Tıp sektörünün kamudan olan alacaklarıyla ilgili feragat uygulaması başlamıştır. Ödenek yetersizliği nedeni ile kamudan olan alacaklarını tahsil edemeyen pek çok medikal şirketleri alacaklarını feragat etmeleri karşılığında bakiye alacakları ödenebilecektir. Buna göre;
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın gönderdiği yazıya istinaden Üniversite Hastanelerinin 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılının Ağustos ayı sonuna kadar kayıtlarda yer alan ilaç, tıbbi malzeme ve diğer alım bedellerini ödemek için tedarikçilerinden ilaçlarda yüzde 18, malzeme ve diğer borçlar için ise yüzde 25 oranında feragat istediği, alacaklarından istenilen oranda feragat eden tedarikçilere, verilen süre içerisinde başvurmaları koşuluyla ödemelerinin yapıldığı haberleri duyulmaktadır.
Kamudan olan alacaklardan feragat edilmesi konusu durup dururken ortaya çıkmıyor. Feragat isteği, ilgili kamu idaresi tarafından alacaklılara yazılan bir yazı ile başlıyor. Yazıda, ödeme yapılabilmesi için, alacağın belli bir kısmından feragat edilmesi istenilmektedir. Bunun için alacaklılara bir süre veriliyor ve bu süre içerisinde başvurmaları gerektiği belirtiliyor. Alacaklarından istenilen oranlarda feragat edenlere, ödenekler çerçevesinde belirlenen esaslara göre ödemeler yapılmaktadır.
Devletten olan alacakların feragat edilen kısmı ile ilgili olarak yapılacak işlemler konusunda önemli işlemler yapılması gerekmektedir.
Alacaklılar, bu alacakları için zamanında faturalarını düzenlemişler, KDV beyannamelerini vermişlerdir. KDV’lerini beyan ettiler, beyanlarına göre tahakkuk eden geçici vergi ve kurumlar vergisi ile KDV’leri ödediler.
Bu durumda feragat edilen alacak tutarı tedarikçiler tarafından gider veya zarar yazılabilecek mi? Feragat edilen alacağın KDV’si düzeltilebilecek mi? Bu konular uygulamada soru işaretlerine yol açmaktadır.
Bu sorunların çözümlenebilmesi için , alacağın feragat edilen kısmının değersiz alacak sayılarak bir ölçüde çözüm bulunabilir. (VUK mad. 322) Buna göre, değersiz alacaklar bu mahiyete girdikleri tarihte gider/zarar yazılarak kayıtlardan çıkartılarak ve buna isabet eden KDV de indirim konusu yapılarak düzeltilmektedir. (VUK Mad. 322, KDVK Mad. 30/e).
Hazine ve Maliye, Devlete ait üniversite hastanelerine yapılan tıbbi cihaz satışlarına ilişkin ticari alacakların 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun geçici 75. maddesi kapsamında iskonto uygulanmak suretiyle Maliye Bakanlığı’ndan tahsili nedeniyle feragat edilen kısmını daha önce değersiz alacak olarak kabul etmiştir. Konuyla ilgili örnek mukteza aşağıda olduğu gibidir.
“Devlete ait üniversite hastanelerine yapılan tıbbi cihaz satışlarınıza ilişkin ticari alacaklarınızın 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun geçici 75 inci maddesi kapsamında iskonto uygulanmak suretiyle Maliye Bakanlığından tahsili nedeniyle feragat edilen kısmı için, mezkûr maddede düzenlenen imkandan yararlanıldığına ilişkin tevsik edici belgelere dayanılarak, değersiz alacak uygulamasından faydalanmanız mümkün bulunmaktadır.” (GİB. Büyük Mükellefler VDB.nin 12.09.2018 tarihli ve 64597866-105[324]-E.19391 sayılı özelgesi).[1]
Hazine ve Maliye Bakanlığı , Ek 45. Madde uyarınca 2017, 2018, 2019 ve 31 Ağustos 2020 tarihi itibariyle muhasebe kayıtlarında yer alan ilaç, tıbbi malzeme ve diğer alım bedellerinin ödenebilmesi için ilaçlarda yüzde 18, tıbbi malzeme ve diğer borçlarda yüzde 25 indirim oranına isabet eden tutardan feragat edildiğine, kapsama giren alacakları için açmış oldukları davalar ile icra takiplerinden feragat ettiğine, kapsama dâhil alacaklardan bu madde uyarınca ödeme yapılanlarla ilgili hak ve alacakların hiçbir şekilde ihtilaf konusu yapılmayacağına dair yazılı feragatname talep etmektedir.
Maliye Bakanlığı’nın yukarıda yer alan muktezasına göre, geçici 79 ve Ek 45. madde için de geçerli olduğunu düşünüyoruz. Ki, Maliye’nin aksine bir görüşü şu an için söz konusu değildir.
Geçici 75, geçici 79 ve Ek 45. Madde uyarınca üniversite hastanelerinden olan alacaklarının belirlenen oranlardaki kısmından feragat eden mükelleflerin, feragat edilen alacak tutarının KDV hariç kısmını zarar yazmaları, feragat edilen bu alacak kısmına ilişkin KDV’yi ise indirilecek KDV olarak dikkate almaları gerekiyor. Bu şekilde hiç değilse, vergi yönünden mağduriyetleri bir ölçüde giderilmiş olacaktır.
Sağlık Bakanlığı, SGK ve diğer kamu kurumları da, ödeme yapmak için tedarikçilerinden feragat istemeye başladı! O halde, tedarikçiler bu kurumlardan olan alacaklarının belirli bir kısmından feragat etmeleri halinde, feragat ettikleri tutarı değersiz alacak olarak dikkate alabilecekler mi? Bu alacakların KDV’sini indirim konusu yaparak düzeltebilecekler mi?[2]
