Bu haftaki yazımda “5510 Sayılı Kanunda İdari Para Cezaları” konusunun üçüncü bölümü ile işyeri kayıtlarının usule uygun olmaması nedeniyle tespit edilen kayıt geçersizlikleri ve işyeri denetimine ilişkin uygulanan idari para cezalarını işlemeye çalışacağım.
İşyeri kayıtları nedeniyle verilen idari para cezaları;
· Kurumun Denetim ve Kontrolle görevlendirilmiş memurlarınca veya SSMM veya YMM tarafından işyeri kayıtlarının incelenmesi neticesinde fark işçilik tespit edilmesi,
· Defter, kayıt ve belgelerin ibraz edilme yükümlülüğüne uyulmaması,
· Süresinde ibraz edilmekle birlikte ibraz edilen defterlerin tasdiksiz olarak kullanılmış olması,
· Defter ve belgelerin kanuna uygun olarak düzenlenmemesi,
· Ücret tediye bordrolarının kanuna uygun olarak düzenlenmemesi,
hallerinde uygulanmaktadır.
Asgari İşçilik İncelemesi Neticesinde Tespit Edilen Fark İşçilik İle İlgili Olarak Uygulanacak İdari Para Cezası (5510/102-1-d)
Özel bina inşaatları ile ihale konusu işyerlerinde Kuruma yeterli işçiliğin bildirilmiş olup olmadığına ilişkin yapılan incelemeler sonucunda;
- Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca, tespit edilen eksik işçilik tutarı, faaliyet süresinin son ayına veya bazı aylarına ya da da tamamına;
- 3568 sayılı Kanuna göre yetki verilmiş serbest muhasebeci malî müşavirler ile yeminli malî müşavirlerce tespit edilen fark işçilik tutarı ise faaliyet süresinin son ayına mal edilecektir.
Buna göre, eksik işçiliğin mal edildiği her bir ay için,
- Aylık asgari ücretin iki katı tutarında,(5510/102-d)
- Aylık asgari ücretin yarısı tutarında, (5510/102-e-4)
Gereğince idari para cezası uygulanacaktır.
Örneğin XLtd. Şti. tarafından 30.6.2013 tarihinde bitirildiği beyan edilen özel bina inşaatı işyerinde Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan inceleme neticesinde tespit edilen eksik işçilik tutarının 2013/Nisan-Mayıs aylarına mal edildiği varsayıldığında; işveren aleyhine 978,60 x 2 X 2 = 3.914,40-TL ve 978,60/2 X 2= 978,60 TL
olmak üzere toplam 4.893,00- TL idari para cezası uygulanacaktır.
Defter, Kayıt ve Belgelerin İbraz Edilme Yükümlülüğüne Uyulmaması Nedeniyle Uygulanacak İdari Para Cezası (5510/102-1-e)
5510 sayılı Kanunun 86. Maddesinin ikinci fıkrası gereğince işverenler ve işyeri sahipleri; işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süre ile, kamu idareleri otuz yıl süre ile, tasfiye ve iflas idaresi memurları ise görevleri süresince saklamak ve Kurumun denetim ve kontrol ile görevlilerince istenilmesi halinde on beş gün içinde ibraz etmek zorundadır.
İşveren ve işyeri sahipleri; işyeri defter, kayıt ve belgelerini Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde on beş gün içinde mücbir sebep olmaksızın ibraz etmezlerse 5510 sayılı Kanunun 102. Maddesinin birinci fıkrasının “e” bendi gereğince;
- Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olan işveren veya işyeri sahipleri için asgari ücretin 12 katı,
- Diğer defterleri tutmakla yükümlü olan işveren veya işyeri sahipleri için asgari ücretin 6 katı,
- Defter tutmakla yükümlü olmayan işveren veya işyeri sahipleri için asgari ücretin 3 katı tutarında asgari ücret uygulanmaktadır.
Uygulanacak olan idari para cezasına esas teşkil edecek asgari ücret, bildirim yükümlülüğüne ilişkin 15 günlük sürenin sona ermiş olduğu tarihteki geçerli olan asgari ücret tutarıdır.
Örneğin, bilanço esasına göre defter tutan Y Ltd. Şti’nin 2012 yılına ilişkin defter ve belgelerinin 25/6/2013 tarihinde tebliğ edilen yazı ile istenilmesi halinde söz konusu defterlerin 10/7/2013 tarihine kadar Kuruma ibraz edilmesi gerekmektedir.
Defter ve belgelerin 25/7/2013 tarihinde ibraz edilmesi halinde süresinde ibraz edilmediğinden dolayı, bildirim için tanınmış olan 15 inci günde geçerli olan asgari ücret üzerinden
1.021,50 x 12= 12.252,00- TL İPC uygulanacaktır.
