İdari gözetim kararı, 6458 sayılı kanuna göre hakkında sınır dışı edilme kararı alınan yabancılardan ülkeyi terk etmemiş veya kendi ülkesine gönüllü dönüş yapmamış kişiler hakkında alınan bir karardır.
6458 sayılı kanunun 54. Maddesi uyarınca haklarında sınır dışı etme kararı alınan yabancılardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında Valilik veya İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından idari gözetim kararı alınır.
6458 sayılı kanunda sınır dışı kararı verilmiş ancak söz konusu karar istinaden uygun şekilde ülkeyi terk etmeyenlerden, kolluk birimlerince yakalanmış olan kişiler hakkında valilikçe idari gözetim veya idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilebilir.(m.57/3)
Hakkında idari gözetim kararı alınan kişi kolluk tarafından 48 saat içerisinde geri gönderme merkezine götürülecektir. Geri gönderme merkezinde , idari gözetim süresi ise 6 ayı geçemeyecektir. İdari gözetim kararının devamında zorunluluk olup olmadığı, valilik tarafından her ay düzenli olarak takip edilecektir. Gerekli bir durumda ise bu 30 günlük sürenin beklenmeyeceği kanunda yazılmıştır. İdari gözetimin devamında zaruret olmaması durumunda ise idari gözetime son verilecektir. (m57/4)
Hangi durumlarda ,idari gözetimin devamında zorunluluk olmadığı ise yönetmeliğin 61.maddesinde belirlenmiştir. Bu durumlar;
- Sınır dışı etme kararının, yabancının idari gözetime alınmasından itibaren altı ay içinde yerine getirilemeyeceğinin öngörülmesi,
- İdari gözetim altında bulunan yabancının , sınır dışı etme kararı alınmayacaklar kapsamına girdiğiyle ilgili ciddi emarelerin ortaya çıkması,
- Yabancı hakkında idari gözetim kararı alınmasına esas teşkil eden kaçma ve kaybolma riskinin ortadan kalkması ve
- Yabancının gönüllü geri dönüş desteğine başvurmasıdır.
İdari gözetimin devamında ise zorunluluk görülmeyen yabancılara , alternatif yükümlülükler getirilebilecektir (YUKK m. 57/A). Bu hükme göre getirilebilecek alternatif yükümlülükler:
- Belli bir adreste ikamet etme,
- Bildirimde bulunma,
- Aile temelli geri dönüş,
- Geri dönüş danışmanlığı, kamu yararına hizmetlerde gönüllülük esasına dayalı görev alma,
- Teminat,
- Elektronik izleme.
Kanun’da belirtilen bu yükümlülüklerden herhangi biri getirilebileceği gibi birkaçı da getirilebilir. Ancak getirilecek alternatif yükümlülüklerin süresi 24 ayı geçemeyecektir. Eğer yabancı hakkında uygulanan alternatif yükümlülüklere uymaz ise, hakkında idari gözetim kararı alınabilecektir. (YUKK m. 57/A)
İdari gözetim kararı alınan kişi için yargı yolu açık tutulmuştur. İdari gözetim kararı alınan kişi süre ile sınırlı olmaksızın her zaman Sulh Ceza Hakimliklerinde idari gözetimin iptalini isteyebilecektir. Neden İdare Mahkemesi yerine Sulh Ceza hakimliklerinin tercih edildiği hususunda ise Sulh Ceza Hakimliklerinin , İdare Mahkemelerinden daha yaygın bir şekilde bulunması düşüncesi ile görevli yapılmışlardır. Sulh Ceza Hakimliğine başvurulmuş olması idari gözetimin icrasını durdurmayacaktır. Kişi idari gözetim altında tutulmaya devam edecektir. Sulh ceza hakimlikleri kendisine yapılan başvuru en fazla 5 gün içerisinde inceleyip karara bağlayacaktır. Sulh Ceza Hakimi tarafından verilen bu karar kesindir. Elbette ki idari gözetim kararına karşı, şartların değişmesi ya da ortadan kalktığı gerekçesiyle ile tekrar yargıya müracaat edilebilecektir. (57/6)
Kaynakça:
Vahit Doğan Türk Yabancılar Hukuku
