15/07/2023 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe giren 7456 sayılı Kanun’un 15. Maddesi ile 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a Geçici 10'uncu madde eklenmiştir.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda 08.07.2023 tarihinde kabul edilen kanun teklifin 3.14 Teklifin 15. Maddesinin değerlendirilmesine göre;
"Teklifin komisyonda 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'a ilave edilen Geçici madde ile: hükümlülerin cezalarının infazının dışarıda gerçekleşmesinin şartları kolaylaştırılmaktadır. 31.07.2023 tarihi itibariyla covid-19 sebebiyle izinli sayılan hükümlülerin bazıları cezaevine dönecek ama bazıları dışarıda kalmaya devam edecektir. 5275 Kanun'a ilave edilen Geçici maddeyle;
-(1) 31.07.2023 tarihi itibarıyla Covid-19 sebebiyle izinli hükümlüler, izin bitiminden itibaren 7 gün içinde infaz işlemlerinin devam ettiği kurumlara dönecektir.
-(2) Hükümlünün talebi olmaksızın infaz hakimi; 31.07.2023 tarihi itibariyla Covid-19 sebebiyle izinli ve denetimli serbestik kapsamında infazına 5 yıl ve daha az süre kalan hükümlülerin, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak infazına karar verilebilecektir.
-(3) Adalet Bakanlığının resmi internet sitesinde (birinci fikra kapsamındaki) izinden
dönecek hükümlüler ile (ikinci fikra kapsamindaki) hakkinda denetimliserbestlik karan verilecek hükümlülere ilişkin hususlar duyurulacaktır. (17.07.2023 tarihli duyuru ile izinden geri dönecekler ve denetim serbestlik tedbiri uygulanacak hükümlülerin 20.07.2023 tarihiyle Halen Covid 19 salgın hastalık izninde bulunan hükümlüler, infaz durumlarını 20/07/2023 tarihinden itibaren, e–Devlet kapısına TC Kimlik Numarası ve e-Devlet şifresi ile giriş yaparak Adalet Bakanlığı bölümünde yer alan "Hükümlü İnfaz Bilgileri Sorgulama" ekranından öğrenebileceklerdir. Ayrıca, hükümlülerin UYAP sisteminde kayıtlı GSM numaralarına cezalarının infaz durumu ile ilgili SMS gönderilecektir.) Adalet Bakanlığınca duyuru paylaşılmıştır.
-(4) (Md.105/A kapsamında) Denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezası infaz edilen ve 31.07.2023 tarihi itibarıyla Covid-19 sebebiyle izinli hükümlüler, koşullu salıverilme tarihine kadar olan sürede kamuya yararlı bir işte ücretsiz olarak çalıştırılması vb.yükümlülüklere tabi olmayacaktır.
-(5) Geçici Md. 9/6.f kapsamında açık ceza infaz kurumuna gönderilen hükümlüler, 31.07.2023 tarihi itibarıyla açık ceza infaz kurumuna ayrılmış sayılacaktır.
-(6) 31.07.2023 tarihi İtibarıyla kapalı ceza infaz kurumlarindaki hükümlülerden, toplam hapis cezası;
*10 yıldan az ise 1 ayını,
*10 yıl ve daha fazla ise 3 ayını bu kurumlarda geçiren ve açık ceza infaz kurumlarına ayrılmasına 3 yıl veya daha az süre kalanlar. şartların oluştuğunda açık ceza infaz kurumlanna ayrılabilecektir.
-Bu hükümlüler ile 31.07.2023 tarihinde Geçici Md. 9/6.f kapsamında açık ceza infaz
kurumunda bulunan hükümlüler, talep ederse ve en az 3 ay açık ceza infaz kurumunda kalmışsa: denetimli serbestlik uygulamasından 3 yıl erken yararlandırılacaktır.
Suçları (Devletin birliğini ve Ülke bütünlüğünü bozmak suçu gibi), Terörle Mücadele K .kapsamındaki suçlar ve örgüt suçları, bu fikradan yararlandırılmayacaktır.
-(7) Bu düzenleme, 31.07 2023 tarihi itibarıyla (md. 16, 16/A, 17 kapsamında) hapis
cezasının infazı ertelenmiş ve infazı durdurulmuş hükümlüler bakımından da uygulanacaktır.
