3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu
Genel şartlar
Madde 4 – "Meslek mensubu olabilmenin genel şartları şunlardır:
a) T.C. vatandaşı olmak (yabancı serbest muhasebeci mali müşavirler hakkındaki hüküm saklıdır).
b) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak.
c) Kamu haklarından mahrum bulunmamak.
d) (Değişik: 10/7/2008-5786/2 md.) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, (…)(2) zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak.
e) Ceza veya disiplin soruşturması sonucunda memuriyetten çıkarılmış olmamak.
f) Meslek şeref ve haysiyetine uymayan durumları bulunmamak."
Yeminli mali müşavir olabilmenin özel şartları
Madde 9 – "Yeminli mali müşavir olabilmek için:
a) En az 1O yıl serbest muhasebeci mali müşavirlik yapmış olmak,
b) Yeminli mali müşavirlik sınavını vermiş olmak,
c) Yeminli mali müşavir ruhsatını almış olmak,
Şartları aranır.”
Yeminli mali müşavirlik mesleği, tıpkı avukatlık mesleği gibi[1] mesleki faaliyet kapsamında yürütülen bazı hizmetler yönünden kamusal nitelik taşısa da esasen yeminli mali müşavirlerin, devlete doğrudan veya dolaylı olarak bağlı olmamaları, devletten herhangi bir maaş almamaları, kendilerine ait bürolarının olması, müşterilerini (mükelleflerini) seçerken ve faaliyetlerini yürütürken devletten herhangi bir talimat almaksızın tamamen kendi serbest iradelerine göre hareket etmeleri, faaliyetlerinin gerektirdiği tüm sorumlulukları kendilerinin yüklenmesi, mükellefleri ile aralarındaki sözleşmeden kaynaklanan tüm hak ve yükümlülüklerin kendilerine ait olması gibi özellikleri nazara alındığında yeminli mali müşavirlik mesleğinin serbest bir meslek olduğu ortadadır. Bu sebeple, bir daha kamu hizmetinde çalışamayacak şekilde bir KHK ile kamu görevinden çıkarılmış olmak, serbest meslek olan yeminli mali müşavirlik mesleğinin icrası için bir engel değildir.
Yeminli mali müşavirlerin, kamu görevlilerinin tabi olduğu kurallara tabi kılınmasının mesleğin niteliği ve gerekleri ile örtüşmeyeceği yargı kararlarında da ifade edilmiş olup konu ile ilgili Ankara Bölge İdare Mahkemesi 12. İdari Dava Dairesi’nin yeni tarihli kararı ile, idari hiyerarşiye dahil olmayan yeminli mali müşavirlik mesleğinin, KHK’lar ile getirilen kamu hizmetinde istihdam yasağına tabi olmadığı hususu açığa kavuşturulmuş; “… somut olayda davacının idari, ticari ya da sınai bir sözleşme kapsamında kamu hizmetinde çalıştırılma durumunun olmadığı, yeminli mali müşavirliğin bir istihdam ilkesine dayanmadığından, yeminli mali müşavirlik faaliyetinin kamu hizmeti ve görevin yasağı kapsamında değerlendirilerek genişletilemeyeceği, bu itibarla, Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarılan ancak disiplin ya da ceza hükümleri kapsamında memuriyetten çıkarılmadığı açık olan davacı tarafından, yeminli mali müşavirlik mesleğinin icrası için çalışanlar listesine kaydolma ve meslek mührünün verilmesi talebiyle yaptığı başvurunun, kamu hizmetinde istihdam yasağı kapsamında değerlendirilmek suretiyle reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı ayrıca, yeminli mali müşavirlerin, muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işleri düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik, tasdik gibi işlerinin kamu hizmeti olduğu açık ise de, yukarıda yer verilen Anayasa Mahkemesi kararında belirtildiği üzere, kamu hizmetinde istihdam kavramının kamu görevlilerini kapsadığı, kamu görevlisi olmayan, bir idari sözleşmeyle veya ticari ya da sınai nitelikteki bir özel hukuk sözleşmesiyle kamu hizmetinde çalıştırılmayan ve mesleklerini serbest şekilde icra eden yeminli mali müşavirlerin kamu hizmetinde istihdam edildiklerinin kabulünün mümkün olmadığı, sadece yürütülen hizmetin kamu hizmeti olmasından hareketle serbest çalışan yeminli mali müşavirlerin, kamu görevlilerinin tabi olduğu kurallara tabi kılınmasının mesleğin niteliği ve gerekleri ile örtüşmeyeceği dikkate alındığında dava konusu işlemde bu yönüyle de hukuka uyarlık bulunmadığı” yönünde tesis edilen hüküm ile dava konusu işlem hakkında yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir. [2]
Av. Beyzanur AYAZ TANRIÖVER
---------------
[1] Anayasa Mahkemesi'nin 23/7/2020 tarih ve 2017/38953 Başvuru Numaralı Kararı
[2] Ankara Bölge İdare Mahkemesi 12. İdari Dava Dairesi’nin 05/07/2023 Tarihli Kararı