Etik ve disiplin müfettişleri re’sen harekete geçip soruşturma başlatabileceği gibi UEFA Yönetim Kurulu, Başkanı, Genel Sekreteri, disiplin organlarının da soruşturma yürütmesi için disiplin müfettişlerini görevlendirebileceğine daha önceki yazılarımızda değinmiştik.
UEFA Disiplin Talimatı’nın 10. madddesinde;
- Oyun sahası veya yakın çevresinde gerçekleştirilen ihlaller için 1 yıllık,
- Dopinge ilişkin ihlallerde 10 yıllık,
- Diğer tüm ihlallerde 5 yıllık, soruşturma zamanaşımı süresi öngörülmüştür[1].
Şike, sahtekârlık, hile, rüşvet ve yolsuzluk eylemleri nedeniyle yapılacak soruşturmalar zamanaşımına tabi değildir[2]. Konusu her ne olursa olsun, bir soruşturma zamanaşımı süresi her türlü usuli işlemle kesintiye uğrar ve yeniden başlar[3].
Yapılan soruşturma neticesinde davalar UEFA yönetimi tarafından; resmi raporlar dikkate alınarak, itiraz bulunması halinde (turnuva maçına katılma hakkı olmayan futbolcunun oynatılması halinde itiraz edilebilir vb.), UEFA Yönetim Kurulu’nun, Başkan’ın, Genel Sekreter’in talebi üzerine, etik ve disiplin müfettişinin talebi üzerine, kamu otoritelerinden alınan belgelere dayanarak açılabilir.
Bir şikâyetin mevcudiyeti halinde etik ve disiplin müfettişi öncelikle bu şikâyeti değerlendirmelidir. Müfettiş, şikâyet edenin korunmaya değer bir hukuki yararı olmadığı veya şikâyet konusunun aslında itiraz edilmesi gereken bir konu olduğu veya konunun ulusal düzeyde çözülebilir bir sorun olduğuna ve dava açılması için yeterli gerekçenin oluşmadığına kanaat getirirse, takdir yetkisini davanın açılmaması yönünde kullanabilir[4]. Etik ve disiplin müfettişinin, davanın açılmaması yönündeki kararı, kararın tebliğinden itibaren 5 gün içinde Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu’nda temyiz konusu yapılabilir[5].
Kural olarak yargılamalar dosya üzerinden yapılır ancak istisnai durumlarda Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu duruşma yapılmasına karar verebilir.
Turnuva kurallarına göre belirlenen şartları taşımayan futbolcunun oynatılması, hakemin bilgilendirilmiş olması sahanın futbol oynamaya elverişsiz olması, hakemin disiplin açısından sonuç doğuran bariz hatasının olması, hakemin müsabaka sonucunu etkileyecek nitelikteki bariz kural hatasının olması veya müsabaka sonucunu etkileyebilecek tüm önemli olaylara ilişkin olarak maçın sona ermesinden itibaren 24 saat içerisinde (somut olayın şartlarına göre turnuvanın düzenin sorunsuz ilerleyebilmesi için 24 saatlik süre kısaltılabilir ancak uzatılamaz), 1.000 Euro itiraz harcı yatırılarak, yazılı ve gerekçeli bir şekilde Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu nezdinde itiraz edilebilir. İtirazın kabul edilmesi halinde harç iade edilir.
YARGILAMA
Gerçek kişiler, ihlalden doğrudan etkilenen üye federasyonlar veya kulüpleri veya federasyon veya kulüp yetkilileri, müsabaka görevlileri, futbolcular, UEFA yetkilileri, itiraz etme hakkı bulun süjeler ile itirazın karşı tarafında yer alan süjeler, UEFA disiplin kurulu yargılamasının tarafı olabileceği gibi ihlalden doğrudan etkilenmiş olabilecek üye federasyonlar, kulüpler veya diğer ilgili süjeler de yetkili disiplin merciinin kararı üzerine, katılan olarak disiplin yargılamasında yer alabilirler[6]. Zira sayılan bu kişiler üzerinde UEFA’nın yargı yetkisi vardır.