-(8) Bu düzenleme, koşullu salıverilmenin geri alınması nedeniyle 31.07.2023 tarihi
itibarıyla cezası aynen infaz edilen veya ikinci defa mükerrir olup 31.07.2023 tarih itibarıyla bu cezanın infazı için ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler bakımından uygulanmayacak. Ama 31.07.2023 tarihi itibariyle kesinleşmiş ancak infaz edilmemiş diğer hapis cezaları bakımından uygulanacaktır.
Bu düzenleme Covid-19 düzenlemesi içinde kısmi bir af düzenlemesi niteliğin de olup bazı istisnalan da barındırmaktadır.
Bu düzenlemeyi olumlu bulmakla birlikte, Ceza infaz sistemi ile ilgili olarak toplumun da beklentilerini karşılayan daha detaylı bir çalışma yapılmasını da gerekli görmekteyiz.
Söz konusu düzenlemenin Adalet Komisyonunda ilgili tarafların ve sivil toplum kuruluşlarının görüşleri dikkate alınarak, tüm boyutlarıyla tartışılmadan acele ile yasalaştırılması gayretini uygun bulmamaktayız."
Denilerek komisyonda görüşülerek kabul edilen geçici madde TBMM'ye sevk edilerek genel kurulda
15.07.2023 tarihinde oylanıp kabul edilmiş ve yasa metni ve teklifi 15.07.2023 tarihinde 7456 sayılı Kanun’un 15. Maddesi ile 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a Geçici 10'uncu madde eklenip kanunlaşarak Resmî Gazete’de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe girmiştir.
- Kanun metni içeriğinde bir çok karmaşık durumu barındırıyor, 7456 sayılı Kanun’un 15. Maddesi ile 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a Geçici 10'uncu maddenin birinci fıkrasında hiç bir suçtan bahsetmeksizin 5 ve 5 yıl altı tüm cezaları örtülü af şeklinde affedildiği görülüyor, lakin ikinci ve üçüncü metninde taslağın denetim süreleri ve açığa geçme süreleri belirtilmiş olmakla beraber, bazı suçlarda ise açık cezaevine geçme hakkı olmadığından çıkan yasadan faydalanamıyor olması ve bazı suçlarda ise (çek yasası gibi.) denetim haklarının olmadığından bu suçların kapsam dışı kaldığı anlaşılıyor.
- Yine kanunun ikinci fıkrasında ise:"31.07.2023 tarihi itibariyla Covid-19 sebebiyle izinli ve denetimli serbestik kapsamında infazına 5 yıl ve daha az süre kalan hükümlülerin, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak infazına karar verilebilecektir." hükmü karşısında izinli ve denetim serbestlik kapsamında olan hükümlülerin suç tipine göre suç tarihleri de dikkate alınarak 7242 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun
48. Maddesinde belirtilen: "5275 sayılı Kanunun 107 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “üçte ikisini” ibaresi “yarısını” şeklinde değiştirilmiş ve aynı fıkraya aşağıdaki cümleler eklenmiş; dördüncü fıkrasında yer alan “dörtte üçünü” ibaresi “üçte ikisini” şeklinde değiştirilmiş ve fıkraya birinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümle eklenmiş; altıncı fıkrasında yer alan “sürenin yarısı” ibaresi “süre” şeklinde değiştirilmiş; dokuzuncu fıkrasında yer alan “Hâkim,” ibaresi “İnfaz hâkimi,” ve “hâkime” ibaresi “infaz hâkimine” şeklinde değiştirilmiş ve fıkraya aşağıdaki cümleler eklenmiş; onuncu fıkrasında yer alan “Hâkim,” ibaresi “İnfaz hâkimi,” şeklinde değiştirilmiş; onbirinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş; onikinci fıkrasında yer alan “hâkimin” ibaresi “infaz hâkiminin” şeklinde değiştirilmiş; onüçüncü fıkrasının (a) bendinde yer alan “kalan cezasının aynen,” ibaresi “başlamak ve hak ederek tahliye tarihini geçmemek koşuluyla sonraki işlediği her bir suç için verilen hapis cezasının iki katı sürenin,” şeklinde değiştirilmiş ve fıkranın (b) bendine “koşuluyla” ibaresinden sonra gelmek üzere “ihlalin niteliğine göre” ibaresi eklenmiş ve aynı fıkraya “Ceza infaz kurumunda” ibaresinden sonra gelmek üzere “aynen” ibaresi eklenmiş; onbeşinci fıkrasında yer alan “mahkemesi,” ibaresi “mahkemesinin bulunduğu yer infaz hâkimliği,” ve “belirlenen ilk derece mahkemesi” ibaresi “belirlenen infaz hâkimliği” şeklinde değiştirilmiştir.
