1. Giriş

Türkiye Futbol Federasyonu tarafından düzenlenen 2023 Türkiye Süper Kupası müsabakasında 07.04.2024 tarihinde Fenerbahçe ile Galatasaray karşı karşıya gelmiştir. Ancak müsabakanın ilk dakikalarında Fenerbahçe futbol takımı sahadan çekilmiş ve bu nedenle mücadele yarıda kalmıştır. Buna benzer olaylar geçmiş yıllarda da yaşanmış olup, ilgili eylem neticesinde Türkiye Futbol Federasyonu tarafından bazı kulüplere ceza verilmiştir. Bu yazımızda (müsabaka öncesi yaşanan tartışmalara değinmeden) Fenerbahçe futbol takımının sahadan çekilmesi sonrası kulübe verilecek cezayı, sportif anlamda meydana gelecek sonuçları ve ilgili olayda ceza vermeye yetkili olan Türkiye Futbol Federasyonun yürüteceği hukuki süreci anlatacağız.

2. Sahadan Çekilme Eylemi ve Cezai Yaptırımı

Öncelikle belirtmek gerekir ki 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 15.maddesinde “Cezalar” başlıklı düzenleme yer almıştır. 5894 sayılı Kanunun 15.maddesine göre futbol müsabakalarında kulüplere ve kişilere, disiplin ihlali ya da sportmenliğe aykırı fiiller nedeniyle verilecek cezalar TFF yönetim kurulunun yapacağı talimatla belirleneceği hüküm altına alınmıştır. Yani Türkiye’de ki profesyonel müsabakalar da meydana gelebilecek olaylar sonucu cezai yaptırım uygulama yetkisi Türkiye Futbol Federasyonu’na aittir.

Bir futbol takımının ilan olunan saatte müsabakaya gelmemesi, müsabakaya gelip te sahaya çıkmaması veya sahaya çıkıp müsabaka bitmeden yine sahayı terk etmesi gibi hususlar TFF Futbol Müsabaka Talimatı m.24 ve m.23’te düzenlemiştir. Söz konusu madde 24’e göre, futbol takımının başlamış bir müsabakayı terk etmesi halinde hükmen mağlubiyet kararı verilecektir. Bununla beraber sahayı terk eden kulübe 3 puan silme cezası verileceği de hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda açıklanan bu yaptırımlar “sportif ceza” niteliğinde olmakla beraber aynı maddenin devamında ise “maddi” anlamda da bir takım ceza verileceğine yer verilmiştir. Söz konusu maddenin devamında “sahadan çekilen kulübün, hakemlerin masrafları ile diğer masrafları ve karşı takımın zararlarını karşılamak üzere TFF tarafından takdir edilecek tazminatı” ödemek zorunda olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu husus ise “maddi ceza” niteliğindedir. Açıklamış olduğumuz TFF Futbol Müsabaka Talimatı m.24/1-a şöyle ki:

MADDE 24

“(1) Aşağıdaki hallerde puan tenzili yapılır, takım lig dışı bırakılır ve bir alt kümeye indirilir: a) Bir sezon boyunca müsabaka kıyafeti ile belirlenen ve ilan olunan saatte sahaya gelmeyen, müsabaka sahasına gelmekle beraber müsabakaya çıkmayan veya başlamış bir müsabakayı terk eden takım hakkında hükmen mağlubiyet kararı verilmekle beraber ayrıca mevcut puanlarından galibiyet halinde verilen puan kadar puan silinir. Böyle durumlarda ilgili kulüp, hakemlerin masrafları ile diğer masrafları ve karşı takımın zararlarını karşılamak üzere TFF tarafından takdir edilecek tazminatı ödemek zorundadır…”

Yeri gelmişken “hükmen mağlubiyet” kavramını ve ne gibi sonuçlar doğurduğunu açıklamakta fayda vardır. Hükmen mağlubiyet konusu yine TFF Futbol Müsabaka Talimatı’nın 23.maddesi 4.fıkrasında düzenlemiştir. Talimatta yer alan düzenlemeye göre hükmen yenik sayılma halinde galip gelen takım aleyhine 3 gol verileceği ve hükmen galip gelen takımın üçten fazla gol atması halinde attığı gol sayısının geçerli olacağına yer verilmiştir.

