Anlaşmalı boşanma, Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, “Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı  hükmü uygulanmaz.”

Bu hükümden de açıkça anlaşıldığı gibi anlaşmalı boşanmak için,

·  Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması,

Resmi nikâh tarihi ile boşanma davasının açıldığı gün arasında en az bir yıl olmalıdır. Evlilik bir yıldan az sürmüşse, taraflar boşanma konusunda ve diğer hususlarda anlaşmış olsalar dahi, dava çekişmeli boşanma davası olarak görülecektir.

· Eşlerin mahkemeye birlikte başvurması,

Eşlerin, boşanmanın mali sonuçları ve çocukların velayeti, maddi ve manevi tazminat hususu, mal paylaşımı konularında hazırladıkları ve karşılıklı imzaladıkları bir protokol ve bu protokol doğrultusunda boşanmalarına karar verilmesini talep eden dilekçe ile mahkemeye başvurmaları gerekir.

·  Hâkim, eşler tarafından hazırlanan protokolü uygun bulursa, tarafları bizzat dinler ve taraflar, hazırlanan protokol doğrultusunda boşanma isteklerini, bir kez de hakim karşısında yineler ve hakim tarafların özgür iradeleri ile bu kararı aldıklarına kanaat getirirse, tarafların boşanmalarına karar verir.

Anlaşmalı boşanma, eğer evlilik geri dönülmez bir yola girmişse ve eşlerin ikisi de boşanmak istiyorsa; en az yıpratıcı, en süratli, en ideal yoldur. Anlaşmalı boşanma kararı almak oldukça kolay gibi görünse de, boşanma kararı alındıktan sonra pişmanlık duyulmaması ya da hakimin davayı reddetmesi sonucu tarafların çekişmeli boşanma sürecinin en başına dönmemesi ve sürecin uzamaması için, anlaşmalı boşanma protokolü, ciddi önem arz etmekte olup, çok dikkatli hazırlanmalıdır.
 
*** Anlaşmalı boşanma davası hangi mahkemede açılır?

Boşanma davasında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Eşler, hazırladıkları protokol ve protokol doğrultusunda boşanmak istediklerini bildiren bir dilekçe ile birinin yerleşim yeri veya son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yerde, Aile Mahkemesi’ne başvurarak dava açabilirler, bulundukları yerde Aile Mahkemesi yoksa, Asliye Hukuk Mahkemesi’nde (Aile Mahkemesi sıfatıyla) dava açılabilir.

Her ne kadar anlaşmalı boşanma da olsa, taraflardan biri davayı açmalı, dilekçede karşı tarafı davalı olarak göstermelidir.
 
*** Anlaşmalı boşanma davamın duruşmasında hazır bulunmam gerekir mi?
 
Anlaşmalı boşanma davasında tarafların bizzat hazır bulunup, mahkemeye sundukları protokol doğrultusunda boşanmak istediklerini hâkime sözlü olarak beyan etmeleri gerekir. Taraflar bizzat hazır bulunup tüm hususlarda mutabık olduklarını beyan etmezlerse, hakim bu kez evlilik birliğinin temelden sarsılıp sarsılmadığını araştıracak ve bununla ilgili delilleri toplayacaktır. Bu durumda dava, evlilik birliğinin temelden sarsılması nedeniyle çekişmeli boşanma davasına dönüşür ve hâkim tarafların iddialarını, savunmalarını, varsa tanıkları dinleyerek, toplanan deliller çerçevesinde boşanma ile ilgili kararını verir.
 
*** Anlaşmalı boşanma davasının sonuçlanması ne kadar sürer?

Anlaşmalı boşanma davasının açıldığı yer mahkemesinin yoğunluğuna göre bu süre değişir. Anlaşmalı boşanma davası açıldıktan sonra, hâkim duruşma günü verir ve genelde tek celsede bu dava sonuçlanır. Anlaşmalı boşanma davası yoğun olmayan bir mahkemede açılmışsa, dava açıldığı gün dahi boşanma kararı alınabilir. Yoğun bir mahkeme ise 2-3 ay sonrasına dahi duruşma günü verebilir. Özel durumlar mevcutsa bu sürenin kısaltılması için mahkemeyle görüşülüp, duruşma günü öne alınabilir.

Hâkim boşanma kararı verdikten sonra, boşanmanın tüm hukuki sonuçlarıyla gerçekleşmiş sayılması için, kararın kesinleşmesi gerekir. Gerekçeli karar taraflara tebliğ olduktan sonra, taraflar bu kararı süresi içinde temyiz etmezlerse, karar kesinleşmiş olur. Kesinleşmenin ardından karar Mahkeme tarafından Nüfus Müdürlüğü’ne bildirilerek kayıtlara işlenir.
 
*** Yabancı uyruklu eşinizle Türkiye dışında bir ülkede boşandıysanız 

Türkiye’de boşanma kararının tanınması ve hukuki sonuçlarının gerçekleşmesi için tanıma tenfiz davası açılması gerekir.
 
Anlaşmalı boşanma gerçekleştikten sonra, bir an önce sağlıklı bir psikoloji ve mümkün olan en az maddi ve manevi kayıpla bu süreci atlatmak için, “bir an önce boşanayım da ne olursa olsun” mantığı ile değil, hayatın uzun bir maraton olduğu düşüncesiyle, mahkemeye sunulacak protokol içeriğinin hayatımıza yansıyacak etkileri göz önüne alınarak gereken önem verilmeli, konunun uzmanından hukuki destek alınmalıdır.

(Bu köşe yazısı, sayın Av. Rana Konal tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)