“Ancak, Türk Ceza Kanununun;
a) Kasten öldürme suçlarından (madde 81, 82 ve 83) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
b) Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan (madde 87, fıkra iki, bent d) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
c) İşkence suçundan (madde 94 ve 95) ve eziyet suçundan (madde 96) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar
d) Cinsel saldırı (madde 102, ikinci fıkra hariç), reşit olmayanla cinsel ilişki (madde 104, ikinci ve üçüncü fıkra hariç) ve cinsel taciz (madde 105) suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
e) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan (madde 102, 103, 104 ve 105) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
f) Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
g) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
h) Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından (madde 326 ilâ 339) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar, cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler. Ayrıca, suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar ile 1/1/19 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar hakkında koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanır.”
“Koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından ise tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanır.” ve sonrasında işlenen suçlar bakımından 5275 Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda belirtilen: "Koşullu Salıverilme, Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimi ve Denetimli Serbestlik Tedbiri Koşullu salıverilme Madde 107- (1) Koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için mahkûmun kurumdaki infaz süresini iyi hâlli olarak geçirmesi gerekir.
(2) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar yirmidört yılını, diğer süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının yarısını infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler. (Ek cümleler:14/4/2020-7242/48 md.) Ancak, Türk Ceza Kanununun;
a) Kasten öldürme suçlarından (madde 81, 82 ve 83) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
b) Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan (madde 87, fıkra iki, bent d) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
c) İşkence suçundan (madde 94 ve 95) ve eziyet suçundan (madde 96) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
d) Cinsel saldırı (madde 102, ikinci fıkra hariç), reşit olmayanla cinsel ilişki (madde 104, ikinci ve üçüncü fıkra hariç) ve cinsel taciz (madde 105) suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
e) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan (madde 102, 103, 104 ve 105) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
f) Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
g) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
h) Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından (madde 326 ilâ 339) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar, cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler. Ayrıca, suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar ile 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar hakkında koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanır.
(3) Koşullu salıverilme için infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre;
a) Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuzaltı,
b) Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuz,
c) Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuzaltı,
d) Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuz,
e) Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla yirmisekiz, Yıldır.
(4) Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçtan dolayı mahkûmiyet hâlinde; ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuzaltı yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, süreli hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler. (Ek cümle:14/4/2020-7242/48 md.) Koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından ise tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanır. Ancak, bu süreler;[52]
a) Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde kırk,
b) Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuzdört,
c) Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla kırk,
d) Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuzdört,
e) Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuziki, Yıldır. (Ek cümle:22/7/2010 - 6008/9 md.) Bu fıkra hükümleri çocuklar hakkında uygulanmaz.
(5) Koşullu salıverilme süresinin hesaplanmasında, hükümlünün onbeş yaşını dolduruncaya kadar infaz kurumunda geçirdiği bir gün, iki gün olarak dikkate alınır.[53]
(6) Koşullu salıverilen hükümlünün tâbi tutulacağı denetim süresi, yukarıdaki fıkralara göre infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre kadardır. Ancak süreli hapislerde hakederek tahliye tarihini geçemez.
(7) Hükümlü, denetim süresinde, infaz kurumunda öğrendiği meslek veya sanatı icra etmek üzere, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında, ücret karşılığında çalıştırılabilir.
(8) Onsekiz yaşından küçük olan hükümlüler, denetim süresinde eğitimlerine, gerektiğinde barınma imkânı da bulunan bir kurumda devam ederler.
