Kanun koyucu icra takibi açısından iki yol öngörmüştür. Bunlardan biri ilamlı icra diğeri de ilamsız icradır. İlamsız icra, alacaklının ilam ya da ilam niteliğinde bir belgeye ihtiyaç olmadan para ve teminat alacakları için başvurulan bir takip yoludur. Bu yol dört takip yolundan oluşur: genel haciz yoluyla takip, kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla ilamsız takip ve kiralanan taşınmazların ilamsız tahliyesidir.
İlamlı icra ise elinde ilam veya ilam niteliğinde belge olan alacaklının başvuracağı bir yoldur. İdari yargıda açılan tam yargı davaları sonucu verilen kararlar, yabancı hakem heyetleri tarafından verilmiş ve tenfiz edilmiş hakem kararları, sayıştay kararları, hakem kararları vb. kararlar ilama konu olabilir. Kural olarak bu kararların kesinleşmesine gerek olmamakla birlikte bazı ilamların icraya konulabilmesi için kesinleşmesi gerekmektedir.
İlamın icra dairesine verilmesiyle (takip talebi) takip başlamış olur ve bunu takiben icra dairesi 3 gün içerisinde ödeme emrini hazırlayarak borçluya gönderir. İlamlı icrada borçlu borca ,bir ilam mevcut olduğundan dolayı itiraz edemez. İlamlı icra ile ilamsız icrası arasındaki fark burada ortaya çıkar.
İlamlı icrada borçlunu borca ve takibe itiraz etmesi mümkün değildir. Ancak kanun yoluna başvuru nedeniyle icranın geri bırakılması (Tehir-i İcra) istenebilir. Tehir-i icra esasen üst mahkemenin nihai kararı açıklanıncaya kadar borçlu aleyhine yapılan tüm icra işlemlerinin durdurulması demektir. İlamlı icranın durdurulması için mutlaka istinaf ve temyiz kanun yoluna başvurulmalıdır.
Tehir-i icra yoluna başvurmak isteyen borçlunun takip etmesi gereken yollar vardır. Öncelikle borçlu kanun yoluna başvururken dilekçeye mutlaka “tehiri icra taleplidir” şerhini eklemesi gerekmektedir. İkinci olarak ilgili kanun yoluna başvurulduğuna dair derkenar talep etmelidir. İlk derece mahkemesinin verdiği karara karşı kanun yoluna başvurulduğunun bilgisini içeren tensibe derkenar denmektedir.
Derkenar talebiyle birlikte ilgili icra dairesinden 3 aylık dosya kapak hesabı talebinde bulunulur ve gerekli teminat da yatırılır. Olay, kiralanan taşınmazların tahliyesine ilişkin ise 3 aylık kira bedeli tutarı kadar teminat yatırılmalıdır. Teminat nakit olarak da yatırılabilmekle birlikte uygulamada; taşınmaz rehni, taşınır rehni, banka teminat mektubu, şahsi kefalet veya banka kefaletleri kullanılmaktadır.
Gerekli teminatın yatırıldığına dair belgeyle birlikte icra dairesine başvurularak mehil vesikası istenir. Bu aşamaya kadar alınan tüm belgelerle birlikte icra hukuk mahkemesinden değişik iş olarak "tehir-i icra" kararı verilmesi talep edilir ve karar ilgili dosyaya sunulur.
İcra Hukuk Mahkemesi tarafından Tehir-i İcra kararının kabulüyle birlikte borçlu aleyhine başlatılan tüm icra işlemleri ilgili kanun yolu mahkemesi karar verinceye kadar durdurulmuş olur.
Buraya kadar anlatılanları derleyip tehir-i icra sürecini adım adım paylaşmak istersek eğer;
1) İlgili kanun yoluna başvurarak dilekçeye "tehir-i icra taleplidir" şerhi düş.
2) İlgili kanun yoluna başvurulduğuna dair derkenar talep et.
3) İlgili icra müdürlüğünden 3 aylık dosya kapak hesabı iste.
4) Ödenmesi gereken teminat tutarını nakit olarak öde veya teminat mektubu sun.
5) İcra müdürlüğünden mehil vesikası al.
6) Bu aşamaya kadar sahip olduğum tüm belgeleri ek yaparak icra hukuk mahkemesinden "tehir-i icra" talep et. Kararı ilgili icra dosyayasına sun.
Stj. Av. Nisa Nur SAKA
