Cumhur ERKEK/AKŞAM

Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), 1 Ekim 2011 itibarıyla yürürlüğe girdi. Yasanın 120. maddesine göre artık hukuk ve aile mahkemelerindeki tüm masraflar peşin yatırılacak. Nakit ödenecek meblağ içerisinde tanık, bilirkişi ve keşif ücretleri de var. Amaç, taraflarca aksatılan giderler nedeniyle uzayan dava sürelerini kısaltmak.
- Yeni düzenleme hukuk mahkemesinde dava açan bir kişinin, davadaki taraf sayısının 5 katı kadar tebligat parasını peşin ödemesi gerekiyor. Örneğin, 20 hisseli bir arsada hak ihlaline uğradığını düşünen bir hissedarın açacağı davanın taraf sayısı da 20 olacak. Bu durumda davacının, taraf sayısının 5 katı olan 100 tebligat parasını ödemesi gerekecek. Tebligat ücretinin 6 TL olduğu dikkate alındığında ödenmesi gereken toplam para 600 TL'ye ulaşacak.

NE KADAR TANIK O KADAR ÖDEME
- Dikkat çeken bir başka değişiklik de tanık ücretlerine ilişkin. Eski uygulamada, duruşmaya çağrılan tanık isterse ücret ödeniyordu. Yeni düzenlemede ise davacı, dilekçesindeki sayı kadar tanıklık ücretini peşin yatıracak. Dava dilekçesinde tanık sayısı belirtilmemiş olsa dahi davacıdan, en az üç tanık ücreti ve tebligat parası yine peşin alınacak. Yeni tarifedeki tanıklık ücreti 15 -30 TL olarak belirlendi. Bu durumda davacıdan en az 45 TL tanıklık ücreti, 18 TL de tebligat ücreti alınacak. Mahkeme, tanık dinlenmesine yer olmadığı kararı verirse, peşin olarak alınan bu paralar ancak dava sonuçlanınca iade edilecek.

BİLİRKİŞİ TARİFESİ DEĞİŞKEN
- Keşif harcının peşin alınması da yine itiraz konusu. Zira keşif harcı tutarı 200 TL civarında, keşif ulaşım gideri ise tarifede 75 TL olarak düzenlenmiş. Bilirkişi ücreti de mahkemelere göre 150 Tl ila 300 TL arasında değişiyor. Bu durumda dava açan bir kişinin, keşif harcı ve ulaşım gideri olarak 275 TL, bilirkişi gideri olarak da 150 ila 300 TL'yi nakit yatırması gerekecek. Mahkeme, keşif ve bilirkişiye ihtiyaç duymazsa, bu paralar dava sonuçlanınca iade edilecek.

İşte o madde
MADDE 120- (1) Davacı, yargılama harçlarıyla her yıl Adalet Bakanlığı'nca çıkarılacak gider avansı tarifesinde belirlenecek olan tutarı, dava açarken mahkeme veznesine yatırmak zorundadır. (2) Avansın yeterli olmadığının dava sırasında anlaşılması halinde, mahkemece, bu eksikliğin tamamlanması için davacıya iki haftalık kesin süre verilir.

Anayasaya aykırı durum

DAR gelirli vatandaşı zora sokacak düzenlemeye hukukçular da tepkili:
- İstanbul Barosu Başkanı Ümit Kocasakal: Son dönemde yargının hızlandırılması konsepti ortaya çıktı. Kural olarak iyi bir şey ama hızlı trenle hızlandırılmış tren arasındaki ilişki bunda da var. Yargıyı hızlandıracağım diye adalete, erişimi hızlandırırsanız daha zararlı olur. Eski sistemde bir keşif, bilirkişi ücreti yatırılacak olduğunda mahkeme 'davacının yatırmasına' diye karar veriyordu. Bu, ihtiyaç duyulduğunda yatırılıyordu. Şimdi peşin alınacak. Ekonomik bakımdan sıkıntısı olan vatandaşların adalete erişimine engel olabilir. Anayasa'nın 36. maddesindeki hak arama bölümüne aykırı bir durum ortaya çıkar.