(9) İnfaz hâkimi, denetim süresinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir. Bu kişi, kötü alışkanlıklar edinebileceği çevrelerden uzak kalması ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya yanında çalıştığı kişilerle görüşerek, istişarelerde bulunur; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek infaz hâkimine verir. (Ek cümleler:14/4/2020-7242/48 md.) İnfaz hâkimi ayrıca, iki yılı geçmemek üzere denetim süresi içinde hükümlünün denetimli serbestlik müdürlüğünce belirlenecek yükümlülüklere tabi tutulmasına karar verebilir. Bu karar gereğince denetimli serbestlik müdürlüğü, risk ve ihtiyaçlarını dikkate alarak hükümlüyü;
a) Belirli bir bölgede denetim ve gözetim altında bulundurma,
b) Belirlenen yer veya bölgelere gitmeme,
c) Belirlenen programlara katılma, yükümlülüklerinden bir veya birden fazlasına tabi tutar. Denetimli serbestlik müdürlüğü hükümlünün risk ve ihtiyaçlarını dikkate alarak yükümlülükleri değiştirebilir.
(10) İnfaz hâkimi, koşullu salıverilen hükümlünün kişiliğini ve topluma uyumdaki başarısını göz önünde bulundurarak; denetim süresinin, denetimli serbestlik tedbiri uygulanmadan veya herhangi bir yükümlülük belirlemeden geçirilmesine karar verebileceği gibi, denetimli serbestlik tedbiri uygulanmasını veya belirlenen yükümlülükleri denetim süresi içinde kaldırabilir.
(11) (Değişik:14/4/2020-7242/48 md.) Hükümlünün koşullu salıverilmesi hakkında ceza infaz kurumu idaresi tarafından hazırlanan gerekçeli rapor, infaz işlemlerinin yapıldığı yer infaz hâkimliğine verilir.
İnfaz hâkimi, bu raporu uygun bulursa hükümlünün koşullu salıverilmesine dosya üzerinden karar verir; raporu uygun bulmadığı takdirde gerekçesini kararında gösterir. Bu kararlara karşı itiraz yoluna gidilebilir.
(12) Koşullu salıverilen hükümlünün, denetim süresinde hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, infaz hâkiminin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi hâlinde koşullu salıverilme kararı geri alınır.[57]
(13) Koşullu salıverilme kararının geri alınması hâlinde hükümlünün;[58]
a) Sonraki suçu işlediği tarihten itibaren başlamak ve hak ederek tahliye tarihini geçmemek koşuluyla sonraki işlediği her bir suç için verilen hapis cezasının iki katı sürenin,(57)
b) (Değişik: 25/5/2005-5351/8 md.) Yükümlülüklerine aykırı davranması hâlinde, bu yükümlülüklere uymama tarihi ile hak ederek salıverilme tarihi arasındaki süreyi geçmemek koşuluyla ihlalin niteliğine göre takdir edilecek bir sürenin, Ceza infaz kurumunda aynen çektirilmesine karar verilir. Koşullu salıverilme kararının geri alınmasından sonra aynı hükmün infazı ile ilgili bir daha koşullu salıverilme kararı verilmez.
(14) Denetim süresi yükümlülüklere uygun ve iyi hâlli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır.
(15) (Değişik: 20/7/2017-7035/25 md.) Hükümlü, geri kalan süre içinde işlediği kasıtlı bir suçtan dolayı hapis cezasına mahkûm edilirse ya da bağlı tutulduğu yükümlülükleri yerine getirmezse hükmü veren ilk derece mahkemesinin bulunduğu yer infaz hâkimliği, cezaların toplandığı hâller ile hükmün bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay tarafından verilmiş olması hâlinde ise 101 inci maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenen infaz hâkimliği tarafından koşullu salıverilme kararının geri alınmasına dosya üzerinden karar verilir. Bu kararlara karşı itiraz yolu açıktır.
(16) 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap, Dördüncü Kısım, "Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar" başlıklı Dördüncü Bölüm, "Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar" başlıklı Beşinci Bölüm, "Milli Savunmaya Karşı Suçlar" başlıklı Altıncı Bölüm altında yer alan suçlardan birinin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi dolayısıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaz.