Disiplin kurulları öncelikli olarak UEFA Statü, Talimat, direketif ve kararları ile oyun kurallarını, ikinci olarak da İsviçre Hukukunu veya disiplin kurulunun uygulanabilir gördüğü herhangi bir hukuku uygulayarak karar verir[7].
Yargılamanın tarafı olan üye federasyonlar, kulüpler, oyuncular ve diğer yetkililer kurullar önünde 3. Kişiler tarafından temsil edilebilirler, fakat bu durumda temsilcilerin yetkili temsilci olduklarını imzalı bir vekâletname ile kanıtlaması gerekmektedir[8]. Bu vekâletnamenin şekline ilişkin olarak herhangi bir şekil şartı öngörülmemiştir.
Sadece gerçek kişiler için geçerli olmak üzere, finansal olarak yeterli kaynağı olmayan kişilerin de haklarının korunabilmesi amacıyla adli yardım müessine başvurulabilir. Adli yardıma başvurmak isteyen gerçek kişiler gerekçeli talepleri ve destekleyici belgeleri ile birlikte “[email protected]” adresine gönderecekleri bir e-posta ile başvurusunu gerçekleştirir. Başvuru sahibinin ihtiyaçları doğrultusunda; yargılama masraflarını ödeme yükümlülüğünden kurtarılabilir, UEFA Pro Bono avukat listesinden bir ücretsiz avukat seçebilir, başvurucunun tanık, bilirkişi ve seçtiği Pro Bono avuaktın ulaşım ve konaklama masrafları UEFA tarafından karşılanabilir[9]. Ücretsiz avukat temini için UEFA nezdinde bir pro bono avukat listesi[10] tutulmaktadır ve adli yardım başvurusunun kabul edilmesi halinde başvuru sahibi bu listede yer alan avukatlardan birinden ücretsiz hukuki yardım alabilir.
Disiplin yargılama işlemleri UEFA’nın resmi dilleri olan Almanca, İngilizce veya Fransızca dillerinde yürütlür. Taraflardan birinin duruşmada farklı bir dil kullanmak istemesi durumunda makul bir sürede tercüman talebinde bulunması halinde masrafı UEFA tarafından karşılanmak üzere bir tercüman atanır veya tarafların temin ettiği tercümanın UEFA tarafından onaylanması gerekmektedir.
Yapılan duruşmalar kayıt altına alınır ve muhafaza edilir. İlgili kayıtlar ancak taraflardan birinin usule ilişkin bir ihlal iddiasında bulunması halinde ilgili disiplin kurulu başkanı veya yetkilendireceği kişi, ihlal iddiasında bulunan tarafın kayıtrları dinlemesine veya izlemesine izin verebilir. Kayıtlar dinlenecek veya izlenecekse bu işlem UEFA genel merkezinde yapılır ve her türlü alınan kayıtlar 5 yıl sonra imha edilir.
Disiplin kurulları tarafından tarafların veya etik ve disiplin müfettişinin yokluğunda duruşma açılıp karar verilebilir[11]. Duruşmalar halka kapalıdır, ancak söz konusu bir antidoping kural ihlali nedeniyle disiplin yargılaması ise tarafların talebi hilafında, ilgili disiplin kurulunun başkanının da bu talebi kabul ettiği durumda halka açık yargılama yapılması gündeme gelebilir[12]. Duruşmanın telekonferans, videokonferans veya benzer elektronik yöntemler ile yapılması da mümkündür[13].
Taraflar ile etik ve disiplin müfettişinin yargılama neticesinde hükmedilmesi istenen ceza noktasında pazarlık yapması ve ilgili disipilin kurulu önünde paralel talepte bulunmaları halinde disiplin kurulu tarafların ve etik ve disiplin müfettişinin talepleri doğrultusunda hüküm kurabilir[14].
