Korona Virüsünün (Covid-19) ülkemize sirayet etmesi ile birlikte, salgını önleme amacıyla birçok iş yerinin kapanması veya faaliyetlerinin kısıtlanması, azaltılması gerekmiştir. Bu nedenle, istihdamın korunması ve işveren ile işçilerin yaşayacağı mağduriyetin bir nebze önlenmesi amacıyla Kısa Çalışma Ödeneği uygulaması gündeme gelmiş, son düzenlemelerle kısa çalışma ödeneğinin şartları kolaylaştırılmıştır. Yazımızda kısa çalışma ödeneğine ilişkin merak edilen soruların cevaplarına yer verdik.
- KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ NEDİR?
Ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle(salgın hastalık, doğal afet gibi) işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, azami 3 ay süre ile sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.
- KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN TÜM İŞÇİLER YARARLANABİLİR Mİ?
Hayır, kısa çalışma ödeneğinden, ancak son 60 gün iş akdine sahip ve son 3 yıl içerisinde 450 gün boyunca işsizlik primi ödenmiş olan işçiler yararlanabilir.
- İŞVEREN, KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ BAŞVURUSUNDA TÜM İŞÇİLER İÇİN TALEPTE BULUNMA ZORUNLULUĞU VAR MIDIR?
İşveren, İş Kurumuna Kısa Çalışma Ödeneği için bulunduğu başvuruda sunmuş olduğu listede, istihdam ettiği tüm çalışanları için başvuruda bulunma ve bu çalışanları kuruma sunmuş olduğu listede bildirme yükümlülüğü yoktur.
İşletmelerde haftalık çalışma süresi, işyerinin genelinde ya da bir bölümünde en az 1/3 oranında azaltılması gerekmektedir.
- 65 YAŞ VE ÜSTÜ İLE KRONİK RAHATSIZLIĞI OLUPTA SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI GENELGESİ KAPSAMINA GİREN ÇALIŞANLAR KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN YARARLANABİLİR Mİ?
Sokağa çıkma yasağı genelgesi kapsamında olan çalışanlar için, kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılması için İş Kurumuna başvuru yapılabilir. Gerekli şartların bulunması durumunda ödenekten yararlanabilirler.
- İŞVERENİN KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN YARARLANABİLMESİ İÇİN PERSONELİN MUVAFAKATİNE İHTİYAÇ VAR MIDIR? PERSONEL BU SEBEBE DAYANARAK İŞ AKDİNİ HAKLI NEDENLE FESHEDEBİLİR Mİ?
İşveren, kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak için personelden muvafakatname/onay almak zorunda değildir. Personel, işverenin kısa çalışma ödeneğinden yararlandığı gerekçesine dayanarak iş akdini haklı nedenle feshedemez.
Daha önce de belirtildiği üzere, kısa çalışma ödeneği, işsizliğin önüne geçmek, zorlu ekonomik koşullarda işletmelerin kapanmasını önlemek, işverenlerin alacağı alternatif çözümlere karşı işçinin mağduriyetini engelleme amacı ile sunulan bir çözüm yoludur.
- İŞ KURUMU TARAFINDAN, BAŞVURUNUN KABUL EDİLMESİ HALİNDE İŞÇİLERİN ALACAĞI ÖDENEK TUTARI NE KADARDIR?
İş Kurumu ise işçiye çalışmadıkları günler için ödeme yapacaktır. Kısa çalışma ödeneğinin tutarı, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ı olarak işçiye ödeyecektir. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği tutarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez. Kısa çalışma uygulamasında işveren, işçiye çalıştırdığı günler için ödeme yapacaktır.
Bu kapsamda İş Kurumu, iş yerinde faaliyetin tamamen durdurulması halinde 1.752,40 TL ile 4.380,99 TL aralığında kısa çalışma ödeneği ödenebilmektedir. Bu bilgiler ışığında işçinin son 12 aylık prime esas kazancı dikkate alınarak bir tablo hazırlanmıştır.(Aşağıdaki tabloda verilen rakamlar işçinin hiç çalıştırılmaması durumunda İş Kurumu tarafından ödenecek tutarları içermektedir.)
- KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN YARARLANIRKEN İŞVEREN, İŞÇİ ÇIKARTABİLİR Mİ?
İş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı Kanunun 25/II bendinde yer alan sebepler hariç olmak kaydıyla işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekir.
4857 sayılı 25/II bendinde yer alan sebeplerin bazıları şunlardır; İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması, İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması, İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması, işçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması, işçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi gibi sebeplere dayanarak kısa çalışma uygulaması sürerken iş akdini feshedebilmektedir.
- BAŞVURUNUN KABUL EDİLMESİ HALİNDE YAPILMASI GEREKENLER NELERDİR?
Başvurunun kabul edilmesi halinde; İş Kurumu tarafından kabul edilen listeyi ilan/bildiri (mail, whatsapp, ortak alanlarda yer alan panolara asma vb.. şekillerde) işçilere, bildirimi yapılmalıdır. İş yeri çalışma süresinin kısaltılmasına karar verdiyse; haftalık çalışma süresinin 1/3’ü oranında mesai saatini düşürerek, çalışma programı oluşturacaktır. Haftalık normal çalışma süresinin 1/3’ü oranında indirilmiş halini geçmeyecek şekilde belirlemek şartıyla, vardiyalı olarak çalıştırmak veya tüm işçilerin mesaisini birlikte sonlandırmak, işverenin takdirine bağlıdır.
- İŞVEREN, KISA ÇALIŞMA UYGULAMASI DEVAM EDERKEN, NORMAL FAALİYETİNE BAŞLAMAYA KARAR VEREBİLİR Mİ?
İşveren normal faaliyetine başlama kararı vermiş ise; Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere altı gün önceden bildirim yapma zorunluluğu vardır. Bildirim tarihi ile birlikte kısa çalışma uygulaması sona erer.
Av. Elit AKITICI