- Kanunda belirtilen cezaların koşullu salıverilme tarihleri dikkate alınarak hükümlünün işlediği veya işledikleri suçlar bakımında koşullu salıverilme kısmına bakılarak bu sürelerin belirlenerek ve belli olacak şekilde cezaların koşullu salıverilme süre kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak infazına karar verilebilecektir. (Karar verilebilecektir cümlesinin ucu açık olmakla beraber insiyatifin infaz hakimlerine bırakıldığı ve infaz hakimliğinin denetim serbestlik uygulamasına karar vermesi kesin bir kuralla belirlenmemiş, keyfiyete dayalı olarak uygulanmama noktasında infaz hakimliğinin takdirine bırakılmıştır. Bizce kesin hükümlerle bu durumun takdire dayalı olarak değil kazanılmış bir hakkın uygulanması gerektiği yönündedir.)
- Kanunun üçüncü fıkrasında ise: "Adalet Bakanlığının resmi internet sitesinde (birinci fikra kapsamındaki) izinden dönecek hükümlüler ile (ikinci fikra kapsamindaki) hakkinda denetimli serbestlik karan verilecek hükümlülere ilişkin hususlar duyurulacaktır." (17.07.2023 tarihli duyuru ile izinden geri dönecekler ve denetim serbestlik tedbiri uygulanacak hükümlülerin 20.07.2023 tarihiyle Halen Covid 19 salgın hastalık izninde bulunan hükümlüler, infaz durumlarını 20/07/2023 tarihinden itibaren, e–Devlet kapısına TC Kimlik Numarası ve e-Devlet şifresi ile giriş yaparak Adalet Bakanlığı bölümünde yer alan "Hükümlü İnfaz Bilgileri Sorgulama" ekranından öğrenebileceklerdir. Ayrıca, hükümlülerin UYAP sisteminde kayıtlı GSM numaralarına cezalarının infaz durumu ile ilgili SMS gönderilecektir.) Adalet Bakanlığınca duyuru paylaşılmış ve çek yasası ve diğer adli suçlar kapsamı dışında kalan hükümlüler yönünden suçların ne olduğu belirtilmemiştir. (Bizce kanun birinci maddesine atıf yapılarak orada suç ayrımı yapılmaksızın Covid-19 izninde bulunan tüm hükümlülerin kanundan faydalandırılması gerekmektedir).
- Kanunun dördüncü fıkrasında ise kanunun "Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanarak Cezanın İnfazı Madde 105/A ve Geçici Madde 9- (Ek:14/4/2020-7242/53 md.) 5. Fıkrasında belirtilen Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle, açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumunda bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlüler, 105/A maddesi kapsamında denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler ve 106 ncı madde veya diğer kanunlar uyarınca denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlüler, 31/5/2020 tarihine kadar izinli sayılır. Salgının devam etmesi hâlinde bu süre, Sağlık Bakanlığının önerisi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından her defasında iki ayı geçmemek üzere ondokuz kez uzatılabilir. Bu fıkra uyarınca izinli sayılanlar hakkında 95 ve 97 nci madde hükümleri uygulanır." gereğince kanunda belirtildiği üzere hükümlüler denetim süresi içerisinde hiç bir yükümlülüğe maruz kalmadan denetim sürelerini infaz edecekleri belirtilmiştir.
- Kanunun altıncı fıkrasında ise: "Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar, Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar hariç olmak üzere, 31/7/2023 tarihi itibarıyla kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerden, toplam hapis cezası on yıldan az ise bir ayını, on yıl ve daha fazla ise üç ayını bu kurumlarda geçirip ilgili mevzuat uyarınca açık ceza infaz kurumlarına ayrılmasına üç yıl veya daha az süre kalanlar, bu şartların oluştuğu tarih itibarıyla açık ceza infaz kurumlarına ayrılabilir. Bu hükümlüler ile 31/7/2023 tarihinde geçici 9 uncu maddenin altıncı fıkrası kapsamında açık ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler, talepleri hâlinde en az üç ay açık ceza infaz kurumunda kalmış olmak şartıyla ilgili mevzuat uyarınca cezaların denetimli serbestlik tedbiri altında infazı uygulamasından üç yıl erken yararlandırılır." Denilmek suretiyle 31.07.2023 tarihi itibariyle