Bir disiplin yargılamasına ilişkin tüm yazışmalar üye federasyon veya kulüp üzerinden gerçekleşir. Yani UEFA doğrudan gerçek kişi muhatapa tebligat yapmaz. Gerçek kişileri ilgilendiren tebligatlar UEFA Disiplin bürosu tarafından faks veya e-mail yoluyla üye federasyon veya kulübe gönderilir, gerçek kişiyi bilgilendirmek üye federasyon veya kulübün görevidir.
Disiplin Talimatı’nın 42. maddesinde belirtildiği üzere süreler tebliğin yapıldığı günü takip eden gün işlemeye başlar ve sürenin son günü Orta Avrupa Saat Dilimine göre hesaplanır ki ülkemizde uygulanan Uzak Doğu Avrupa Saat Dilimi, Orta Avrupa Saat Diliminden 2 saat ileridir, sonuç olarak sürelerin son günü hesaplanırken bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir. Resmi tatiller ve çalışılmayan günler süre hesaplamasında dahil edilir. 20 Aralık’dan 5 Ocak’a kadar süreler kesilir. Bir sürenin son günün Cumartesi, Pazar veya UEFA Genel Merkezi’nin bulunduğu İsviçre’nin Voud Kantonu’nda resmi tatile denk gelmesi durumunda, takip eden iş gününe uzar.
Duruşma düzenini bozan taraf 3.000 Euro’ya kadar para cezasına çaptırılabilir veya kınanabilir veya duruşmadan çıkarılabilir ve bu tür cezalara itiraz edilemez[15]. Söz konusu duruşma düzenini bozmaya ilişkin yaptırımlar doğası gereği yalnızca gerçek kişilere uygulanabilir niteliktedir.
Taraflar ve etik ve disiplin müfettişi tarafından gösterilen tanıkların, ilgili disiplin kurulunun başkanı tarafından dinlenmesine gerek görülmesi üzerine duruşmada dinlenmesine karar verilir. Tanığın disiplin yargılaması kapsamındaki konu ile ilgisi bulunmaması halinde dinlenilmesi talebi reddedilebilecektir. Tanık gösteren taraf tanığını duruşmada hazır etmeli ve masraflarını da kendisi karşılamalıdır. Üzerinde UEFA’nın yargı yetkisi olan herkes tanık olarak çağırıldığında, bu çağrıya uymakla ve doğruyu söylemekle mükelleftir. Çağrıya uymayanlar, Disiplin Talimatı hükümleri çerçevesinde bir disiplin ihlali gerçekleştirmiş olur ve cezalandırılabilir. Aynı şekilde bir tarafın veya temsilcisinin gerekçesiz olarak duruşmaya katılmaması da cezalandırılabilir[16].
Herhangi bir tanığın yapacağı tanıklık sebebiyle yakınlarının veya kendisinin hayatı tehlikeye girebilecek nitelikteyse gizli tanıklık yapılabilir. Bu durumda ilgili disiplin kurulu başkanı veya başkan vekili; tanığın kimlik tespitini tarafların ve etik ve disiplin müfettiğinin yokluğunda yapabilir, tanığın duruşmada hazır bulunmamasına karar verebilir, tanığın kimlik bilgilerini içeren bütün verileri gizli bir dosyada tutabilir, tanığın sesinin dijital olarak tanınamayacak hale getirilmesi yoluyla duruşmada dinlenmesini sağlayabilir, tanğın yüzünün maske ile kapatılarak duruşmada dinlenmesini sağlayabilir, tanık ifadesini duruşma salonu dışında herhangi bir yerde ve yazılı olarak alabilir[17]. Gizli tanığın kimlik bilgilerinin ifşa olmasına neden olan kişiler hakkında Disiplin Talimatı çerçevesinde disiplin yaptırımı uygulanabilir.
Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde yetkili disiplin kurulu başkanı veya yetkili temsilcisi, en fazla 90 gün ile sınırlı olmak üzere -istisnai hallerde 90 günlük süre 30 gün daha uzatılabilir- geçici tedbirlere hükmedebilir[18]. Hükmedilen geçici tedbire karşı harçsız bir şekilde 3 gün içinde yazılı ve gerekçeli olarak itiraz edilebilir. İtirazlar Temyiz Kurulu başkanı veya yetkili temsilcisi tarafından değerlendirilip kesin hüküm ile karara bağlanır ve bu sebeple karara karşı CAS nezdinde temyiz yolu kapalıdır[19]. Geçici tedbirde geçen süre, nihai karar sonucu hükmedilen cezadan mahsup edilir.