Yukarıda açıkladığımız eylemin meydana gelmesi sonucunda ise ceza vermeye “TFF Disiplin Kurulları” yetkilidir. Ancak Disiplin Kurulu tarafından verilecek cezaya karşı, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde “TFF Tahkim Kuruluna” başvurulabilir. Önemli belirtmek gerekir ki sportif cezalar ile idari cezalara karşı TFF Tahkim Kurulu tarafından verilen kararlar kesindir. Yani Tahkim Kurulu artık nihai çözüm yeri olacaktır. Nitekim cezaya vermeye yetkili olan kurullar yine TFF Futbol Müsabaka Talimatının 23.maddesi 3.fıkrasında ve 5.fıkrasında düzenlenmiştir. Hem sahadan çekilme olaylarında TFF Disiplin Kurulu’nun Yetkisini hem de Hükmen Mağlubiyet konusunu düzenleyen TFF Müsabaka Talimatının 23.maddesi şöyle ki:

MADDE 23

“(3) Bu talimatın 19. maddesi kapsamı dışında kalan hükmen mağlubiyet kararlarını vermeye Disiplin Kurulları yetkilidir.

(4) Hükmen yenik sayılma halinde galip gelen takım lehine 3 gol verilir. Hükmen yenik sayılan takım, gol atmış olsa dahi hiçbir golü geçerli kabul edilmez. Hükmen galip gelen takımın üçten fazla attığı goller geçerli olarak kabul edilir.

(5) Gerek TFF Yönetim Kurulu’nun verdiği ve gerekse Disiplin Kurulları’nın verdiği kararlara karşı, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde itiraz harç makbuzu ile birlikte Tahkim Kurulu’na başvurulabilir.”

Somut olayımıza gelecek olursak, yukarıda da açıkladığımız üzere Fenerbahçe futbol takımı Galatasaray futbol takımı ile oynanan 2023 Türkiye Süper Kupa müsabakasında, sahaya çıkmış ancak karşılaşma bitmeden sahadan çekilmiştir.

Fenerbahçe futbol takımının gerçekleştirmiş olduğu bu eylem yukarıda da açıkladığımız TFF Futbol Müsabaka Talimatı m.24 kapsamına girmektedir. İşbu maddenin uygulanması halinde (sportif ceza niteliğinde) TFF Disiplin Kurulu tarafından, Fenerbahçe futbol takımı aleyhine hükmen mağlubiyet kararı verilecek ve (maddi ceza niteliğinde) müsabakaya çıkan hakem masrafını, karşı takımın zararlarını ve diğer masrafları tazminat olarak ödemesine karar verilecektir.

Ancak şu konu üzerinde durmakta yarar var ki: TFF Futbol Müsabaka Talimatının 24.maddesinde sahadan çekilen takım aleyhine ayrıca 3 puan silme cezası verileceği hükmünden yukarıda bahsetmiştik. Somut olayımızda oynanan müsabaka bir lig karşılaşması olmayıp, tek maçlı bir final müsabakasıdır.  O halde sahadan çekilen Fenerbahçe futbol takımı aleyhine 3 puan silme cezasının verilip verilmeyeceği hususu açık değildir. Nitekim bu açıklık Talimatın 24.maddesinden kaynaklanmaktadır. Sahadan çekilme eylemi sonucu verilecek 3 puan silme cezasının lig müsabakalarında yaşanması veya tek maçlı bir final müsabakasında yaşanması halinde her halükarda uygulanıp uygulanmayacağı konusu net değildir. Zira bu konuda Federasyon tarafından verilmiş emsal nitelikte bir karar da mevcut değildir.

Şimdi geçmiş yıllarda yaşanan benzer olaylarda Türkiye Futbol Federasyonu’nun olaya nasıl yaklaştığını ve ne cezalar verdiğini incelemekte fayda vardır.

3. Geçmiş Yıllarda Yaşanan Benzer Olaylar

İstanbulspor-Trabzonspor

2023-2024 Trendyol Süperlig 17.hafta müsabakalarından ve 19/12/2023 tarihinde oynanan İstanbulspor-Trabzonspor karşılaşmasında, müsabaka hakeminin bazı kararlarına tepki olarak İstanbulspor takımı karşılaşma bitmeden sahadan çekilmiştir. İşbu olay neticesinde İstanbulspor takımı PFDK’ya sevk edilmiş (Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu) ve söz konusu karşılaşmada  (0-3) hükmen mağlup sayılmasına ve (3) puan silme cezası verilmesine karar verilmiştir. “Maddi ceza” anlamında ise hakem masrafı, karşı takımın masrafı ile diğer masrafların tazminatı yönünden Disiplin Kurulu herhangi bir karar vermemiştir.