Defterlerin Tasdiksiz Kullanılmış Olması veya Kanuna Uygun olarak Düzenlenmemiş Olması Nedeniyle Uygulanacak İdari Para Cezası (5510/102-1-e/4)
Tutulan defter ve belgelerin tümünün verilen süre içerisinde ibraz edilmesiyle birlikte, kullanılmaya başlanmadan önce tasdik ettirilmesi zorunlu olduğu halde tasdiksiz tutulmuş olan defterler için tutmakla yükümlü bulunulan defter türü dikkate alınarak “Defter, kayıt ve belgelerin ibraz edilmemesi durumunda verilmesi gereken idari para cezası” tutarını aşmamak kaydıyla;
- Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlar için asgari ücretin 12 katı,
- Diğer defterleri tutmakla yükümlü olanlar için ise asgari ücretin 6 katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Bununla birlikte bilanço esasına göre defter tutması gerekirken işletme hesabına göre defter tutanlara asgari ücretin on iki katı tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.
Defter ve belgelerin tümünün verilen süre içinde incelemeye ibraz edilmesine rağmen,
• Kanuni tasdik süresi geçtikten sonra tasdik ettirilmiş olan defterlerin tasdik tarihinden önceki kısmı (VUK 352)
• İşçilikle ilgili giderlerin işlenmemiş olduğu tespit edilen defterler
• Sigorta primleri hesabına esas tutulan kazançların kesin olarak tespitine imkân vermeyecek şekilde usûlsüz veya noksan tutulmuş defterler
Geçerli sayılmaz ve bu geçersizlik hallerinin gerçekleştiği her bir takvim ayı için,aylık asgari ücretin yarısı tutarındaİPC uygulanmaktadır.
Örneğin bilanço esasına tabi K Ltd.Şti.’nin 2005-2009 yılı defter ve belgelerinin 10/7/2012 tarihinde tebliğ edilen yazı ile istenildiği, söz konusu belgelerin tümünün 20/7/2012 tarihinde ibraz edildiği ancak 2006/Ocak ila 2009/12 arasındaki defter ve belgelerin sigorta primleri hesabına esas tutulan kazançların kesin olarak tespitine imkân vermeyecek şekilde noksan tutulduğunun anlaşılması halinde geçersizlik nedeniyle uygulanacak ceza miktarı, ibraz edilmeme fiiline uygulanacak ceza miktarını aşacağından, 20/7/2012 tarihinde geçerli olan asgari ücret üzerinden
940,50 TL x 12 = 11.286,00 TL İPC uygulanacaktır.
Ücret Tediye Bordrosunun Kanuna Uygun olarak Düzenlenmemiş Olması Nedeniyle Uygulanacak İdari Para Cezası (5510/102-1-e/5)
İşyeri sicil numarası, bordronun ilişkin olduğu ay, sigortalının adı ve soyadı, sigortalının sosyal güvenlik sicil numarası, ücret ödenen gün sayısı, sigortalıya ödenen ücret tutarı, ücretin alındığına dair sigortalının imzası unsurlarından herhangi birini ihtiva etmeyen ücret tediye bordroları geçerli sayılmadığından, tutmakla yükümlü bulunulan defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle verilmesi gereken ceza tutarı aşılmamak kaydıyla her bir geçersiz ücret tediye bordrosu için ilişkin olduğu ayın son gününde geçerli olan asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Örneğin,2012/Nisan ve Ağustos aylarına ilişkin ücret tediye bordrolarında ödenen ücret tutarının kayıtlı olmadığı varsayıldığında, söz konusu ücret tediye bordroları geçersiz sayılacağından, her bir ücret tediye bordrosu için 30/4/2012 ve 31/8/2012 tarihinde geçerli olan asgari ücretin yarısı tutarında İPC uygulanır.
2012/Nisan için 886,50/2 =443,25 =443,00 TL ve 2012/ Ağustos için 940,50/2 =470,25 =470,00 TL
olmak üzere toplam 913,00 TL tutarında İPC uygulanacaktır.
Kurumun Denetim ve Kontrolle Görevlendirilmiş Memurlarının Görevlerini Yapmasına Engel Olunması Halinde Uygulanacak İdari Para Cezası (5510/102-1-ı)
5510 sayılı Kanunun uygulanmasından doğan inceleme ve soruşturma görevlerinin yerine getirilmesi sırasında işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve işle ilgili diğer kişiler görevli memurların görevlerini yapmalarına engel olamazlar. Engel olunması halinde eylemleri başka bir suç oluştursa dahi 5510 sayılı Kanunun 102. Maddesinin “ı” bendi gereğince asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Bununla birlikte denetim ve kontrolle görevli memurların görevlerini yapmalarına engel olmak amacıyla cebir ve tehdit kullanan işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve işle ilgili diğer kişiler hakkında yapılan fiilin daha ağır bir cezayı gerektiren başka bir suç teşkil etmemesi halinde TCK 265. Maddesinin ikinci fıkrası gereğince cezalandırılarak bu suçu işleyenler hakkında ayrıca asgari ücretin on katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Bir sonraki yazımda uygulanan idari para cezalarının ödenmesi halinde uygulanacak indirim halleri ile idari para cezalarına yapılacak itiraz ve yargı yollarını anlatmaya çalışacağım. Sağlıcakla kalın…
Ülkü GÜLMEZ
Sgk/SGM Müdür Yard.V.
(Bu köşe yazısı, sayın Ülkü GÜLMEZ tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)
