Merhabalar,
Bu haftaki yazımda 01.04.2015 tarihli ve 29313 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 01.04.2015 tarihi itibariyle yürürlüğe giren “Ev Hizmetlerinde 5510 Sayılı Kanunun Ek 9. Maddesi Kapsamında Sigortalı Çalıştırılması Hakkındaki Tebliğ”e değinmek istiyorum.
Öncelikle “ev hizmeti” kapsamına hangi faaliyetlerin gireceğini belirtmeyi faydalı görüyorum. Ev içerisinde yaşayan aile bireyleri tarafından yapılabilecek temizlik, yemek yapma, çamaşır, ütü, alışveriş, bahçe işleri gibi günlük işler ile çocuk bakımı, yaşlı bakımı veyahut özel bakıma muhtaç kişilerin bakımı gibi işler ilgili tebliğde belirtildiği üzere “ev hizmeti” kapsamına alınmıştır. Bu tebliğ kapsamında 5510 sayılı Kanunun Ek 9 kapsamına giren ev hizmeti çalışanlarını “10 günden az” ve “10 gün ve 10 günden fazla” çalışanlar olmak üzere 2 kategoride değerlendirileceğim.
10 Günden Az Süre ile Ev Hizmetinde Çalışanların Sigortalılığı
5510 sayılı Kanunun Ek 9 kapsamında 10 günden az süre ile ev hizmetinde çalışanların sigortalılığı sadece iş kazası ve meslek hastalığı kapsamında olup bu şekilde sigortalı çalıştıranlar işveren kapsamında sayılmayacaktır. Bu kapsamda çalıştırılacak sigortalılar için ödenecek prim oranı ise Prime Esas Kazanç tutarının (PEK) %2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı primidir. 10 günden az süre ile ev hizmetinde çalışanlar için işyeri bildirgesi düzenlenmeyecek, sigortalı işe giriş bildirgesi ve sigortalı işten ayrılış bildirgesi ile aylık prim hizmet belgesi (APHB) verilmesi istenilmeyecektir. Bu şekilde çalışanların sigortalılığı “ Ev hizmetlerinde 10 Günden Az Sigortalı Çalıştıracaklara İlişkin Başvuru Formu”[1] ile ilgili SGM’e bildirilecektir. Ek 2 formu, çalışanın ve çalıştıranın karşılıklı olarak imzaladığı, iki tarafa ait kimlik bilgileri ile iletişim bilgilerinin yer aldığı ve ay içerisinde kaç gün çalıştırılacağını belirten form olup söz konusu formun en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar ilgili üniteye verilmesi ya da internet aracılığı ile www.turkiye.gov.tr adresinde “e-hizmetler” menüsü altında “ev hizmetleri” bölümü seçilmek suretiyle bildirimde bulunulması gerekmektedir.
Bu şekilde yapılacak bildirimde dikkat edilmesi gereken husus, 10 günün altında hizmet süresi tespit edilirken günlük 7,5 saatin altındaki çalışmaların da 1 gün olarak kabul edileceğidir. 10 günden az süre ile çalışılan süreler birbiri ardına olabileceği gibi ayın farklı günleri de olabilmektedir. PEK’ın %2 tutarındaki iş kazası ve meslek hastalığı primi sigortalıyı çalıştıranlar tarafından çalışmanın geçtiği ayı takip eden ayın sonuna kadar yapılabilecektir.
Bu kapsamdaki sigortalılar %32,5 oranındaki uzun vadeli sigorta kolları primi (UVSKP) ile birlikte Genel Sağlık Sigortası (GSS) primlerini çalışmalarını takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri halinde bu yardımlardan da faydalanabileceklerdir.
Bu kapsamdaki sigortalıların iş kazası ve meslek hastalığı yardımlarından faydalanabilmesi için meydana gelebilecek iş kazası ve meslek hastalığından en az 10 gün önce sigortalılık tescilinin yapılması şart olup sigortalılığın sona ermemiş olması gerekmektedir.
10 Gün ve 10 Günden Fazla Süre ile Ev Hizmetinde Çalışanların Sigortalılığı
İşveren yanında ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanlar Ek 9 madde kapsamında 01.04.2015 tarihinden itibaren “ücretle ve sürekli çalışma” şartı aranmadan 5510 sayılı Kanunun 4. Maddesinin birinci fıkrasının “a” bendi kapsamında (4/a kapsamında) sigortalılara sağlanan haklardan aynı şekilde faydalanacaktır. Bu sigortalılar hakkında uzun vadeli sigortalılık (yaşlılık-malullük-ölüm), kısa vadeli sigortalılık (iş kazası, meslek hastalığı, hastalık) ve genel sağlık sigortası ile işsizlik sigortası hükümleri uygulanacaktır.