ceza dosyaları kesinleşme şerhi almış ve ceza fişi düzenlenerek infazına başlanmış hükümlülerin yukarıda kanun metninde belirtildiği üzere açık cezaevi kurumuna ayrılmaları 3 yıl daha erken olmak birlikte açık cezaevi kurumuna ayrıldıktan sonra koşullu salıverilme sürelerinin bitiminden önce denetim serbestlik tedbiri uygulanarak salıverilen hükümlerin, bu hükümlülerin cezalarının infazı aşamasında koşullu salıverilme süreleri bitmeden önce denetim serbestlik tedbiri uygulanarak bazı suç tiplerine göre ve 7242 sayılı kanunda geçici olarak eklenen ve 7242 sayılı kanunda belirtilen 30.03.2020 tarihi öncesi suçlar bakımında ve 30.03.2020 tarihinden sonra işlenen suçlar bakımından uygulanan denetim serbestlik tedbiri süreleri 1 yıl bazı suçlarda 2 yıl ve bazı suçlarda ise 3 yıl olarak infaz edilen sürelere ek olarak 3 yıl daha erken denetim serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle erken salıverilmeleri kararlaştırılmıştır. Örn: 7242 sayılı kanunda hırsızlık suçunun 30.03.2020 tarihinden önce işlenmesi halinde denetim tedbirlik süresi 3 yıl olarak uygulanmasına karar verilmişken, 31.07.2021 tarihinde hırsızlık suçu işleyen bir kişinin denetim serbestlik tedbiri 1 yıl olarak uygulanmaktayken kişinin cezası 31.07.2023 tarihinden önce kesinleşmiş ve infazına başlanmış ise bu kişi 3+1 yıl olarak toplam 4 yıl süreyle denetim serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle koşullu salıverilme süresinin bitiminden önce 4 yıl denetim serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle erken tahliye olabilecektir.
- Ayrıca kanunda 31.07.2023 tarihine kadar cezasını kapalı cezaevi infaz kurumlarında veya açık ceza evi kurumlarında infaz edenler hükümlüler yönünden lehe bir uygulama olduğu anlaşılmaktaysa da dosyaları henüz kesinleşmemiş ceza evi kurumlarında tutuklu bulunan kişilerin Bölge Adliye Mahkemeleri Ceza Dairelerinden bulunan veya Yargıtay Ceza Dairelerinde bulunan ve henüz karar verilip kesinleşmemiş olanlar yönünden sakıncalı bir durumu da içeriğinde barındırmaktadır. Şöyle ki: verilecek kesinleştirme dilekçesinin 31/07/2023 tarihine kadar yetişip yetişmemesi süre yönünden problem oluşturacağı, karar verirken bu anektodların göz önünde bulundururak karar verilmesi gerektiği, gerekmesi halinde uzman kişilerden hukuki destek alınması, enine boyuna iyice hesap yapılıp, karar verilmesi gerekmektedir.
- Kesinleştirme yaptıktan sonra dosyaların infaz bürosuna intikalı ve tebligatın 31.07.2023 tarihine kadar yetişmesinin zorluğu da göz önünde bulundurulması önem arz etmektedir.
- Müddetnamelerdeki suçların ve cezaların infaz sürelerinin kendi içinde tek tek irdelendikten sonra sonuca bağlanması da ayrıca önem arz etmektedir. Önemle vurgulamak gerekirse hangi suçun önce infaz edildiği, sonrasında hangi suçun infazına başlandığına bakılması gerekmekte çünkü: Bazı terör suçlarından kaynaklanan veya örgütlü suçlar kapsamında ki suçların infazının ne zaman yapıldığı veya yapılıyor olması, sıraya dikkat edilmesi çıkan kanunda dikkat edilmesi gereken yönlerden biri olup mahkemece verilen gerekçeli kararlarında ayrıca, TCK m. 58 hükmü gereğince kişinin tekerrür hükümlerince birinci tekerrür olarak mı yoksa çift mükerrer olarak mı infazın çektirilmesine dair bir kararın verildiğine veya verilmediğine bakmak gerekecektir.
- Kanunun yedinci fıkrasında ise 31.07.2023 tarihi itibariyle Altıncı fıkra hükümleri ve Hapis cezasının infazı 16, 16/A ve 17 nci maddeleri kapsamında ertelenmiş olan, Hapis cezasının infazı durdurulmuş olan, hükümlüler hakkında da uygulanır. Denilmek suretiyle infazının hastalık veya engelilik nedeniyle infazı durdurulan hükümlüler ve hükümlüler yönünden infaz sürelerinin hesaplamasında yanlışlık olan veyahut yargılanmanın yenilenmesi yoluyla infazının durdurulması karar verilen hükümlülerin hakları çıkan yasada korunma altına alındığı anlaşılmaktadır.
