1. Korona Virüs (COVID-19) Düzenlemeleri Kapsamında İş Sözleşmelerine Fesih Yasağı Geldi !
17 Nisan 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yürürlüğe giren, ‘’7244 sayılı Yeni Korona Virüs (COVID-19) Salgının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’’ iş sözleşmelerinin 3 ay süreyle işveren tarafından feshedilmesi yasaklandı. İlgili Kanun’un 9. maddesi ile ; ‘’4857 sayılı İş Kanunu’na’’ aşağıdaki geçici madde eklenmiştir :
“GEÇİCİ MADDE 10 – Bu Kanun’un kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay süreyle 25. maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez.
İlgili maddeyi açıklayacak olursam öncelikli olarak aşağıdaki hususlar ortaya çıkmaktadır :
a. İlgili madde hükmü ; Resmi Gazete’de yayınlandığı gün itibarıyla yürürlüğe girmiştir ; bu sebeple 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren fesih yasağı uygulaması söz konusu olacaktır.
b. İlgili fesih yasağı ; 4857 sayılı İş Kanun’u kapsamında sayılmayan işçileri de kapsamaktadır. Örnek verecek olursam ; hakkında 4857 sayılı İş Kanun’u hükümleri uygulanmayacak olan, deniz ve hava taşımacılığı işlerinde çalışanlar, 50’den az işçi çalıştıran (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde çalışanlar v.s. için de ilgili fesih yasağı geçerlidir.
c. Fesih yasağının kapsamına ; 4857 sayılı İş Kanun’u madde 25/II’de sayılan haller dahil edilmemiştir. İlgili maddede ise ; ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı haller sayılmıştır ve bu hallerde işverene haklı nedenle derhal fesih hakkı tanınmıştır.
2. Ücretsiz İzne Ayrılmak İşçiye Haklı Nedenle Fesih Hakkı Vermeyecek !
‘’7244 sayılı Yeni Korona Virüs (COVID-19) Salgının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’’un 9. maddesi ile aynı zamanda ; işverenin, işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabileceği düzenlenmiştir. İlgili düzenleme aşağıdaki şekildedir :
“GEÇİCİ MADDE 10/2 – Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.
4857 sayılı İş Kanun’u madde 22 gereğince ; işçinin ücretsiz izne çıkartılması, ‘’iş sözleşmesinde esaslı değişiklik’’ sayılmaktadır ve bu sebeple işçinin yazılı onayının alınması gerekmektedir. Ancak ; bu düzenleme ile işverenlere ; tek taraflı olarak işçileri ücretsiz izne çıkarma imkanı tanınmıştır.
Bunun yanı sıra Cumhurbaşkanı ; fesih yasağı ve ücretsiz izin sürelerini, 6 aya kadar uzatmaya yetkili kılınmıştır.
3. İlgili Madde Hükümlerine Aykırı Davranmanın İse Yaptırımları Bulunmaktadır !
Yukarıda değindiğim madde hükümlerine ise aykırı davranmanın yaptırımları ‘’7244 sayılı Yeni Korona Virüs (COVID-19) Salgının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’’un 9. maddesinin devamında düzenlenmiştir. İlgili düzenleme aşağıdaki şekildedir :
“GEÇİCİ MADDE 10/3 – Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.’’
4. Kısa Çalışma Başvurularında Uygunluk Tespiti Beklenmeyecek. :
İşverenlerin, Korona Virüs (COVID-19) sebebiyle yapmış oldukları ; zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvurularında ; uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin; işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilecektir.
İşverenin, kısa çalışma ödeneğine yaptığı başvuruda hatalı bilgi ve belge vermesi söz konusuysa ; yapılan fazla ve yersiz ödemeler yasal faizi ile işverenden tahsil edilecektir.
İlgili düzenlemede önemli olan bir uygulama noktası ise ; maddenin geriye doğru etkili olarak yürürlüğe girmesidir. Bu sebeple ; kısa çalıma uygulaması başvurularına getirilen bu değişiklikleri 29 Şubat 2020 tarihinden itibaren geriye etkili olarak yürülüğe girmiştir.
5. İşçilere Nakdi Ücret Desteği Sağlanacak. :
‘’7244 sayılı Yeni Korona Virüs (COVID-19) Salgının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’’un 7. maddesinde ise ;
a. 17.04.2020 tarihi itibarıyla işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile
b. 15 Mart 2020 tarihinden sonra İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 51. Maddesi kapsamında olup iş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere nakdi destek sağlanacağı düzenlenmiştir.
Yukarıda sayılan işçilere herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve 3 aylık fesih yasağı süresini geçmemek üzere ; bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar işsizlik fonundan günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecektir. Yapılan ödemelerden damga vergisi haricinden herhangi bir kesinti yapılamayacaktır.
Ücretsiz izne ayrılarak ; nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin, fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde ; işverene idari para cezası uygulanacak ve ayrıca ödenen nakdi ücret destekleri işverenden yasal faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
Stj. Av. Gülçin Gamze ÖZEL
