Eşlerden biri veya her ikisi boşanma kararı vermiş ise öncelikle kanunda iki tür boşanma olduğunu bilmelidir. Birincisi anlaşmalı boşanma, diğeri ise çekişmeli boşanma davasıdır. Anlaşmalı boşanma davası, tek celsede boşanma olarak da bilinmektedir. Çekişmeli boşanma davası ise tek celsede sona ermesinin mümkün olmadığı, her dosya durumuna göre değişkenlik gösterdiği boşanma türüdür. Çekişmeli boşanma davaları genelde 1 ila 1,5 yıl kadar sürmektedir. Anlaşmalı boşanmanın kısa sürmesi nedeniyle genelde anlaşmalı boşanma davası tercih edilmektedir. Ancak her evlilik bir olmadığı gibi her boşanma dosyası da bir değildir. Evliliğin durumuna göre eşler için hangi boşanma davası uygun ise ona göre dava açılmalıdır.
Anlaşmalı Boşanma Davasının Özellikleri:
- Tarafların evliliği 1 yıl doldurmuş olmalıdır.
- Her iki eş boşanma konusunda mutabık olmalıdır.
- Taraflar yalnızca boşanmada değil, boşanmaya bağlı diğer konularda da anlaşmalıdır.
- Tarafların müşterek çocuğu var ise velayet konusunda da anlaşmalıdır. Velayetin hangi ebeveynde kalacağını taraflar protokolde belirtmelidirler. Anlaşmalı boşanma protokolünde, çocukla velayeti almayan diğer ebeveyn arasında kurulacak olan kişisel ilişki günleri de belirtilebilir. Ancak kişisel ilişki zorunlu değildir, taraflar kişisel ilişki günlerinin takdirini mahkemeye bırakabilirler.
- Velayeti alan kişinin iştirak nafakası talebi var ise iştirak nafakasında da taraflar anlaşmalıdır. İştirak nafakasının miktarı ve artış oranı protokolde belirtilmelidir.
- Yoksulluk nafakası talebi var taraflar miktarı konusunda da anlaşarak protokole eklemelidirler.
- Taraflar tazminat, mal paylaşımı ve ev eşyaları konusunda da anlaşmalıdırlar.
- Tarafların birbirlerinden tazminat, nafaka ya da eşya konusunda bir talepleri bulunmuyor ise birbirlerinden bir talebi olmadığını protokolde belirtmelidir.
Çekişmeli Boşanma Davasının Özellikleri:
- Eşlerden birisi boşanmak istiyor, diğeri boşanmak istemiyor ise çekişmeli boşanma davasını açması gerekmektedir. Aynı durum her iki taraf boşanmak istiyor ancak velayet, nafaka, tazminat gibi boşanmaya bağlı unsurlarında anlaşamıyorlar ise de geçerlidir.
- Çekişmeli boşanma davası, boşanma ve boşanmaya bağlı unsurlarda mutabık olamayan kişilerin tercih etmesi gerektiği boşanma davasıdır.
- Çekişmeli boşanma davasını açacak olan kişi Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen genel ve özel boşanma sebeplerinden (evlilik birliğinin temelden sarsılması, zina, terk, akıl hastalığı, suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme, hayata kast, pek kötü ve onur kırıcı muamele nedeniyle boşanma davasından) birine dayanarak boşanma davası açmalıdır.
- Çekişmeli boşanma davasında öncelikle dilekçeler aşaması bulunmaktadır. Dilekçeler aşaması yaklaşık 2 ila 2,5 ay kadar sürmektedir. Dilekçeler aşamasının tamamlanmasından sonra mahkeme tarafından ön inceleme duruşması için gün verilmektedir.
- İlk duruşmada (ön incelemede duruşmasında) taraflar arasındaki uyuşmazlığın sulh olup olmayacağı sorulacak ve sulh olma durumu bulunmuyor ise delillerin toplanması aşamasına geçilecektir.
- Çekişmeli boşanma davasının ilk duruşmada sona ermesi mümkün değildir. İlk duruşmada sulh olunmayacağı anlaşıldığı vakit delillerin toplanma aşamasına geçilmektedir.
Her iki boşanma türünün kendine ait özellikleri ve açılması için belli şartları bulunmaktadır. Boşanmaya karar veren eşler, hangi boşanma türüne göre evliliğini sonlandırabileceğini bilmelidir. Anlaşmalı boşanma ile biran evvel boşanmak isteyen eşin boşanma sonrasında ileride boşanmaya bağlı mal paylaşımı, tazminat gibi konularda dava açamayacağını bilmelidir. Biran evvel boşanmak isteyen kişi, anlaşmaya oturmak için tüm şartları kabul etmenin ileride geri dönülmez hukuki kayıplara neden olabileceğini bilerek karar vermelidir.
Taraflar arasında çekişmeli boşanma davası görülüyor ise tarafların yargılama aşaması devam ederken boşanma konusunda uzlaşması halinde anlaşmalı boşanma davasına çevirerek tek celsede boşanabilirler. Belli şartlar halinde taraflardan en az birinin isteğine göre anlaşmalı boşanma davasının çekişmeliye, tarafların her ikisinin isteğine göre çekişmeli boşanma davasının ise anlaşmalı boşanma davasına dönüşmesi mümkündür. Boşanma davası açılmadan önce iyi düşünülmeli, taraflar ne gibi haklarının olduğunu öğrenmeli, hangi boşanma davasının açılmasının daha uygun olduğunu değerlendirmelidir. Dolayısıyla taraflar mutlaka uzman bir boşanma avukatından destek alarak boşanma davası türü seçiminde karar vermelidir.