Bilindiği gibi; 3568 sayılı yasa kapsamı gereğince SMMM ve YMM’lere sorumluluk kapsamında vergi daireleri tarafından düzenlenerek tebliğ edilen ödeme emri ekinde düzenlenene inceleme raporunun bir örneğinin tebliği zorunludur. Uygulamada bu gibi ödeme emirlerinin meslek mensuplarına elektronik ortamda tebliği sırasında sadece ödeme emri tebliğ edildiği görülmektedir. Dolayısıyla bu işlemler hukuken eksik işlem olarak karşımıza çıkmaktadır.

Buna göre, sorumluluk, sorumluluğun ilgili olduğu vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesiyle başlamaktadır. Borcun ödenmesi ile de sorumluluk kendiliğinden sona erecektir. Sorumluluğun diğer bir özelliği ise fer’iliğidir. Bu prensip gereğince, borcun asıl borçludan istenmediği müddetçe sorumludan istenmesi olanaksızdır. Ancak, borçlu ve sorumludan bu alacağın eş zamanlı istenmesine ise müşterek ve müteselsil sorumluluğun tabiatı gereği bir mani durumda yoktur. Yeminli mali müşavirlerin sorumluluğuna gidilebilmesi için,  yani ödeme emri ile tebliğ edilebilmesi için asıl borcun ana borçlu açısından tahakkuk etmesi ve tahakkuk tarihinden itibaren borcun vadesi olan tahakkuk tarihinden sonraki bir ay içinde mükellefince ödenmemesi gerektiğinden, ödeme emri ile takibinde bir sorun bulunmamaktadır. Ödeme emri tebliğinden önce, 6183 sayılı kanunun 37 maddesi hükmü uyarınca sorumlu adına bir tebligat işlemi ile vade tespitine gerek bulunmamaktadır. Zira müşterek ve müteselsil sorumluluğun tabiatı gereği borçlulardan biri için doğan bir hukuki durum, diğer borçlular için de doğar. Örneğin, borçlulardan biri için zamanaşımının kesilmesi diğer için de hüküm ifade edeceği açıktır. Bu sebeple asıl borçlu için tahakkuk tarihinden bir ay sonrası borcun vadesi olduğundan dolayı aynı tarih ikincil amme borçlusu sorumlu YMM için de borcun vadesini oluşturur. Bu kapsamda YMM veya SMMM lerin sorumluluğu ve müteselsil olarak borçlu tutulmaları durumunda:

1. Adına vergi inceleme raporu düzenlenen asıl amme borçlusu mükellef adına da tarhiyat işlemleri yapılmaktadır.

2. Mükellefe tebliğ edilen vergi ceza ihbarnamelerinin kesinleşmesi üzerine tahakkuk eden vergi, ceza fer’ilerininin vadesinde mükellef tarafından ödenmemesi halinde takibat sürecinde ayrıca meslek mensubuna da ödeme emri tebliğ edilir. Ödeme emrinin ekinde mutlak surette VİR ( vergi inceleme raporu) tebliğ edilmelidir. Aksi halde ödeme emri dayanaksız kalacağından dolayı hukuksal etkisi söz konusu olamaz. (Konuyla ilgili olarak verilen bir emsal kararda da bu durum yargı tarafından iptal şeklinde hükme bağlanmıştır.) ( Bkz: İzmir 4. Vergi Mahkemesi Kararı 10.09.2020 gün ve E:2020/387-K:2020/769)

3. Takibat sürecinde düzenlenen ödeme emri, tahakkuk eden vergi ve ceza ve diğer fer’ilerinin tümü için mükellef ve meslek mensubu SMMM veya YMM adına ayrı ayrı “ikincil amme borçlusu” olarak kendilerinin bağlı olduğu vergi dairesince tanzim ve tebliğ edilir.

4. Sonuç olarak, meslek mensupları ile ilgili cebri takip işlemleri bunların bağlı bulunduğu vergi dairelerince yapılacaktır. Tebliğ edilen ödeme emri hakkında 15 gün içerisinde ilgili vergi mahkemesine iptal davası açılmalıdır. Açılacak vergi iptal davasında yürütmenin durdurulması talebi mutlak surette yapılmalıdır. Yaşanan somut bir olayda SMMM adına düzenlenen ödeme emri vergi mahkemesi tarafından iptal edilerek, düzenlenen sorumluluk görüş ve öneri raporuna dayalı ödeme emri iptal edilmiştir. (Manisa Vergi Mahkemesi Kararı 23.01.2020 gün ve E:2019/611-K:2020/70)