Memurun Grev Hakkı yazımızda o kadar çok makaleye atıfta bulunduk ve bunu da belirttik ki, artık en sonunda iş atıflıktan çıktı ithafa dönüşmüş oldu. Orada söz verdiğimiz yeni yazılarımızdan Üst Hakkının Haczini de yayınladık. Aslında sırada Divan Başkanının Cezai Sorumluluğu olacaktı ama o kadar çok merak edildi ki bu evlilikte azami yaş konusu, ufak bir öncelik vermek istedik. Buyrun efendim;
Evlilik için gerekli asgari yaşı biliyoruz da, azamisi ne oluyor? Olmasın mı? İsteyen istediği yaşta evlenebilsin mi?
Öyle şey mi olur? Her ne kadar taraf olduğumuz AİHS m. 12 Evlenme Hakkı bizim anayasamızda da güvence altına alınmadığı için bireysel başvuruya konu olamasa da, pekala AY m. 20 Aile Hayatına Saygı gösterilmesi ilkesini içeriyor. Sonra AY m. 41 aile Türk toplumunun temelidir der. Devlet ailenin huzur ve refahını sağlamak için gerekli tedbirleri alır. Belli bir yaşın üzerine evlenme yasağı getirmek anayasa aykırılığı içermez mi?
İyi de, belli bir yaş üstü kişiler tapuda işlem yapmaya kalkıştığında, noterde sözleşme yapmak istediğinde akıl sağlığı raporu istemiyor muyuz? Aynı kişilerden evlenme için neden bir rapor istemeyelim?
AY m. 13 temel hak ve hürriyetler ancak kanunla sınırlanabilir der o da tabii anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olmak üzere. Bu sınırlamalar da anayasanın sözüne ve özüne, demokratik toplum düzeninin ve laik cumhuriyetin ilkelerine aykırı da olamaz. Tapuda işlem yapmak için gerekli kısıtlama kanunla getirilmiştir; bakınız TST m. 19. Evlilik için böyle azami bir limit olmadığı için yasak getiremeyiz.
Sayın Türkeş o TST dediğiniz nedir? Tapu Sicil Tüzüğü. E hani bu kısıtlamalar kanunla getirilebilirdi. Tüzük kanun mudur?
Şimdi maddi anlamda kanun şekli anlamda kanun tartışmasına girmeyelim. Memurun Beğeni Suçu yazımızda açıkladık bunları.
Peki, öyle olsun. Ne diyor TST m. 19? Belli bir yaş üstü herkesten sağlık raporu mu istenir?
Hayır, hal ve hareketlerinden şüphelenirse tapu memuru ister der. E uygulamada böyle mi oluyor, yoksa otomatiğe bağlanmış gibi belli bir yaş üstü herkesten mi isteniyor? Ayreten hal ve hareketleri ne demek? Bu nasıl bir muallaklıktır? Gerçi DMK m. 125 de kınama cezası verir memura hal ve hareketleriyle saygısız davrandı niye. Nasıl mesela? Makamdan çıkarken geri geri çıkmadı da arkasını döndü. Al işte saygısızlık.
Desek ki biz belli yaş üstü kişileri korumak için bu önlemi alıyoruz, o zaman da bunun sonu yok ki. Polis istediği gibi arama yapsın toplumun huzur ve selameti için, evimize girilsin…Çıkamayız işin içinden.
Neyse efendim, biz konumuza dönelim. Evet, belli bir yaş üstündeysen sağlık raporu getireceksin ancak istersen TMK m. 584’ün sana biçtiği maksimum ömür olan 100 yaşına gel, elini kolunu sallayarak evlenirsin. Bizim mes’elemiz, evlilikte çiftler arasındaki azami yaş farkı.
Aa o kolay, nasıldı, erkek kadından 10 santim uzun, 10 yaş da büyük olacaktı galiba. Bir de doğanın kadınlara acımazsız davranması, kadınların erkeklerden zaten ergenlikten itibaren 5 yıl daha olgun olması. Ha bir de şöyle bir formül vardı, erkeğin yaşının yarısını alıyorduk üstüne 7 ekliyorduk.
Ya tabii bunlar çok güzel konular, magazin basınında işle işle bitmez de, hukuk sitesinde ne işi var? TMK m. 124 erkek ve kadın 17 yaşını bitirince evlenebilir, olağanüstü durumlarda hakim kararıyla 16 yaş bitse de olur. Var mı başka bir hukuki kısıtlama?
Var efendim var. Erkekle kadın arasında 30’dan fazla yaş farkı varsa evlenemezsiniz. Daha doğrusu evlenirsiniz de, hukuken sağlanan bazı yararları elde edemezsiniz.
Nedir bu haklar? Mesela ölen eşinizden emekli aylığı alamazsınız.
Biliyorsunuz, 2008’den önce işçiler SSK’ya, memurlar Emekli Sandığı’na, diğerleri de Bağ-Kur’a bağlıydı. İşte o zaman için geçerli olan Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu m. 71 diyordu ki, ölen eşle emekli maaşı alacak eş arasında 30 ve otuzdan daha fazla yaş farkı varsa, alması gereken emekli maaşının yarısını alır.
Bazı işin içinden çıkamadığınız konularda oturmuş mevzuata bakmak faydalı olabilir. Mesela toplantı sonunda katılanların fikrini alacaksınız. Kimden başlamalı? En kıdemsiz olandan. Neden? AİHM ve AYM de öyle yapıyor da ondan dolayı; kıdemlilerin görüşünden etkilenmesin diye. Toplantı tutanağını kim yazacak? En genç olan. Neden? Sessiz Anayasa dediğimiz Meclis İçtüzüğü m. 33 öyle diyor. Mesajlara en geç ne kadar zaman içinde dönmeli? 48 saat. Neden? Gene aynı tüzüğün 93. Maddesi anayasa değişikliği görüşmeleri arasında bu kadar süre olsun istiyor, milletin anayasa değiştirdiği sürede sen de bir zahmet mesajlara dönüş yap.
VUK m. 320 amortisman süresini maksimum 50 yılla sınırlamış. Bir bina 50 yılda ekonomik ömrünü tamamlar demek bu. O zaman 25 yıldan sonra artık eskimeye başlayacaktır. Yani siz 12-13 yıllık kirasıyla evinin bedelini çıkaran bir yer bulabiliyorsanız kelepirdir, alın derim. Bu yüzden 150 çarpanı uygulanır emlak simsarlığında.
Dönelim bizim 30 yıl kuralına (ne kadar sihirli sayılar var bizim kanunlarda. Üst Hakkının Haczinden tanıdık geldi mi?). Madem devlet en fazla 30 yılı kabul ederim demiş, 15’ten sonra dikkat, kabul edilemezliğe doğru yaklaşıyorsunuz. Al yarısını, bulduk işte size kadınla erkek arasındaki ideal yaş farkı sekizi.
Özgür TÜRKEŞ
