ARAÇ DEĞER KAYBI:
Yaşanan kaza sonrası hasar giderilse de yaşanan kaza sebebiyle araçta piyasa bedeline oranla değerinde düşüşle karşılaşılabilmektedir. Bu değer kaybı karşı tarafın sigortasından talep edilmekte olup sanılanın aksine kazada hasara uğrayan tarafın sigortasında veya kaskosunda prim artışına sebep olmamaktadır.
"Değer kaybı, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp, onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki farka ilişkin olup, araçtaki değer kaybı belirlenirken, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihinden önceki 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespiti ve arasındaki fark göz önüne alınmaktadır." Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2015/14990 E., 2016/3566 K.
Değer kaybında en önemli hususlardan biri kusur oranıdır. Taraflar yalnızca kusursuz olunan kısım oranında araç değer kaybını talep edebilirler.
"Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında, kazanın meydana gelmesinde davacıya ait araç sürücüsünün kusursuz olduğu gözetilerek davalıların, müştereken ve müteselsilen sorumluluk ilkeleri gereği davacının değer kaybı ve hasar zararının tamamından sorumlu oldukları kabul edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir." Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2016/12447 E., 2017/5463 K.
Değer kaybı poliçe limiti kadar sigortadan, araç malikinden (işleten sıfatı ile) ve araç sürücüsünden müşterek ve müteselsil olarak talep edilebilmektedir. Kaskonun bulunması halinde kaskodan da talep edilmesi de mümkündür. Burada tahsilat kolaylığı sebebiyle sigorta şirketine yöneltmek daha doğru olacaktır. Buradaki zamanaşımı ise 2 yıldır. Bununla beraber 10 yıllık zamanaşımının geçerli olacağına dair doktrin tartışmaları da vardır.
Diğer bir önemli nokta ise genelgeleri takip etmektir. Farklı tarihlerde çıkan genelgeler ile farklı şartlar getirilebilmektedir. Ancak bu genelgelerin geçerliliği kaza tarihine göre değil poliçe tarihine göre belirlenir.
Değer kaybı talep edilmeden önce mutlaka sigorta şirketine başvurulmalıdır. Aksi takdirde dava şartı eksikliği sebebiyle red ile karşılaşılacaktır. Sigortadan istenen cevap alınamaması halinde iki ayrı yöntem tercih edilebilir. İlki zorunlu arabuluculuk başvurusu yerine getirildikten sonra mahkeme yoluna müracaattır. Mahkemelerde en çok karşılaşılan husus değer kaybı konusunda alınan bilirkişi raporlarının yetersizliği olmaktadır.
"Hükme esas alınan 08.07.2015 tarihli bilirkişi raporunda, aracın hasar durumuna göre değer kaybının 3.500,00 TL olduğu belirtilmiştir. Oysa davacının talep ettiği değer kaybı, aracın olay tarihindeki 2.el piyasa rayiç değeri (aracın km'si, modeli, kullanım tarzı, önceden hasarlı olup olmadığı vs gözönünde tutularak) ile aracın gerekli onarımları yapıldıktan sonraki haliyle piyasa değeri arasındaki farktır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda değer kaybı bu yönteme göre belirlenmemiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporu bu hususta yetersiz olup hüküm kurmaya elverişli değildir." Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2016/1046 E. , 2016/5461 K.
"Bu durumda mahkemece, davacıya ait aracın davaya konu hasar dosyası da ilgili yerden getirtildikten sonra aynı bilirkişi heyetinden, hasar bedeli ve kazanç kaybı ile aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihindeki hasarsız 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespit edilmesinden sonra aradaki farkın hesaplanarak değer kaybı miktarının tespiti hususunda ayrıntılı, denetime elverişli ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir." Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2016/2614 E. , 2016/6892 K.
İkinci yol ise Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvurmaktır. Sigorta Tahkim Komisyonu mahkemelerin aksine daha az maliyetlidir. Ayrıca hakemlerin 4 ay içerisinde sonuçlandırma mecburiyeti olması sebebiyle süre açısından da oldukça avantajlıdır.
Sigortaya başvuru esnasında ise belge olarak trafik kaza tutanağı, kaza görüntüleri, ruhsat ve duruma göre gereken harici belgeler gerekmektedir. Ekspertiz raporu için ise poliçe tarihi ve 01.04.2020 tarihli genelge göz önüne alınarak hareket edilmelidir. Mahkeme yolu ve hakem başvurularında ise sigorta başvurusu ve cevabı eklenmelidir. Bununla beraber hakem başvurularında tarafın ıslak imzalı KVKK metnini de eklemesi gerekmektedir.
KAZANÇ KAYBI :
Kazanç kaybı sigortadan talep edilememekle beraber araç maliki ve sürücüsünden talep edilebilir. Burada da yine kusur oranı önemli olmakla beraber kaybın belgelenmesi önemlidir.
"Yine davacının araç kiralama faaliyeti nedeniyle kazancına dair resmi belge, defter, vergi kaydı ve buna ilişkin ticari belge ve bilgilerinin dosyaya getirilmesi, daha sonra konusunda uzman bilirkişi marifetiyle davacının kaza olmasaydı dahi yapacağı zorunlu giderler (yakıt vs.) indirildikten sonra günlük net kazancının bulunması, buna göre onarım süresince net kazanç kaybının hesaplanması gerekir." Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2015/547 E. , 2015/7868 K.
Av. Semanur DİKME
KAYNAKÇA :
1. Günay Deniz DURSUN, Yaşar UYSAL, TRAFİK KAZALARINA KARIŞAN ARAÇLARIN ONARIM SONRASI PİYASA RAYİCİNDEKİ DEĞER KAYBI VE KAZA ANALİZİ, MARMARA SOSYAL ARAŞTIRMALAR DERGİSİ.
2. Sigorta Tahkim Komisyonu, https://www.sigortam.net/sigorta-tahkim-komisyonu.
3. Filiz EROL, Değer Kaybı ve Kazanç Kaybı, https://www.filizerol.av.tr/deger-kaybi-ve-kazanc-kaybi/.
