01.01.2021 tarihinde yürürlüğe giren Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine dair Yönetmelik'in 32/9 maddesinin; "Kapalı ceza infaz kurumunda bulunan ve gelişim puanı Genel Müdürlükçe belirlenen eşik puanı aşan ve erken iyileşme gösterdiği kanaatine varılan iyi halli hükümlü hakkında idare ve gözlem kurulu tarafından, kapalı ceza infaz kurumunda kalması gereken toplam sürenin onda birine kadar daha erken açık ceza infaz kurumuna ayrılma kararı verilebilir. Erken iyileşmeye bağlı olarak, erken açık ceza infaz kurumuna ayrılma ile ilgili esas ve usuller Genel Müdürlükçe gösterilir." şeklindeki hükmü gereğince kapalı infaz kurumlarda bulunan hükümlülere daha erken açık kuruma ayrılma imkanı getirilmişti. Bu maddenin verdiği yetkiye dayalı olarak ta Bakanlık tarafından alt eşik puan 45, üst eşik puan ise 80 olarak belirlenmişti. Ancak üst eşik puanın yüksek olması nedeniyle maddenin fiilen uygulanamaz oluşu eleştiri almıştı. Bakanlık yazısını görmemiş olmakla beraber, alt eşik puanın 40, üst eşik puanın 60 a indirildiğine dair bilgi sosyal medyada paylaşılmıştır. Bu durumda fiilen uygulanamaz olan yönetmelik hükmü uygulanabilir hale gelmiştir. Bundan böyle bir hükümlü kapalı kurumda geçirmesi gereken sürenin 1/10 u kadar daha erken açık kuruma ayrılabilecektir.
Örnek verecek olursak;
Hükümlünün 30.03.2020 tarihinden önce işlemiş olduğu yağma suçundan 30 yıl hapis cezası olduğunu ve bu cezaların 31.07.2023 tarihinden önce kesinleşerek kapalı kurumda infazına başlandığını varsayalım. Yağma suçu istisna suçlardan olmadığı ve suç tarihi 30.03.2020 den önce olduğu için 7242 sk gereğince koşullu salıverilme oranı 1/2 olup bu kimse 15 yıl cezaevinde kalacaktır. Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliğinin 6/2a maddesi gereğince bu şahsın açık kuruma ayrılabilmesi için koşullu salıverilme tarihine 5 yıldan az süre kalması gerekmektedir. Ancak bu şahıs 31.07.2023 tarihinde kapalı kurumda bulunduğu için 5275 sk. nun geçici 10/6 maddesi gereğince 3 yıl daha erken yani koşullu salıverilme tarihine 8 yıl kala açık ceza infaz kurumuna ayrılabilecektir. Bu durumda bu kişi cezaevinde geçirmesi gereken 15 yılın 7 yılını kapalı kurumda, 2 yılını açık kurumda, 3+3=6 yılını da denetimlide geçirecektir. (Bu 6 yıllık denetimlinin 3 yılı 7242 sk ile 3 yılı da 7456 sk ile verilmiştir) Ancak bu kişi üst eşik puanı aşmışsa kapalı kurumda geçirmesi gereken 7 yılın 1/10 u kadar (255 gün) daha erken açık kuruma ayrılabilecektir. Bu durumda hükümlü 6 yıl 3 ay 15 gün kapalıda, 2 yıl 8 ay 15 gün açıkta ve 6 yıl denetimlide kalacaktır.
Görüleceği üzere açık kuruma erken ayrılma imkanı sadece kapalı kurumda geçirilmesi gereken süreyi azaltıp açıkta geçirilmesi gereken sürenin üzerine ilave etmektedir. Koşullu salıverilme ve Denetimli serbestlik süresinde ise bir değişiklik olmamaktadır. Yine medyadan öğrendiğimiz kadarıyla alt eşik puanın 40, üst eşik puanın 60 olarak uygulanmaya başlaması 01.01.2025 tarihinden itibaren olacaktır. Alt eşik puanın 40’a indirilmesiyle birlikte ise açığa ve denetimliye ayrılma ile koşullu salıverilme imkanı daha kolay hale gelecektir.
Esat Faruk BENLİ
Hukukçu
