A- GİRİŞ
Ters ibraz, banka ya da kredi kartı ile ödemesi yapılan bir mal veya hizmetin alınmaması, dolandırıcılık gibi sebeplerle kart sahibinin kartı aldığı bankaya başvurarak ödenen bedelin iadesini talep etmesi işlemine denir[1]. Ters ibraz, tüketici ile banka arasında bir işlem olduğundan tüketiciye doğrudan bankadan zararını talep etme imkanı verir. Ters ibraz, itiraz yoludur.
B- TERS İBRAZIN SEBEPLERİ
Ters ibraz itirazında bulunma sebeplerine ilişkin farklı açıklamalar olmakla birlikte itiraz sebepleri aşağıdaki gibi sıralanabilir[2]:
1- Kart sahibinin işlemi hatırlamaması,
2- Provizyon hatası,
3- Dolandırıcılık,
4- Süreç hatası,
5- Mükerrer işlem,
6- Tutarın farklı bir yolla ödenmesi,
7- İşlemin geç ibraz edilmesi,
8- Kart numarasının yanlış yazılması,
9- İşlem tutarında farklılık,
10- İptal/iade işlem itirazları,
11- Ürün/hizmet temini itirazları.
C- TERS İBRAZIN SONUÇLARI VE İTİRAZ
Ters ibraz itirazı, satıcı tarafından kabul edilebileceği gibi sebebi gerekçelendirilerek ve kanıtlanarak ret de edilebilir. Ters ibraz itirazının reddedilmesi halinde bu duruma da itiraz etme hakkı vardır. Banka ters ibraz işlemlerini başlatmaz veya sebep göstermeksizin başvuruyu reddederse kart hamili, banka aleyhine tazminat davası açılabilir. İlgili davada görevli mahkeme tüketici mahkemesidir.
D- TERS İBRAZDA ZAMANAŞIMI
Ters ibraz itirazına ilişkin kesin bir zamanaşımı bulunmamaktadır. Ancak ters ibraz itiraz süresinin 540 günü geçmesi mümkün değildir. Ek olarak; teslim veya işlem yapıldığı günden itibaren ise 120 gün içerisinde başvuru yapılmalıdır. Başvurunun süresinde yapılmaması durumunda ters ibraz itirazı kabul edilmez. İlgili husus Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu madde 11 fıkra 1’de “Kart çıkaran kuruluşlar, … itiraz başvurularını başvuru tarihinden itibaren yirmi gün içinde hamilin başvuru yöntemi kullanılarak gerekçeli şekilde cevaplandırmak zorundadırlar”. şeklinde düzenlenmiştir.
E- YARGITAY KARARLARI
Yargıtay 19. Hukuk Dairesi 2016/1953 esas ve 2017/2895 karar sayılı kararında; internet üzerinden yapılan alışverişte ürün teslim edilmez ise bankanın, kredi kartına para iadesi yapmak zorunda olduğuna karar vermiştir.
Yargıtay 19. Hukuk Dairesi 2017/1063 esas ve 2019/305 karar sayılı ilamında; bankanın, kart sahibinin yapmış olduğu itirazı sonuna kadar takip etme dışında hiçbir görev ve sorumluluğunun bulunmadığı belirtmiştir.
Yargıtay 19. Hukuk Dairesi 2016/20222 esas ve 2018/6545 karar sayılı kararında; “Davacının söz konusu siteye 2011 yılında üye olduktan sonra para kaybedince 1 yıl siteye girmediği … tekrar siteye üye olarak işlemler yapmaya devam ettiği, her ne kadar sitenin kumar sitesi olduğunu öğrendiğini beyan etse de yaptığı işlemler nedeniyle para kaybettikten sonra tekrar sitede işlem yapmaya devam etmiş olduğundan, kendisi tarafından bilerek yapılan işlemler nedeniyle dürüstlük kuralı gereğince tahsil edilen tutardan davalı bankanın sorumlu tutulamayacağı” sonucuna varmıştır.
---------------
[1] https://www.bascihukuk.com/chargeback-ters-ibraz/
[2] https://eduhukuk.com/uluslararasi-ters-ibraz-chargeback-kurallari/
