18 YAŞINI DOLDURMAMIŞ KİŞİLERE ALKOLLÜ İÇKİ SATILMASI VEYA SUNULMASI

Sağlık için tehlikeli madde temin etme suçu TCK m. 194 hükmünde düzenlenmiştir.

Buna göre; sağlık için tehlike oluşturabilecek maddeleri çocuklara, akıl hastalarına veya uçucu madde kullananlara veren veya tüketimine sunan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır (TCK m. 194/1).

Suçta görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir. Yasal düzenlemede, çocuklara veya akıl hastalarına sağlık için tehlikeli olabilecek maddelerin verilmesi suç olarak tanımlanmıştır.

Alkollü içki ve tütün mamülleri gibi, sağlık için tehlikeli olan her çeşit madde bu suçun konusunu oluşturmaktadır.

Bu yüzden, insanda bağımlılık yaratması ve sağlık için tehlikeli olması dolayısıyla tiner gibi kimyasal maddelerin de bu suçun konusunu oluşturduğu ifade edilebilir.

Bununla birlikte, bağımlılık etkisi yapan uyuşturucu veya uyarıcı maddeler açısından, bu Bölümde tanımlanan bu hususa ilişkin özel suç hükümleri uygulanacaktır.

Suç, sağlık için tehlikeli olabilecek maddelerin çocuklara veya akıl hastalarına verilmesiyle, söz konusu maddelerin bu kişilerin tüketimine sunulmasıyla oluşmaktadır.

Bu yüzden, söz konusu suça teşebbüs de tamamlanmış suç gibi cezalandırılmayı gerektirmektedir.

Çocukların yanı sıra, on sekiz yaşını doldurmuş olmakla birlikte, akıl hastası olan veya uçucu madde kullanan kişiler de bu suçun mağduru olabilmektedirler.

TCK m. 194 hükmünde, sanığa isnat edilen suç için temel ceza miktarının "6 aydan bir yıla kadar hapis cezası" olarak belirlenmiştir.

Bu nedenle basit yargılama usulü bu suçta uygulanabilir.

5271 sayılı CMK'nın 17.10.2019 tarihli ve 7188 sayılı Kanunun 24. maddesi ile başlığı ile birlikte yeniden düzenlenmiş olan "Basit Yargılama Usulü" başlıklı 251. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "Asliye Ceza Mahkemesince, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezasını ve/veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilebilir." şeklindeki düzenleme bu suç açısından da dikkate alınmalıdır.

7188 sayılı Kanunun geçici 5. maddesinin 1-d bendinde yer alan "01.01.2020 tarihi itibarıyla kovuşturma evresine geçilmiş, hükme bağlanmış veya kesinleşmiş dosyalarda seri muhakeme usulü ile basit yargılama usulü uygulanmaz." şeklindeki düzenleme ile sınırlama getirilmiştir.

Bununla birlikte, Anayasa Mahkemesinin 19/08/2020 tarihli 31218 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 25/06/2020 tarihli ve 2020/16 esas, 2020/33 sayılı iptal kararı ile, "...kovuşturma evresine geçilmiş..." ibaresinin, aynı bentte yer alan "... basit yargılama usulü..." yönünden Anayasaya aykırı bulunarak iptaline karar verilmesi sebebiyle kovuşturma evresine geçilmiş olan ve basit yargılama usulü uygulanabilecek dosyalar yönünden 7188 sayılı Kanunun 5. maddesinin 1-d bendinde yer alan düzenleme iptal edilmiştir.

Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümesi mümkün olmamasına karşın Ceza Muhakemesi Kanununda yapılan değişikliklerin ise derhal uygulanması gerekmekle birlikte, basit yargılama usulü uygulanan olaylarda CMK'nın 251. maddesinin 3. fıkrasına göre; "mahkûmiyet kararı verildiği takdirde sonuç ceza dörtte bir oranında indirilir." şeklindeki düzenleme karşısında, Anayasa Mahkemesinin anılan iptal kararının neticeleri itibarıyla maddi ceza hukukuna ilişkin olduğu ve CMK'nın 251. maddesinin 3. fıkrasında yer alan düzenlemenin sanık lehine sonuç doğurabilecek nitelikte olduğu dikkate alınmalıdır.

Bu nedenle TCK'nın 7. maddesi ile CMK'nın 251. maddesi hükümleri gözetilmek suretiyle sanık lehine olan uygulamanın belirlenerek yerine getirilmesi gerekmektedir.[1]

Bu gibi durumlarda "Basit Yargılama Usulü" yönünden eylemin yeniden değerlendirilmesinde zorunluluk vardır.[2]

18 yaşını doldurmamış kişilere alkollü içki satılması veya sunulması

11.06.2013 tarihinde yürürlüğe giren 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanununun 6487 sayılı Kanunla değiştirilen 6. maddesinin 3. fıkrası yollamasıyla 7. maddesinin 2. fıkrasına göre, 18 yaşını doldurmamış kişilere alkollü içki satılması veya sunulması sonucunda aşağıda belirtilen durumlara göre hareket edilmelidir.[3]

a) Çocuğun sağlığının tehlikeye sokulması halinde: Bu durumda 4250 sayılı Kanunun 7. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendindeki idari para cezası ile birlikte, ayrıca 5237 sayılı TCK'nın 194. maddesinde öngörülen cezaya hükmolunması gerekecektir.

b) Çocuğun sağlığının tehlikeye sokulmaması halinde: Bu durumda da sadece 4250 sayılı Kanunun 7. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi gereğince münhasıran idari para cezası verilmesi gerekecektir.

Burada çocuklara ve akıl hastalarına verilen maddelerin sağlık açısından tehlikeli olup olmadığı her somut olayda belirlenmelidir. Kanımızca bu konuda uzman bilirkişiden rapor alınmalıdır. Bu şekilde verilen maddenin tehlikeli bir sonuç yaratıp yaratmayacağı belirlenmelidir.[4]

Sağlık için tehlike oluşturabilecek maddeleri çocuklara, akıl hastalarına veya uçucu madde kullananlara veren veya tüketimine sunan kişi hakkında hükmolunacak ceza sekiz yıllık dava zamanaşımı süresine tabidir.

TCK m. 194 açısından zincirleme suç hükümleri uygulanabilir.

Örneğin; sanığın "aynı yer ve zamanda yaşı küçük dört mağdura alkollü içecek temin etme" eylemi, 5237 sayılı TCK'nın 43/2. fıkrası uyarınca zincirleme suç oluşturduğu gözetilmeden dört (4) kez mahkûmiyetine karar verilmesi hukuka aykırı olacaktır.[5]

TCK m. 194 hükmü kapsamında düzenlenen suçtan, doğrudan zarar görmeyen ve bu nedenle kamu davasına katılma hakkı bulunmayan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun davaya katılmasına ve katılan kurum lehine vekâlet ücretine karar verilemez.[6]

Bu suçta alkol verildiği iddia olunan mağdurların sağlığının tehlikeye sokulup sokulmadığı hususunda uzman hekim raporu alınması ve sanığın hukuki durumunun buna göre tayin edilmesi gerekir.[7] Bu şekilde rapor alınmadan karar verilmesi hukuka aykırı olacaktır.[8]

Örneğin; 79 promil alkollü olduğu tespit edilen mağdurun sağlığının tehlikeye sokulup sokulmadığının tespiti yapıldıktan sonra sanığın hukuki durumunun buna göre tayin ve takdiri gerekirken eksik araştırma ile hüküm kurulması hukuka aykırı olacaktır.[9]