Maddi hasarlı trafik kazası sonrasında zarar, karşı tarafın sigortasından temin edilerek araç tamir ettirilir. Her ne kadar araç tamir edilse de, trafik kazası sebebiyle aracın ikinci el piyasasındaki rayiç bedeli düşer. Aracın kazadan önce piyasadaki rayiç bedeli ile kazadan sonra ikinci el piyasasındaki rayiç bedeli arasındaki farka ise araç değer kaybı denir.
Sigorta şirketi, aracın sahibi ve aracın sürücüsü araç değer kaybı bedelinin ödenmesinden müştereken ve müteselsilen birlikte sorumludur. Yani öncelikle herhangi birine başvuru zorunluluğu yoktur, mağdur araç istediğine başvurabilir. Uygulamada araç değer kaybı çoğunlukla kusurlu karşı tarafın sigortasından, kusuru oranında talep edilmektedir. Talep edilmediği sürece sigorta kendiliğinden araç değer kaybına ilişkin mağdur tarafa bir ödemede bulunmaz. Bu durumda sigorta sorumlu olduğu üst limit dahilinde ödeme yapar. 2022 yılı için sigortanın sorumlu olduğu üst limit araç başına 50.000,00-TL olarak belirlenmiştir. Mağdur araç %100 kusurlu ise kazaya karışan karşı tarafın sigortasına başvuramayacaktır.
Araç değer kaybı tutarı hesaplanırken; aracın markası, modeli, yaşı, trafiğe çıkış tarihi, kilometresi, hasar gören parça sayısı ve hasarın boyutu, onarımın yetkili serviste yapılıp yapılmadığı ve KDV dahil onarım bedeli gibi hususlar dikkate alınır. Araç değer kaybı talebi, 2 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. 01.04.2020 tarihli genelge uyarınca her yaş ve kilometredeki araç için değer kaybı talep edilebilir. Yeni düzenleme ile birlikte plastik tampon/parça onarımları, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant, mekanik, elektrik, elektronik, ve döşeme aksamı kaybı için değer kaybı talep edilebilir. Ancak aracın daha önce aynı yerden hasar almış olması veya perte çıkması durumlarında değer kaybı için ödeme yapılmaz.
Sigortaya değer kaybı talebimizi içeren dilekçe, trafik kaza tespit tutanağı, zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesi, hasar eksper raporu, mağdur aracın ruhsat ve ehliyet belgeleri, kazaya karışan araçların fotoğrafları ile birlikte başvurmamız gerekmektedir. Sigortaya başvururken değer kaybına ilişkin ekspertiz raporu olması zorunlu değildir. Başvuru için zorunlu evraklar arasında sayılmadığından, söz konusu ekspertiz raporunun teminine ilişkin masraf sigorta tarafından karşılanmayacaktır. Uygulamada sigortaya başvurular çoğunlukla mail üzerinden yapılabilmektedir.
Öncelikle kusurlu karşı tarafın zorunlu mali sorumluluk sigortasına başvuru, dava şartıdır. Karayolları Trafik Kanunu.m.97 uyarınca sigortaya başvurduktan sonra 15 gün içerisinde, mağdur araca ilişkin değer kaybı ödemesi yapılmadığı veya yapılan ödeme zararı karşılamadığı takdirde ancak Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilir ya da dava yoluna gidilebilir. Sigorta Tahkim Komisyonu bir alternatif uyuşmazlık çözüm yoludur. Yargılama giderleri daha düşük olup, inceleme dosya üzerinden yapılmakta ve dava yoluna göre daha kısa bir süre içerisinde sonuçlanmaktadır. Dava yoluna gidilmesi durumunda ise, Yargıtay’a göre sigorta şirketine karşı açılan araç değer kaybı davaları ticari dava niteliğinde olduğundan görevli mahkeme asliye ticaret mahkemeleridir. Araç işletene veya araç sürücüsü gerçek kişiye karşı açılacak davada ise görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleridir. Yetkili mahkemeler ise; kazanın meydana geldiği yer, davalının yerleşim yeri veya zarar görenin yerleşim yeri mahkemeleridir.
Araç değer kaybı talebine ilişkin süreçte hak kayıplarının yaşanmaması için bir avukattan yardım alınmasında fayda vardır.
