Bu satırları yazarken tüm dünya başka bir teknolojiyle bizi tanıştırmaya hazırlanırken, kıyısından ucundan yakaladığımız Bitcoin, Kriptopara ve Blockchain teknolojisinden ve hukukla ilişkisinden bahsedeceğim. Yazı tamamlanmadan Bitcoin ne kadar olacak ve kim zengin olacak öngöremiyorum. Belki de sistem tamamen ortadan kaldırılacak. Bitcoin 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından ya da bir grup kişi tarafından geliştirilen bir kriptoparadır. Satoshi daha sonra bir vergi soruşturması kapsamında kimliğini açıklamış Craig Wright olduğunu itiraf etmiştir.

Kriptopara, hiçbir devlet desteği ya da söz hakkının olmadığı, merkezi olmayan bir sistemin para birimidir. Blockchain ise tüm bu sistemi kapsayan bir veritabanıdır. [1]

Bitcoin dijital bir para birimidir. internet olan heryerde transferi gerçekleştirebileceğiniz, her tür para birimine anında dönüştürebileceğiniz, sınırlarımızı zorlayan bir transfer aracıdır.

Birçok avantajı yanında dezavantajının da olduğunu düşündürse de bizleri dünya bu teknolojiyi geliştirmek ya da reddetmek noktasında gidip geliyor.

Biz hukukçuların ise üzerinde hayli kafa yoracağı ve kötüye kullanıldığında hukuken nasıl bir yol izleyeceğimiz konusunda düşündüren bir sistem. Bitcoin bir emtia mı ya da para mı? Yoksa her ikisinden de özellikler barındıran Sui generis bir hizmet mi?

Bitcoine kimi uygulayıcılar sanal para demektedir. Sanal para özelliğini de hiçbir düzenlemeye tabi olmamasında bulmaktadır.

Sistemin işleyişinde herhangi bir finansal kurumdan geçmeden para transferi sağlayan Bitcoin sisteminde mükerrer ödeme kavramı gündeme geldiğinde bu durumda hukuki olarak nasıl bir yanıt vermek gerektiği henüz bilinmemektedir. Şu an yürürlükte olan bankacılık mevzuatı ve TCK bu konuda net yanıtlar veremeyecektir elbette.

Avrupa Adalet Divanı, bitcoinin bir emtia olmadığına, bir para birimi olduğuna karar vererek, Bitcoin alım satımının KDV uygulamasına tabi olmadığına karar verdi. [2]

Burada hukuki ve cezai sorumluluk tamamen Bitcoin kullanıcısına ait diyebilir miyiz? Bitcoin bir algoritma eseri ve elinizde bir cüzdan ve şifreniz var. Bu şifre başka bir kullanıcının şifresi ile asla benzeşmiyor. Şifrenizi unuttuğunuz taktirde bu şifrenizi yeniden alacağınız bir muhattabınız da yok. Şifrenizin yer aldığı bir sistemi sistem çözücülere kaptırır ya da çaldırırsanız sonucu ile tamamen başbaşasınız.

Peki Bitcoin ile yasadışı bir ticaret yapıldığında bunun tespiti ve hukuki sonuçları ne olacak? Şu an Türkiye teknolojisi ile dark net alanında bulunan bu yasadışı satın almalar ( uyuşturucu, çocuk pornosu) tespit edilebilir durumda mı? Bir taraftan bitcoinin güvenli bir algoritma ile yazılmış olması bir taraftan da dark web alanında satın almaların da tespit edilememesi sonucunu doğuruyor. Alıcı ve satıcının da tespit edilemediği gerçeği ile karşılaştığımızda hukuk bu anlamda cevapsız kalıyor. Tamamen etik konusunun içerisinde kaldığını ve hukukun da yeterliliğinin sorgulanacağı bu alan ticaretin hızlı akmasını sağlarken ve şu an vergi avantajı getirirken bir taraftan da karanlık bir alan yaratarak suçun önlenmesinin önünde kocaman bir engel gibi duruyor.

Ticarette ve hukukta sosyal bir dönüşüm yaratan bu alan hukukçuların bu konuda acilen bir startup oluşumuna girmesini ve hukuksal düzenlemelerin de hızlanması için en azından önleyici hukuk alanlarının geliştirilmesi için çalışmaları gerçeğini önümüze getiriyor.

Bitcoini koruyan sigorta sistemleri geliştirilmedikçe şu an Türkiye'de Bitcoin kullanıcılarının güvende olduğunu tam olarak söyleyemeyiz. Hukuki altyapı oluşturulmadan uygulamaya geçen işlemlerle ilgili de hukukun kafasının da karışık olduğu aşikâr. Henüz tüm Dünyada da nasıl bir yasal düzenleme yapılacağı belirsiz. Avrupa Adalet Divanı'nın[3] aldığı kararla Bitcoinin hukuki Statüsü henüz belirlenmişken yasal düzenlemelerin yapılması ya da uygulamada işlerlik kazanması uzun zaman alacağa benziyor.

Bugün Bitcoin ile bir malımı satmak istiyorum, beni güvence altına al diyen birine bir Hukukçu olarak vereceğim cevap sanırım iyi bir Bitcoin yazılımcısı ile hareket et olurdu. Ya da hiç bu yola tevessül etme! Bitcoin yazılımcısı bulmak da panda bulmaktan daha zor ise işimiz hayli zor.

Bu anlamda biz hukukçuların vereceği cevabı beklerseniz bitcoin zengini olmak için hayli bekleyeceksiniz.

-------------------------------------------------