Resmi Gazetenin 23.07.2016 gün ve 29779 sayılı nüshasında yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren KHK/667 Kanun hükmündeki kararname gereğince olağanüstü hal kapsamındaki tedbirlerin, amaç ve kapsamı, olağanüstü hâlin uygulanmasına ilişkin tedbirler, yargı mensupları ile bu meslekten sayılanlara ilişkin tedbirler, kamu görevlilerine ilişkin tedbirler, yürütülen soruşturmalarda alınacak tedbirler, soruşturma ve kovuşturma işlemleri, vazife malülü aylığı bağlanması ve diğer haklar, irtifak ve intifa hakları ile kira sözleşmelerinin iptali, sorumluluklar, yürürlüğün durdurulması, yürürlük ve yürütme vs. konular düzenlenmiş olup, Resmi gazetede yayınlanmıştır. 
 
Bilindiği üzere, 1982 Anayasası kapsamında uygulamaya konulan 2935 sayılı Yasa ile yürürlüğe giren OHAL Yasası doğal afet, tehlikeli ve salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım ve Anayasa ile kurulan özgür demokrasi sistemini veya temel hak ve özgürlükleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait önemli belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları nedeni ile kamu düzenini etkin şekilde bozması durumlarında olağanüstü hal ilan edilmesi ve yöntemleri ile olağanüstü hallerde uygulanacak işlemler ve hükümleri belirlenmektedir.

Öte yandan, Anayasa’nın 120. Maddesiyle OHAL Yasası’nın 3. Maddesiyle Anayasayla kurulan hür demokrasi sistemini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları nedeni ile kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması halleri için 20.07.2016 tarihinde TBMM tarafından alınan karar doğrultusunda 1116 sayılı karar ile 21.07.2016 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde 90 gün süreyle olağanüstü hal ilan edilmiştir.
Buna göre;

1- Vergi uygulamalarında durum nedir?
  • 213 sayılı VUK’a göre mücbir sebep halleri Yasa’nın 13. Maddesinde belirtilmiştir. Buna göre; yangın, deprem, su baskısı, ağır kaza, ağır hastalık, tutukluluk, vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak derecede doğal afetler
  • Bireyin iradesi dışında ortaya çıkan mecburi gaybubetler,
  • Sahibinin iradesi dışındaki nedenler dolayısıyla defter kayıt, vesika veya belgeleri elinden çıkmış olması, kaybolması
 
2- Vergi uygulamalarında olağanüstü hal, mücbir sebep kapsamında mıdır ?
  • 213 sayılı VUK mad. 13’te mücbir sebepler bir bir sayılarak, gösterilmiştir.
  • Olağanüstü hal uygulamaları geçici 90 gün de olsa mücbir sebep kapsamında değildir.
  • Mücbir sebep hallerinde süreler uzamaktadır. (VUK mad. 14-15-16)
 
3- OHAL uygulamalarında vergisel görevler:
  • OHAL dönemlerinde de düzenli olarak her ay aylık KDV, muhtasar ve diğer beyannameler verilecektir.
  • Vergi ödemeleri OHAL dönemlerinde yerine getirilecektir.
  • OHAL süresince VUK mad. 13 kapsamında bir mücbir sebep varsa bu durumda mücbir sebepler OHAL’e bağlı olmaksızın devam eder.
  • VUK mad. 17 hükmüne göre “Zor durum hali” mücbir sebep ile karıştırılmamalıdır. Zor durum varsa mükellefler konuyla ilgili vergi ödevlerini yerine getiremeyecek iseler Maliye Bakanlığı’na başvurup, mühlet talep edebilirler. Zor durum ile ilgili 213 sayılı VUK mad. 17 hükmünde ayrıntılı belirlemeler mevcuttur.
 
4- Olağanüstü hal kapsamında alınacak tedbirlere ilişkin kanun hükmünde kararname kapsamında alınacak kararlar ve yapılacak işlemler sebebi ile açılan davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilemeyecektir. (Bkz: 23.07.2016 gün ve 29779 sayılı RG, KHK/667-mad. 10) 

OHAL DÖNEMLERİNDE İŞÇİ HAKLARI VE İŞTEN ÇIKARMALAR

1- OHAL dönemlerinde çalışma yaşamı ile ilgili olarak “ Şiddet hareketlerinde alınacak tedbirler” başlıklı ek tedbirler kısmı 11. Maddesinde yer alan hükme göre “işçinin isteği, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, sağlık sebepleri, normal emeklilik ve belirli sürenin bitişi nedeni ile hizmet akdinin sona ermesi veya fesih dışında kalan hallerde işçi çıkartmalarını işverenin de durumu dikkate alarak (3) aylık bir süreyi aşmamak kaydıyla izne bağlamak veya ertelemek” biçiminde düzenlenmiştir. 

2- OHAL döneminde Yasal olarak işten çıkarılabilecek durumlar nedir? :
  • İşçinin kendi isteği,
  • İstifa,
  • İşveren ile işçi arasında düzenlene sözleşmenin işçi tarafından tek taraflı feshi,
  • Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan durumlar: (Mevzuatta yer alan: a ila ı bentleri sayılan 9 durum)
  • Sağlık sebepleri,( engellik hali, uygunsuz yaşam biçimi ve kötü alışkanlıklar, kronik bulaşıcı hastalık,
  • Normal emeklilik ve belirli süreli  iş akdinin sona ermesi veya feshi dışında kalan haller (malulen emeklilik, mevsimlik işçilerde çalışanlar)
 
3- İşçi çıkartılmayacak durumlar nelerdir? :OHAL dönemlerinde uygulamanın dışında kalan tek konu İŞVERENİN, İŞÇİ ile sözleşmesini tek taraflı olarak fesih etmesi, yani gerekli görülmesi ve yasanın uygulanması yönünde bir karar olursa, işveren çalıştırdığı işçinin sözleşmesini tek taraflı olarak fesih edemez. Mevcut durum itibari ile bu yönde herhangi bir karar bulunmamaktadır.

4- Yürürlüğün Durdurulması: KHK/667 sayılı kararın 10. maddesi hükmü “Bu kanun hükmünde kararname kapsamında alınan kararlar ve yapılan işlemler nedeniyle açılan davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilemez”

KHK’nin 10. Maddesi hükmü gereğince 12 maddeden ibaret, iş bu kanun hükmünde kararname kapsamında alınacak kararlar ve yapılacak işlemler sebebi ile açılacak davalarda 2577 sayılı İYUK mad. 27 hükmü gereğince; yürütmenin durdurulması kararı verilemeyecektir.