Bilindiği gibi idari yargıda davayı kaybeden taraf karşı tarafa vekalet ücreti ödemek zorundadır. karşı yan vekalet ücreti olarak tanımladığımız   bu ödemeler üzerinden ödemeyi yapan taraf %20 gelir vergisi tevkifatı yapıp genel bütçeye irat kaydetmektedir. Örneğin, davayı kaybeden taraf bir vergi dairesi ise, karşı yan vekalet ücretini avukata ödemesi sırasında %20 eksik olarak ödeyecektir. Karşı yan vekalet ücretinden kesilen vergiler devlet bütçe gelirleri hesabına ve ilgili avukatın lehine vergi daireleri bazında ve avukatın TC si belirtilerek bütçeye gelir olarak yazılmaktadır. Bilindiği gibi genel bütçeye dahil daireler muhtasar yönünden   vergi kayıtları yoktur. Genel bütçeli idareler muhtasar beyanname vermek zorunda değildir. ( GVK md. 94 )
 
Karşı yan vekalet ücretini hak eden avukat ilgili kuruma başvurup mahkeme kararını ve ayrıca düzenlediği serbest meslek makbuzunu ilgili kurum adına düzenleyip, ücretinin banka hesabına yatırılmasını yazılı olarak talep etmektedir. Bunun üzerine, davayı kaybeden ilgili kurum avukatın karşı yan vekalet ücretinden %20 tevkifat yapıp net tutarı avukatın dilekçesinde gösterdiği banka hesabına havale eder. Bu arada karşı yan vekalet ücretinden kesilen vergi ise, ilgili dairenin mutemedi veya ödeme yetkisi tarafından defterdarlık muhasebe müdürlüğüne “bütçe gelirleri hesabına” ve defterine intikal ettirilir.[1]
 
Sonuçta karşı yan vekalet ücretine hak kazanan avukat tarafından aşağıdaki işlemlerin yerine getirilmesi zorunludur:
 
1)      Avukat tarafından düzenlenen serbest meslek makbuzu, SM kazanç defterine hasılat olarak işlenir. ( GVK md. 66-68 )
2)      Karşı yan vekalet ücretinden   kesilen %20 stopajla ilgili ilgili defterdarlık muhasebat genel müdürlüğü saymanlığından, (muhasebe müdürlüğü) bu konuyla ilgili bütçe gelirleri hesabı defteri çıktısı alınır.
3)      Karşı yan vekalet ücretlerinde KDV hesaplanmayacağına ilişkin görüşler son yıllarda ağırlık kazanmaktadır. Örneğin; konuyla ilgili İstanbul 11. Vergi mahkemesi tarafından verilen 14.05.2012 sayılı gün ve E:2011/1275 ve K:2012/1046 sayılı kararlarında KDV hesaplanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Ayrıca, sayıştay tarafından verilen bir kararda da ( 2. Daire 20.11.2008 gün ve K:34117 sayılı karar ) Gelir Vergisi kanunu 94. Maddesinde sayılan tevkifata tabi ödemelerin esasen, istihkak sahibi ile ödemeyi yapan kimse arasındaki hizmet ilişkisinin bulunmadığına karar verilmiştir. Kararda özetle karşı taraf avukatlarına ödenen avukatlık ücretlerinden gelir vergisi kesintisi yapılmasına olanak bulunmadığı vurgulanmıştır.
4)      Bütçe gelirleri hesabı defteri üzerinde kesilen gelir vergisi stopajı ve detayları yer almaktadır.
5)      Avukat tarafından verilecek aylık KDV beyannamesine karşı yan vekalet ücreti hasılat olarak beyan edilir.
6)      Üçer aylık geçici vergi dönemlerinde geçici vergi beyannamesi üzerinden “tevkif yoluyla ödenen vergiler” kısmında kesilen bu vergiler gösterilerek mahsup edilir. Buradan mahsup yapılmadığı takdirde ertesi yıl mart ayında verilen ana Gelir Vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir vergisinden bu mahsuplar yapılır. 
7)      Avukatın bağlı bulunduğu vergi dairesine bir dilekçe ile defterdarlık muhasebe müdürlüğünden alınan bütçe gelirleri hesabı defteri çıktısı yollanır.
8)      Sonuç olarak serbest meslek erbabı sayılan avukatların kamu kurum ve kuruluşlarından aldıkları karşı yan vekalet ücretleri nedeni ile kendilerinden kesilen %20 gelir vergisi stopajı için mutlak surette ilgili kurumlardan belge toplaması ve bu belgeleri muhasebelerine intikal ettirmeleri unutulmamalıdır.

 
(Bu köşe yazısı, sayın Av. N. Gaye ALPASLAN tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)


-------------------
[1] Bütçe gelirleri hesabı defteri her yıl defterdarlık muhasebe müdürlüklerince düzenlenir. Düzenlenen defterde bütçeye gelir yazılan işlemle ilgili tarafların TCsi vergi dairesi kodu, işleme taraf olan vergi dairelerinin detaylı bilgileri, yevmiye no, işlem tarihi vs ayrıntılar gösterilir.