Ancak Disiplin Kurulunun İstanbulspor aleyhine 3 puan silme cezası verdiğini önemli belirtmek gerekir. Zira İstanbulspor ile Trabzonspor arasında oynanan karşılaşma bir lig müsabakası olup, tek maçlı bir final karşılaşması değildir. Disiplin kurulu tarafından lig karşılaşmalarında yaşanan sahadan çekilme eylemi sonucu 3 puan silme cezası verildiği de anlaşılmaktadır.

Göztepe-Eskişehirspor

2016-2017 TFF 1.Lig 8.Hafta müsabakalarından ve 23/10/2016 tarihinde oynanan Göztepe-Eskişehirspor karşılaşmasında, , müsabaka hakeminin bazı kararlarına tepki olarak Eskişehirspor takımı karşılaşma bitmeden sahadan çekilmiştir. İşbu olay neticesinde Eskişehirspor takımı PFDK’ya sevk edilmiş ve söz konusu karşılaşmada  (0-3) hükmen mağlup sayılmasına ve (3) puan silme cezası verilmesine karar verilmiştir. “Maddi ceza” anlamında ise yukarıda ver verdiğimiz olay gibi hakem masrafı, karşı takımın masrafı ile diğer masrafların tazminatı yönünden Disiplin Kurulu herhangi bir karar vermemiştir.

Yine bu olay neticesinde de hakem masrafı, karşı takımın masrafı ve diğer masrafların tazminatı yönünden Disiplin Kurulu herhangi bir karar vermemiştir.

4. SONUÇ

İşbu yazımızda Fenerbahçe futbol takımının yapmış olduğu sahadan çekilme eylemi sonucu TFF Futbol Müsabaka Talimatı uyarınca verilebilecek cezaları, bu cezaları vermeye yetkili birimleri ve ceza kararı sonrası TFF Tahkim Kuruluna itiraz yolunun açık olduğunu, olaya uygulanacak hukuki süreci anlatmaya gayret gösterdik.

Burada özellikle önemli olan husus TFF Futbol Müsabaka Talimatının 24.maddesi uyarınca 3 puan silme cezasının verilip verilmeyeceği hususudur. Zira 2023-2024 Trendyol Süperlig’te Galatasaray ile Fenerbahçe arasında verilen şampiyonluk yarışı göz önünde bulundurulduğunda, olası bir 3 puan silme cezasının mevcut gidişatı etkileyeceği açıktır. Daha önceki yıllarda meydana gelen olayların lig karşılaşmasında ortaya çıkması ve Federasyonun 3 puan silme cezası vermesine karşılık, tek karşılaşmalı final müsabakası olan Süper Kupa maçında bu olayın yaşanması sonucu Disiplin Kurulu’nun nasıl bir karar vereceği önem arz etmektedir.

Subuta eren bu tür olaylar neticesinde mevcut hukuki süreci ortaya koysak ta, Türk futbolunda kaos ortamının son bulup, sportif başarının konuşulması ve tartışılması en temel gayemizdir.

5. KAYNAKÇA

- https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5894&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5

- https://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/TALIMATLAR/Futbol-Musabaka-Talimati.pdf

- https://www.tff.org/default.aspx?pageID=246&ftxtID=26109

- https://www.tff.org/Default.aspx?pageId=200&ftxtId=43023

- https://www.tff.org/Default.aspx?pageID=29&macId=157905

- https://www.ntv.com.tr/sporskor/son-dakika-istanbulspor-yonetimi-takimi-sahadan-cekti-mac-yarida-kaldi,EmiNSChO90av_UwpP38OZw (E.T : 08/04/2024)

- https://www.goal.com/tr/haber/sahadan-%C3%A7ekilen-eski%C5%9Fehirsporun-cezas%C4%B1-belli-oldu/bltdc6d828d110460e2 (E.T : 08/04/2024)