Disiplin yargılamasında insanlık onurunu zedeleyecek deliller olmaması şartıyla her türlü delil kullanılabilir. Disiplin Talimatı’nın 44. maddesinde kullanılabilecek delil türleri; resmi raporlar, resmi kayıtlar, tanık, tarafların ve etik ve disiplin müfettişlerinin dinlenilmesi, yerinde denetim, bilirkişi raporları, video kamera ve televizyon kayıtları, şahısların ikrarlarını içerir itirafları, diğer her türlü kayıt ve belgeler şeklinde örnek verme yoluyla sayılmıştır ancak bu delil türleri numerus clausus değildir. UEFA’nın resmi raporları aksi kanıtlanana dek doğru olarak kabul edilebilir, taraflar aksini her türlü delil ile kanıtlayabilir[20].
------------------
[1] UEFA Disiplin Talimatı m. 10/1: “There is a statute of limitations on prosecution, which is time-barred after: one year for offences committed on the field of play or in its immediate vicinity, ten years for doping offences, five years for all other offences.”
[2] UEFA Disiplin Talimatı m. 10/2: “Match-fixing, fraud, bribery and corruption are not subject to a statute of limitations.”
[3] UEFA Disiplin Talimatı m. 10/3: “The statute of limitations set out above is interrupted by all procedural acts, starting afresh with each interruption.”
[4] UEFA Disiplin Talimatı m. 55/2: “Where a complaint has been filed, an ethics and disciplinary inspector must evaluate such complaint. At his discretion, the ethics and disciplinary inspector may decide not to approve the opening of proceedings if there are no valid reasons to do so. Such a lack of valid reasons occurs, for instance, where the issue at stake can be solved at national level, could have been subject to a protest or where the party filing the complaint lacks a legal interest worthy of protection.”
[5] UEFA Disiplin Talimatı m. 55/3: “A decision by an ethics and disciplinary inspector not to approve the opening of proceedings can be appealed against before the Control, Ethics and Disciplinary Body within five days upon notification of the decision.”
[6] UEFA Disiplin Talimatı m. 37: “The parties comprise: the individual, member association or club which is directly affected; the individual/body which is entitled to protest and the opponent in that protest. Member associations, clubs and other individuals/bodies that might be directly affected may be invited by the relevant disciplinary body to participate in the proceedings as interveners, on the initiative of the competent disciplinary body or at the request of the member association, club or other individual/body concerned.”
[7] UEFA Disiplin Talimatı m. 5: “The disciplinary bodies base their decisions: primarily on UEFA’s Statutes, regulations, directives and decisions, and the Laws of the Game; and subsidiarily on Swiss law and any other law that the competent disciplinary body deems applicable.”
[8] UEFA Disiplin Talimatı m. 38: “Member associations, clubs, players and officials may be represented. Representatives must prove their authority by means of a signed power of attorney. The competent disciplinary body decides on issues of representation.”
[9] UEFA Disiplin Talimatı m. 39/4: “According to each applicant’s needs, legal aid may be provided as follows: The applicant may be released from having to pay the costs of proceedings, Pro bono counsel may be selected by the applicant from the list established by the UEFA administration, The applicant’s own reasonable travel and accommodation costs and those of witnesses and experts he calls to testify may be covered by UEFA, which also covers the travel and accommodation costs of any pro bono counsel selected from the list established by the UEFA administration.”
[10] UEFA Pro Bono avukat listesinde 8 bağımsız avukat yer almaktadır. Her ücretsiz avukat listede dört yıl kalır ve UEFA yönetiminin takdiri doğrultusunda liste her zaman değiştirilebilir. Bkz. https://www.uefa.com/insideuefa/disciplinary/pro-bono-counsel/, e.t. 01.01.2021.
