5510 sayılı Sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası Kanunun 13 üncü maddesinde iş kazası; Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalının;
a) İşyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla,
c) Görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatına tabi olup olmadığına bakılmaksızın yine bu mevzuatta belirtilen sürelerde çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) İşverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışan sigortalının ise;
a) İşyerinde bulunduğu sırada,
b)Yürütmekte olduğu iş nedeniyle işyeri dışında, Meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan “bedenen” veya “ruhen” özüre uğratan “olay” olarak tanımlanmıştır.
Buna göre, bir olayın iş kazası olup olmadığı değerlendirilebilmesi için öncelikle İş kazası geçiren kişinin,
-Sigortalı olması,
-Mutlaka bir olay ile karşılaşmış olması,
-Meydana gelen olay nedeniyle bedenen veya ruhen özre uğraması,
hallerinin bir arada bulunması gerekmektedir. Bu hal ve durumlardan bir tanesinin bulunmaması durumunda meydana gelen bir olayın iş kazası olarak nitelenmesi mümkün bulunmamaktadır.
İş kazasına maruz kalan kişiye öncelikle;
-Sağlık müdahalesi yapılır.
-İşyeri kaza raporu düzenlenerek tutanağa iki şahit adı yazılarak imza altına alınır. Bu tutanağın sağlıklı ve gerçeğe uygun tutulması önem arzetmektedir..
-Sigortalıların geçirdiği kazanın, işvereni tarafından o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, bildirilir.
-Olayın, Sosyal Güvenlik müdürlüklerine , en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde, bildirilmesi gerekir.
İş kazası sebebiyle, sigortalının Ceza Soruşturması ve Ceza Davası ile maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı vardır.
Maddi tazminat davalarında Ölüm Halinde ;
Cenaze giderleri, Tedavi giderleri (ölümden önce bir tedavi süreci var ise), Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar. Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar.
Bedensel Zarar Halinde ;
Tedavi giderleri, Kazanç kaybı, Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar. Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar, istenebilir.
Manevi tazminat taleplerinde ise;
İş kazası nedeniyle zarar gören veya ölenin yakınları için manevi tazminata hükmedilebilmesi için bazı şartların varlığı aranacaktır.
Bu şartlar şu şekildedir;
-Fiil neticesinde zararın meydana gelmesi,
-Zarar ile fiil arasında illiyet bağı,
-Fiilin hukuka aykırı olması, İşçinin cismani zarara uğraması gerekmektedir.
Avukat Aysel ABA KESİCİ