Ev hizmetlerinde 10 gün ve üzeri süre ile çalıştırılanlar için Ek 1[2] formu ile bildirim yapılacak ve bildirgedeki işe giriş tarihi sigortalılık başlangıç tarihi olacaktır. İşverenler bu bildirgeyi en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar ikamet ettikleri yere yakın SGM’e vermeleri gerekmektedir. Bu bildirge de aynen Ek 2 Formunda olduğu gibi karşılıklı çalışan ve çalıştıranın imzalarını içeren, kimlik ve iletişim bilgilerini içeren bir formdur. Bu formda çalışma gün sayısı ve prime esas günlük kazanç belirtilecek olup bu bildirime göre prim tahakkuku gerçekleştirilecek ve ayrıca APHB düzenlenmesi gerekmeyecektir. Bu kapsamda sigortalı olanlar için bildirilecek prim oranı %34,5 olup bunun %20’si UVSK, %12,5’u GSS ve %2’i de KVSK’dır. Ayrıca işveren ve sigortalı hissesi ile birlikte %3 oranında işsizlik sigortası primi de ödenmesi gerekmektedir. 30 günün altında olan çalışmalarda ise eksik kalan günler için sigortalı tarafından GSS primi ödenmeli veya 4/a kapsamında isteğe bağlı sigortalı olunmalıdır.
Prim ödenmesi ise işverenler tarafından sigortalı için yapılan bildirimi takip eden ay sonuna kadar yapılacaktır.
Ev hizmetlerinde 10 gün ve 10 günden fazla çalıştırılacaklar için Kurum tarafından verilecek iş kolu kodu 9700 ( (Ev içi çalışan personelin işverenleri olarak hane halkı faaliyetleri) olarak dikkate alınacak ancak yeni bir işyeri dosyası tescil edilmeyecektir. Bununla birlikte bu kapsamda sigortalı çalıştıran işverenler şartların taşınması halinde 5510 sayılı Kanunun 81. Maddesinin “ı” bendi kapsamındaki teşvikten (5 puanlık işveren hissesi indirimi), 4447 sayılı Kanunun geçici 10. Maddesinde belirtilen teşvikten (son altı ay içinde ortalama sigortalama sayısına ilave istihdamda uygulanacak teşvik) ve 4447 sayılı Kanunun 50. Maddesinde (işsizlik ödeneği alırken istihdam edilen sigortalılar için uygulanan teşvik) belirtilen teşvikten yararlanabileceklerdir.
Sürekli iş göremezlik geliri almakta iken Ek 9 kapsamında 10 gün ve fazla sigortalı olanlar için gelirleri kesilmezken, malüllük aylığı almakta iken bu kapsamda çalışacak olanlar için malüllük aylığı kesilmektedir.
Önemle belirtmek gerekirse Ek 1 Formunun süresi içinde ilgili SGM’e verilmemesi halinde asgari ücret tutarında İPC uygulanacak, bu bildirgenin verilmesine denetim ve kontrol memurları aracılığı ile gerekli inceleme yapıldıktan sonra karar verilmişse asgari ücretin 2 katını geçmemek üzere sigortalı çalıştırılan her ay için ve her bir sigortalı için ayrı ayrı olmak üzere asgari ücretin 1/5’i ve bu kapsamda çalışan sigortalıya ilave olarak çalıştırılan her bir sigortalı için her ay ve her bir sigortalı için ayrı ayrı olmak üzere asgari ücretin 1/8’i tutarında İPC uygulanacaktır. Uygulanacak İPC tutarı azami asgari ücretin 2 katı tutarındadır.
GSS Yapılandırmasında Son Değişiklikler..……
Geçen yazımda GSS yapılandırma müracaatlarının 30.04.2015 tarihinde sona ereceğini belirtmiştim. Ancak 31.03.2015 tarih ve 29312 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yayımlandığı gün itibariyle yürürlüğe giren 23.03.2015 tarihli 2015/7470 sayılı kararname ile GSS yapılandırma müracaat süresi 6 ay daha uzatılmıştır. Bu durumda GSS mükellefi olan ve SGK’a bu nedenle genel sağlık sigortası prim borçları olan vatandaşlarımız için ise müracaat süresi 31.10.2015 tarihinin hafta sonuna gelmesi nedeniyle 02.11.2015 tarihinde, peşin ödenme süresi 30.11.2015 tarihinde sona ermektedir. Taksitle ödemenin seçilmesi halinde ise ilk taksit ödemesi yükümlülüğü de 30.11.2015 tarihinde sona erecektir. Bu şekilde borcu olan ve ilk defa gelir testi yaptıracak olan sigortalılarımızın ise en geç 30.09.2015 tarihine kadar bağlı oldukları Kaymakamlıklarda bulunan “Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı”na gelir testi için başvurmaları gerekmektedir. Uzatılan bu sürelerin son günü beklenilmeden ilgili müracaat ve gelir testlerinin yapılmasını vatandaşlarımızın daha menfaatine olacağını belirtmekte fayda görüyorum.
Bu haftaki yazımda 01.04.2015 tarihi itibaren uygulanmaya başlayan EK 9 kapsamında sigortalılık hallerini anlatmaya çalıştım. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere sağlıkla kalın, hoşçakalın.…
Ülkü GÜLMEZ
SGK/SGM Müdür Yard.
--------------------
[1] Ek 2 Formu: Ev Hizmetlerinde 10 Günden Az Sigortalı Çalıştırılacaklara İlişkin Başvuru Formu
[2] Ek 1 Formu: Ev Hizmetlerinde 10 Gün ve 10 Günden Fazla Sigortalı Çalıştırılacaklara İlişkin Başvuru Formu
(Bu köşe yazısı, sayın Ülkü GÜLMEZ tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)
