Ecrimisil, başka bir deyişle haksız işgal tazminatı; taşınır yahut taşınmaz bir malı haksız ve kötü niyetli olarak kullanan kişinin ödemekle yükümlü olduğu tazminattır. Türk Medeni Kanunumuzun 995. Maddesi’ne göre; ‘’İyiniyetli olmayan zilyet, geri vermekle yükümlü olduğu şeyi haksız alıkoymuş olması yüzünden hak sahibine verdiği zararlar ve elde ettiği veya elde etmeyi ihmal eylediği ürünler karşılığında tazminat ödemek zorundadır. ‘’

 Kötü niyetli olarak malı kullanan kişi, ecrimisil yani haksız işgal tazminatı ödemenin yanında ayrıca kullandığı malı hak sahibine geri vermekle de yükümlüdür. Burada önemle belirtmek istediğimiz husus; ecrimisil davaları 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Yani Ecrimisil, geriye dönük olarak en fazla 5 yıl için istenebilir. Ayrıca, Ecrimisil talep edilirken dava tarihine kadar gerçekleşen zarar talep edilebilir.

Ecrimisil davası açabilmek için öncelikle haksız olarak işgal edilen taşınır veya taşınmaz bir mal bulunmalı ve bu malı işgal eden kişinin kötü niyetli olması gerekmektedir. Zira malı haksız yere kullanan kişinin kötü niyetli olmadığı anlaşılırsa mahkemece ecrimisile hükmedilmez. Ayrıca ecrimisil talep edebilmek için maruz kalınan haksız işgal nedeniyle bir zarar meydana gelmelidir. Bu zarar, haksız işgal sonucu kullanılan malın eskimesi, kullanılamaz hale gelmesi şeklinde olabileceği gibi hak sahibinin sahip olduğu malı kullanamamasından, kiraya verememesinden dolayı mahrum kaldığı gelir şeklinde de olabilir. Haksız işgal durumuna örnek vermek gerekirse; bir taşınmazı sahibinden izinsiz kullanmak, yahut kiraya verilmiş olan bir taşınmazı kira süresi sona erdiği halde kullanmaya devam etmek gösterilebilir.

Ecrimisil davası açarken bazı durumlar hariç ihtar şartı bulunmamaktadır. Ancak ihtar şartı bulunmayan durumlarda da ihtar göndermek tazminat hesabında önem arz eder. Çünkü haksız olarak malı kullanan kişiye dava açmadan önce ihtar yapılırsa tazminat konusunda faiz dava tarihinden değil ihtar tarihinden itibaren işler. İhtarın yazılı olarak yapılması şart olmamakla birlikte yazılı olarak yapılması ispat açısından kolaylık sağlar.

 İhtar şartı aranan durum birlikte mülkiyet yani elbirliği ile paylı mülkiyet durumunda söz konusudur. Bu tür taşınmalarda ecrimisil davası açabilmek için ihtar şartı vardır. Buna ‘’İntifadan men koşulu’’ denilmektedir. Daha anlaşılır olması açısından örnek vermek gerekirse; birden fazla hissedarı olan bir taşınmaz yalnızca birkaç hissedar tarafından kullanılıyor ve diğer hissedarlar elde edilen gelirden yoksun kalıyor olabilir. Bu durumda gelirden yoksun kalan hissedarlar ecrimisil talep etmek istiyorsa ihtarname göndermeli, yahut el atmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi davası açarak intifadan men koşulunu sağlamalıdır.  Bu davalar da ihtar yerine geçer ve ayrıca intifadan men koşulu aranmaz.

Bu konuda Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 2005/9300 Esas, 2005/9884 Karar, 11.10.2005 Tarihli Kararı şu şekildedir;

‘’Dava konusu taşınmazda, taraflar iştirak halinde malikdirler. Bu tür mülkiyette hissedarlardan birisinin taşınmazı kullanan diğer hissedarlardan ecrimisil talep edebilmesi için taşınmazdan yararlanma istemin karşı taraf iletmiş olması gerekir. Buna intifadan men koşulu denilmektedir.‘’

Ecrimisil yani haksız işgal tazminatı hesaplanırken bilirkişilerce tespit ve hesaplama yapılır. Yerleşik Yargıtay Kararlarına göre bu hesap yapılırken alt sınır olarak en az kira bedeline hükmedilir. Üst sınır ise en fazla mahrum kalınan gelir kaybına denk gelen bedeldir.

Keza Yargıtay 1. Hukuk Dairesi’nin 2014/10036 Esas 2015/10445 Karar. 7.9.2015 Tarihli Kararı da şu şekildedir;‘’Ecrimisil, diğer bir deyişle işgal tazminatı, hak sahibinin taşınmazı haksız biçimde kullanan kötüniyetli zilyetten isteyebileceği en azı kira geliri, en fazlası mahrum kalınan gelir kaybına denk gelen bir bedeldir.’’

Ek olarak kira geliri dışında haksız işgal eylemi sonucunda meydana gelen zarar ve mal sahibinin elde etmesi gerekirken yoksun kaldığı kazanç da hesaplama yapılırken değerlendirmeye alınır. Yine bilirkişilerce ecrimisil bedeli hesaplanırken taşınmazın niteliği, büyüklüğü, konumu, emsal kira bedelleri, hatta imar durumu dahi dikkate alınır.

Her somut olay kendine özgü detaylar içerdiğinden, Ecrimisil (Haksız İşgal Tazminatı) gibi hukuki problemlerinizde herhangi bir hak kaybı yaşamamanız için avukatınızdan detaylı hukuki yardım almanız tavsiye edilir. 

Av. Çağnur ERÇETİN