- Kanunun sekizinci fıkrasında ise: "Koşullu salıverilmenin geri alınması nedeniyle 31/7/2023 tarihi itibarıyla cezası aynen infaz edilen veya ikinci defa mükerrir olup 31/7/2023 tarihi itibarıyla bu cezanın infazı için ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin bu cezalarının infazı bakımından altıncı fıkra hükümleri uygulanmaz. Bu hükümlülerin 31/7/2023 tarihi itibarıyla kesinleşmiş ancak infaz edilmemiş diğer hapis cezaları bakımından altıncı fıkra hükümleri uygulanır.” Koşullu sarıverilerek denetim serbestlik tedbiri süresi içerisinde kasten işlenen bir suçtan dolayı tekrardan ceza evi infaz kurumlarına alınan veya daha sonradan infaz hakimliğince ortaya çıkartılan kişinin denetim serbestlik tedbiri süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi nedeniyle denetim serbestlik tedbiri süresinde işlemiş olduğu suçun kesinleşmesinden sonra veya bu süreler içinde işlediği suçtan dolayı koşullu salıverilmesi geri alınan hükümlülerin çıkan yasadan faydalanmadığı ve 5271 sayılı Türk Ceza kanunun Suçta tekerrür ve özel tehlikeli suçlular başlıklı 58. Maddesi gereğince ikinci defa mükerrir olan hükümlülerinin: Cezaları infaz edilirken bu şahısların aldığı tüm cezalar kapalı ceza evi kurumlarda geçirerek infaz ettiği ve bu hükümlülerin açık ceza evine ayrılma hakları olmadığından ve bu hükümlüler yönünden koşullu salıverilme süresi ve denetim serbestlik tedbiri uygulanmadığından çıkan kanundan anlaşılacağı üzere bu hükümlüler otomatikman çıkan yasadan faydalanmadığı ve kanunda belirtildiği üzere bu hükümlülerin altıncı fıkra hükümlerinin uygulanamayacağı bu yönüyle bu hükümlülerin kapsam dışı kaldığını görmekteyiz.
**Kısaca 15/07/2023 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe giren 7456 sayılı Kanun’un 15. Maddesi ile 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a eklenen Geçici 10'uncu maddeyi değerlendirmek gerekirse: Çıkan kanun maddesinin fıkralarında yer alan hükümlerinin bir çoğu karmaşık, karışık ve kargaşaya yol açacak türden olması nedeniyle hayli eleştiriler almaktadır. Kanun metni özünde iki yıla aşkındır Covid-19 salgını nedeniyle açık ceza evi kurumlarında olarak izne gönderilen hükümlülerin izin sürelerinin 31.07.2023 tarihi itibariyle sona ermesi ve bu hükümlülerin bir çoğunun dışarıda uzun bir süre kalması nedeniyle dışarıya adapte olması, dışarıda bir çok hükümlünün iş kurması veya herhangi bir iş alanında çalışması, bir çok hükümlünün aile kurması ve bence dışarıda izinli olarak cezalarını infaz eden izinli hükümlülerin 31.07.2023 tarihinden sonra tekrardan cezaevi kurumlarına alınmasının güçlükle birlikte beraberinde de bir çok problemi getireceği, ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik durumları göz önünde bulundurularak aceleyle ele alınarak yapılan bir kanun olduğunu düşünmekle birlikte, 50 yıla aşkındır ülkemizde bir genel af verilmemesi, toplumda Rahşan affı olarak bilinen 1999 yılında infaz indirimi olarak çıkartılan ve ülkemizin 29 Ekim 2023 itibariyle 100. Yılını kutlayacak olması ve bu vesileyle toplumun yeninden refahını, toplumsal barışı ve hasbelkader suça karışmış, suç işlemiş kişilerin bir 100. Yıl genel affıyla, suçlarının ve adli sicil kayıtlarının affedilmesine hazırlık yapıldığı kanaatiyle bu yasanın çıkarıldığı düşüncesindeyim.
Av. Mustafa BAŞKARA