[11] UEFA Disiplin Talimatı m. 41/4: “The disciplinary bodies may hold hearings and take decisions in the absence of one or all of the parties and/or the ethics and disciplinary inspector.”
[12] UEFA Disiplin Talimatı m. 41/7: “Hearings of the UEFA disciplinary bodies are not open to the public, except in cases of anti-doping rule violations by individuals if duly requested by the defendant and approved by the chairman of the relevant disciplinary body. The chairman decides at his own discretion if and under what conditions a public hearing may take place.”
[13] UEFA Disiplin Talimatı m. 41/8: “The disciplinary bodies may take decisions via teleconference, videoconference or any other such method.”
[14] UEFA Disiplin Talimatı m. 41/5: “If the requests of the parties and the ethics and disciplinary inspector are identical, the disciplinary bodies may consider ruling in accordance with those requests.”
[15] UEFA Disiplin Talimatı m. 43: “Any participant whose conduct disrupts the orderly course of proceedings may be reprimanded, fined up to €3,000 or excluded from the hearing by the chairman. Disorderly conduct penalties (i.e. penalties for contempt) apply exclusively to individuals and are incontestable. With the exception of reprimands, such penalties must be recorded, with the reasons stated, in the decision.”
[16] UEFA Disiplin Talimatı m. 46: “All persons under UEFA’s jurisdiction are obliged to comply with a summons to appear as a witness. Anyone failing to comply with a summons may be sanctioned in accordance with these regulations. The disciplinary bodies may take due account of any unjustified refusal to appear at a hearing and/or provide evidence on the part of a party, a party’s representative or a witness. All persons called to testify before the disciplinary bodies are bound to tell the truth and answer in all good conscience any questions that they are asked. The chairman of the competent disciplinary body decides on the examination of witnesses proposed by the parties and the ethics and disciplinary inspector. Each party is responsible for ensuring the availability and covering the costs of the witnesses that it calls. The disciplinary bodies may limit or reject the testimony of any witness, or any part thereof, on grounds of irrelevance.”
[17] UEFA Disiplin Talimatı m. 47: “Where a person’s testimony in disciplinary proceedings opened in accordance with these regulations could endanger his life or put that person or his family or close friends in physical danger, the chairman of the competent disciplinary body, or his nominee, may order that: the witness not be identified in the presence of the parties and ethics and disciplinary inspector; the witness not appear at the hearing; all or some of the information that could be used to identify the witness be included only in a separate, confidential case file. In view of the overall circumstances (particularly if no other evidence is available to corroborate that of the anonymous witness), and if it is technically possible, the chairman of the competent disciplinary body, or his nominee, may exceptionally order, on his own initiative or at the request of one of the parties or the ethics and disciplinary inspector, that: the witness’s voice be distorted; the witness’s face be masked; the witness be questioned outside of the court room; the witness be questioned in writing through the chairman of the competent disciplinary body or his nominee. Disciplinary measures are imposed on anyone who reveals the identity of an anonymous witness or any information that could be used to identify him.”
[18] UEFA Disiplin Talimatı m.49/2: “A provisional measure may apply for up to 90 days. The duration of any such measure may be deducted from the final disciplinary sanction. The chairman of the competent disciplinary body, or his nominee, may exceptionally extend the validity of a provisional measure by up to 30 days.”
[19] UEFA Disiplin Talimatı m. 49/3: “Provisional measures pronounced by the chairman of the Control, Ethics and Disciplinary Body, or his nominee, may be appealed against in accordance with the relevant provisions of these regulations. However, the appeal must reach UEFA in writing and with grounds within three days of notification of the contested measure, and there is no appeal fee. The chairman of the Appeals Body, or his nominee, decides on such appeals as a judge sitting alone. Such decisions are final.”
[20] UEFA Disiplin Talimatı m. 45: “Facts contained in official UEFA reports are presumed to be accurate. Proof of their inaccuracy may, however, be provided.”
