin Turistin Sağlığı Kapsamındaki Hizmetler başlıklı 10. Maddesi’nde eski yönetmeliğin 9. Maddesinin 1. Fıkrasına “Ani gelişen hastalık ve acil durumların sonrasında devam niteliğindeki Ağlık hizmetleri yetki belgesi bulunmayan sağlık tesisinde sunulamaz.” Cümlesi eklenmiş, eski yönetmeliğin 9. Maddesinin 2.fıkrasının 2. Cümlesi ise tamamen cümleden çıkartılmış, 3 ve 4. Fıkra ise herhangi bir değişikliği uğramadan yeni yönetmeliğin 10. Maddesinin 3 ve 4. Fıkrası olarak düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin Tanıtım ve Bilgilendirme başlıklı 13. Maddesi’nde Sağlık tesisi ve aracı kuruluşlarda, 29.07.2023 tarihli 32263 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı, sağlık tesisi ve aracı kuruluşlar için yabancı dil seçeneği bulunan internet sitesi oluşturma zorunluluğu ile internet sitesinde yer alan kuruluş, isim ve unvanların sağlık tesisi ve aracı kuruluş için düzenlenen yetki belgesindeki unvan ve sahiplik adı ile uyumlu olması bununla birlikte Sağlık tesisi, bu Yönetmelik kapsamında almış olduğu akreditasyon belgesini veya sertifikayı internet sitesinde yayımlamak zorunda olduğu hususu belirtilmiştir.  

Yönetmeliğin Denetim başlıklı 15. Maddesi’nde, Sağlık tesisi ve aracı kuruluşun, 17.11.2023 tarihli 32372 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Özel Sağlık Tesislerinin Denetimi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak, Ek-4 ve Ek-5’te yer alan denetim, sorgu ve idari yaptırım formlarında belirtilen kriterler doğrultusunda denetleneceği, bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara uymadığı için sağlık turizmi faaliyeti durdurulan, yetki belgesi askıya alınan veya iptal edilen sağlık tesisi ve aracı kuruluşun Ticaret Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bildirileceği, aracı kuruluşlar, uluslararası sağlık turizmi kapsamında yapmış olduğu faaliyetlerle ilgili olarak bu Yönetmelikte yer alan hususlarda 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 2. Maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendine uygunluk yönünden USHAŞ tarafından değerlendirileceği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin İdari Yaptırım balıklı 16. Maddesi’nde, bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara uymayanlar hakkında, Ek-4 ve Ek-5’te yer alan idari yaptırımların uygulanacağı, yapılan denetimler esnasında, sağlık turistinin tedavisini olumsuz etkileyen, hizmetin devamı halinde sağlığını ve güvenliğini tehlikeye sokan ve hizmetin gecikmeksizin durdurulmasını gerektiren acil ve telafisi güç durumların ortaya çıktığının tespiti halinde, yetki belgesinin bu durum ortadan kalkıncaya kadar; sağlık tesisi için Bakanlık, aracı kuruluş için USHAŞ tarafından askıya alınacağı hususu belirtilmiştir. 16. Maddenin 3. Fıkrası ve devamında ise, sağlık tesisi ve aracı kuruluş kayıtlarının incelenmesi sonucunda kayıtların uygunsuz olarak tutulduğunun tespit edilmesi durumunda yetki belgesi altı ay süreyle askıya alınacağı, aynı fiilin 1 yıl içinde tekrarlanması halinde ise yetki belgesinin iptal edileceği belirtilmiştir. Son bir yıl içerisinde sağlık turizmi kapsamında faaliyet göstermeyen sağlık tesisi ve aracı kuruluşun yetki belgesinin iptal edileceği, yetki belgesi iptal edilen kuruluşlar için bir yıl süre ile yeni belgesi düzenlenemeyeceği hususu da son fıkraya eklenmiştir.

Yukarıda yazılı Yönetmelik maddeleri, Mevcut Sağlık Tesisi ve Aracı Kuruluşların Uyumu başlıklı Geçici Madde 1 uyarınca, bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce sağlık turizmi yetki belgesi almış sağlık tesisi ve aracı kuruluşlar için yönetmeliğin yürürlüğü girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde işbu Yönetmelik hükümlerine uyum sağlamak zorunda olduğu, 6 aylık süre sonunda Yönetmelik hükümlerine uyum sağlamayanların yetki belgesinin iptal edileceği belirtilmiştir.

Sağlık Tesisinin yönetmeliğin 6. Maddesinin 1. Fıkrasının (c) bendinde yer alan yükümlülükleri 31.12.2025 tarihine, 6. Maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan yükümlülüğü ise 31.12.2026 tarihine kadar sağlaması gerektiği belirtilmiştir.

Av. Beyza Nur Gemci Sayın