Bunun adı ABD modeli
- Avukat Ali Rıza Dizdar: Adalet zenginlerin mahkemesi haline gelir. Bu durum anayasaya aykırı. Adamın parası yok yatıramayacak. Dava açamayınca suç oranları artacak. Mahkeme yerine çetelere gider insanlar. Uygulama, yabancı hukuk şirketlerinin de Türkiye'ye gelmesine neden olur. Bu, Amerikan modelidir. Hukuk şirketleri bir yüzdelik pay alıp dava açıyor. Sakıncalı bir durum.
- Emekli Hakim Salih Savaşer: Yasa, dava sürelerinin kısalması yönünden faydalı olur. Dava açmak isteyen vatandaş acısından bakıldığında, peşin avans sistemi eleştirilebilir.



Adalet Bakanlığı: "Dava giderinin peşin alınması yargılamayı hızlandıracak"






DAVA AÇARKEN, “GİDER AVANSI” ÖDEME ZORUNLULUĞU GELDİ!

Adalet Bakanlığı'nca çıkarılan gider avansı tarifesinde öngörülen GİDER AVANSININ, dava açılırken ödenmemesi davanın reddi nedeni olacaktır. (Av. Vedat ORUÇ)

------------------------------------------------------

PEŞİN İSTERİM, ADALETİMİ!..
84 yıllık HUMK’a elveda denilerek yeni HMK’a merhaba dedik. Birçok konuda yenilik getirmesinin yanında özellikle adalet bakanlığı tarafından yeni HMK yürürlüğünün hemen öncesinde yayınlanan bilirkişi, tanık, avans giderleri gibi tebliğler yayınlanarak dava giderleri belirlenmiştir. (Av. Yusuf DALMAZ)

------------------------------------------------------

84 YAŞINDAKİ İHTİYAR DELİKANLI HUMK’A ELVEDA!

18.06.1927 tarihinden beri 84 yıldır yürürlükte olan 1086 sayılı HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNU (HUMK)’nun yasal ömrü bu gün sona eriyor.(Av. Vedat ORUÇ)

------------------------------------------------------

HMK GİDER AVANSI TARİFESİ YAYIMLANDI

Adalet Bakanlığı, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 120/1 maddesi uyarınca 1 Ekim 2011 tarihinden itiberen uygulanacak GİDER AVANSI TARİFESİ yayımlanmıştır. DAVA AÇILIRKEN AYRICA YATIRILMASI GEREKEN DAVA GİDER AVANSINI DÜZENLEYEN BU TARİFE, TÜRK HUKUK UYGULAMASINDA İLK DEFA UYGULANMAKTADIR.

------------------------------------------------------

HMK BİLİRKİŞİ ÜCRET TARİFESİ YAYIMLANDI

Adalet Bakanlığı'nca, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 283. maddesi uyarınca 1 Ekim 2011 tarihinden itibaren uygulanacak BİLİRKİŞİ ÜCRET TARİFESİ yayımlanmıştır.

------------------------------------------------------

HMK TANIK ÜCRET TARİFESİ YAYIMLANDI

Adalet Bakanlığı'nca, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 265. maddesi uyarınca 1 Ekim 2011 tarihinden itibaren uygulanacak TANIK ÜCRET TARİFESİ yayımlanmıştır.

------------------------------------------------------

HMK HAKEM ÜCRET TARİFESİ YAYIMLANDI

Adalet Bakanlığı, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 440 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca HAKEM ÜCRET TARİFESİNİ yayımladı. Bu tarife ile, 6100 Sayılı HMK için ilk defa HAKEM ÜCRET TARİFESİ düzenlenmiş oldu.

------------------------------------------------------