İCRA DOSYASINA SONRADAN BORÇLU EKLENEN KİŞİNİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERDEKİ HAK VE ALACAKLARI İÇİN 89/1 GÖNDERİLEBİLİR Mİ?

İcra takibi kapsamında alacağın tahsiline yönelik yapılan işlemler arasında İcra İflas Kanunu madde 89’da düzenlenen haciz ihbarnamesi yer almaktadır. Üçüncü kişi nezdinde bulunan alacaklar ile üçüncü kişi elinde bulunan malların haczi bu hüküm kapsamında gerçekleştirilmektedir. Bu yazımda 89 haciz ihbarnamesi prosedürü sonucunda dosyaya borçlu olarak eklenen kişinin üçüncü kişilerdeki hak ve alacaklarının bu kapsamda haczinin mümkün olup olmadığı ele alınacaktır.

89 Haciz İhbarnamesi prosedürünü kısaca özetlemek gerekirse; üçüncü kişiye gönderilen bu ihbarname ile üçüncü kişinin takip borçlusuna borcu var ise bunu icra dairesine ödemesi gerektiği, ihbarnamenin tebliğinden itibaren borçluya yapılan ödemelerin geçersiz olduğu, borçluya ait malı ancak icra dairesine teslim edebileceği bildirilir. Haciz ihbarnamesini alan üçüncü kişi borcu olmadığı ya da malın yedinde bulunmadığı veya haciz ihbarnamesi bildiriminden evvel borcu ödediği, yedinde bulunan malın borçluya ait olmadığı gibi iddiada bulunuyorsa haciz ihbarnamesine karşı tebliğden itibaren 7 gün içerisinde itirazda bulunmalıdır.

Üçüncü kişi yedi gün içerisinde söz konusu itirazda bulunmaz, borcu ödemez ve malı teslim etmez ise borç zimmetinde sayılmış ve mal yedinde bulunmuş olacaktır. Bunun bildirilmesi için üçüncü kişiye bu defa 89/2 haciz ihbarnamesi tebliğ edilir ve üçüncü kişiye tebliğden itibaren 7 gün içerisinde birinci haciz ihbarnamesine karşı itirazları ileri sürebileceği bildirilir. İkinci ihbarnameye süresinde itiraz etmeyen üçüncü kişi zimmetinde sayılan borcu icra dairesine ödemez ya da yedinde sayılan malı icra dairesine teslim etmezse bu kez 89/3 haciz ihbarnamesiyle karşılaşacaktır. Bu bildirimi alan kişi birinci ve ikinci haciz ihbarnamesinde olduğu gibi itiraz ederek ihbarname konusu borçtan kurtulamamaktadır. İcra takibinin yapıldığı veya yerleşim yeri bulunduğu yer mahkemesinde 15 gün içinde menfi tespit davası açmalı, bu davayı ihbarnameyi tebliğ aldığı tarihten itibaren 20 gün içerisinde ilgili icra dairesine bildirmelidir. Bu işlemler sonunda icra takibi üçüncü kişi bakımından duracaktır. Bu şekilde dava açmayan veya açıp süresinde bildirimde bulunmayan üçüncü kişiler ise dosyaya borçlu olarak eklenecektir.

Dosya alacaklısı dosya borçlusundan tahsil edemediği alacağını üçüncü kişiye gönderilen haciz ihbarnamesindeki miktarla sınırlı olmak üzere dosyaya borçlu eklenen üçüncü kişiden tahsil etme imkanına sahip olacaktır. Bu durumda borçlu eklenen kişinin üçüncü kişilerdeki hak ve alacaklarının İİK 89 haciz ihbarnamesiyle tahsil edilip edilemeyeceği değerlendirmeye muhtaçtır. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 09.04.2008 tarihli, 2008/27502 E., 2009/7648 K. Sayılı kararında[1]; "Haciz ihbarnamelerine itiraz edilmemesi nedeniyle üçüncü şahsın zimmetinde sayılan alacak için onun alacaklı olduğu başka üçüncü kişilere haciz ihbarnamesi gönderilmesi mümkün olmadığından buna ilişkin temyiz itirazı yerinde değildir.”

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 27.09.2011 tarihli, 1523 E., 16415 K. Sayılı kararında[2]; ".Alacaklının İİK'nın 89. madde prosedürüne uygun şekilde borcu kesinleşen il özel idaresi hakkında işlem yapma yerine, sözü edilen bir alacaktan sorumlu tutulan il özel idaresinin banka hesaplarının haczi için takip dışındaki bankalara 89/1 ihbarnamesi gönderilmesinin talep edilmesi İİK'nın 89. madde içeriğine aykırıdır. … Borç zimmetinde sayılan il özel idaresi, borcu icra dairesine ödemekle yükümlüdür. Ödeme yapılmazsa İcra ve İflas Kanunu uyarınca haciz uygulanabilir. Ancak sonuçları, takip borçlusuna borcu olan 3. Kişiler yönünden ayrı şekilde tayin edilmiştir. İİK’nın 89. Maddesi uygulanamaz. Bu nedenlerle alacaklının 27.05.2010 tarihli talebi üzerine Karaman İl Özel İdaresi’nin bankalarda olan mevduatlarının haczi için yazılan haciz ihbarnamelerinin iptaline karar verilmesi yerine, şikâyetin reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir.”

Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin 12.10.2022 tarihli, 2021/3368 E., 2022/2215 K., sayılı kararında;[3] “Üçüncü kişiye, borçluya borcundan dolayı haciz ihbarnamesi gönderildikten sonra borcun bu şekilde kesinleşmesi üzerine, üçüncü kişinin bu borcundan dolayı başka üçüncü kişilere tekrar haciz ihbarnamesi gönderilmesi halinde, bu haciz ihbarnamesinin hukuki sonuç doğurmayacağının kabulü gerekir. Mahkemece şikâyetin kabulüne karar verilmesi gerekirken reddine karar verilmiş olması hatalıdır.” demek suretiyle konuya açıklık getirmiştir. Özetle, 89 prosedürü sonucu dosyaya borçlu eklenen kişinin üçüncü kişilerdeki hak ve alacaklarının 89 haciz ihbarnamesi ile haczi mümkün değildir. Bu kişiler bakımından normal haciz işlemleri uygulanabilecektir.