Bilindiği gibi limited şirket ortaklık pay devirlerinde mutlak surette pay devrinin noter huzurunda ortakların alacakları karar ile ve daha sonra “Hisse Devri Sözleşmesi” düzenlenmesi ile pay devri gerçekleşmektedir. Bu işlemin hemen sonrasında yeni ortaklar tarafından pay devir sözleşmesinin ve kararın yerel ticaret sicil müdürlüğünde önce tescili ve daha sonrada gazete ilanı zorunludur. [1]
               
Ancak uygulamada şirket ortaklarının pay devirlerinde noter huzurunda (2) nüsha karar alıp, pay devri yapıp bu durumu tescil ve ilan ettirmedikleri sıklıkla görülmektedir.
               
Özellikle vergi dairesi uygulamalarında limited şirketlerin pay devir sözleşmelerinin tescil ve ilanı aranmaktadır. Maliye Bakanlığı son yıllarda yayınladığı genel tebliğleri ile olayı kısmen yumuşatmıştır. Limited şirketlerde ki pay devirleri vergi daireleri yönünden özellikle sicil yoklama servislerinde eski ve yeni ortakların dönemlerinin tespiti açısından ve daha sonra ödenmeyen amme borcunun şirket ortakları yönünden takibi açısından önem taşımaktadır. Vergi daireleri, limited şirket pay devirlerinde önce şirketin “pay defteri” ‘ne bu durumun işlenmesini zorunlu görmektedir. [2] Daha sonra tescil ve ilanı istemektedir. Özellikle vergi daireleri yeni ortaklar açısından vergi dairesi sicil kayıtlarında yeni ortakları işleyebilmesi için sicil defterine / bilgisayar kayıtlarına limited şirket pay defteri suretini veya tescil ve ilan edilmiş gazete nüshasını istemektedir. Böylece yeni ortak vergi dairesi cephesinde gözükebilecektir.
               
Yaşanan bir olayda, limited şirketten (20) yıl önce ayrılan eski ortak ile ilgili tebliğ edilen ödeme emirleri nedeni ile vergi dairesi eski ortaktan pay devrine ilişkin tescil ve ilan edilmiş gazete, limited şirket pay defteri sureti veya ticaret sicilden alınacak son ortaklık kompozisyonunu gösterir belge istemektedir.
               
Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan Seri A, Sıra 5 no.lu Tahsilat Genel Tebliğinde limited şirketten ayrılan ortak açısından bazı kolaylıklar getirilmiştir. Buna göre;

1- Özellikle limited şirketlerde pay devirlerinin mutlak surette (2) nüsha kararı alınarak bu durumun noter huzurunda “Limited Şirket Pay Devir” sözleşmesi ile tamamlanması aranmıştır. Daha sonra bu durum yeni ortaklar tarafından Ticaret Sicil ‘inde (15) gün içerisinde tescil ve ilan edilecektir.

2- Tescil ve ilan yapılmamış ve fakat karar alınarak daha sonra “Pay Devir Sözleşmesi” ‘nin düzenlenmesi halinde, bu durum tescil ve ilan edilmese dahi, limited şirket pay defterine işlenmesi gerekmektedir.

3- Yukarıda yer verilen maddelerde limited şirket pay devirleri açısından tescil ve ilan yapılmamış ise ve hatta limited şirket pay defterine “Pay Devir İrade Beyanı” kayıtlandırılmamış ise, durum ne olacaktır? Bu durumda, Seri A Sıra 5 no.lu tebliğ konuya açıklık getirmiştir. [3] 

a. Ortaklık payının devri; tescil ve ilan edilmese de noter tasdikli devir sözleşmesi, şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse ortaklar genel kurulunun onayı bu onayın bulunmadığı halde üç aylık sürenin geçmesi ile hüküm ifade etmektedir. Bu durumda ortaklık payının devredildiği tarih olarak noter tasdikli devir sözleşmesi tarihinin esas alınması gerekmektedir. 

b. Ortaklık payının noter tasdikli devir sözleşmesi ile devredilmesine rağmen devrin genel kurul tarafından reddedilmesi halinde, ortaklık payı devredilmemiş sayılacak ve ortağın ortaklık sıfatı devam edecektir. 

c. Amme alacağının ödenmesinden 6183 sayılı Kanun’un 35. maddesi çerçevesinde sorumluluğu bulunan ortakların tespitinde amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği tarihte yürürlükte bulunan ilgili Kanun hükümleri dikkate alınacaktır. Aynı şekilde ortaklık payının devri ile ilgili olarak da payın devredildiği tarihte yürürlükte olan Kanun hükümleri uygulanacaktır. 

d. Limited şirket ortakları hakkında 6183 sayılı Kanun uyarınca yapılacak takip; 35. madde hükümlerine göre sermaye hisseleri oranında, 6102 sayılı Kanun hükümlerine göre tespit edilen kanuni temsilcileri hakkındaki takip ise 6183 sayılı Kanun’un mükerrer 35. maddesine göre amme alacağının tamamından, müşterek ve müteselsil sorumluluk esasına göre yürütülecektir. 

4- Sonuç olarak, vergi dairelerine sunulacak belgeler arasında; limited şirket pay devirlerinde şirketin ortaklık pay defterinin olmaması halinde, tek çare Sıra No. 5 Tahsilat Tebliği gereğince şirketin pay devir sözleşmesi yeterli olacaktır. Bazı durumlarda, mümkünse Ticaret Sicil Memurluğundan ortaklık son pay durumu gösterir belge alınması da, işimizi kolaylaştırabilecektir.

--------------------------------------------------
[1] Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan Seri A, Sıra No 5 no.lu Tahsilat Genel Tebliğinde sadece noter tesdikli devir sözleşmesi yeterli görülmektedir. Çünkü, bu tebliğde ortaklık payının noterde devir sözleşmesi ile devir edilmesi halinde genel kurul tarafından bu irade beyanı reddedilmediği takdirde bu durum geçerli olacaktır. Böylece, ortaklık devir sözleşmesinin noter tarafından da vergi dairesine posta ile taahhütlü olarak yollandığı dikkate alındığında pay devrinin gerçekleştiği görülecektir. Ortaklar genel kurulunun bu pay devrini (3) ay içerisinde reddetmemesi halinde pay devri muteber olur.
[2] Türkiye çapında bütün vergi dairelerine 2007 yılında yollanan bir genel yazıda (Ayşe DİLBAY imzalı yazı)  limited şirket pay devirlerinde vergi dairelerinin bu pay devir hususun işlendiği “Limited Şirket Ortaklık Pay Defteri” ‘nin ilgili sayfasının bir sureti istenilmektedir. Ancak, uygulamada limited şirketler ortaklık pay defterini genellikle tasdik ettirmedikleri ve kullanmadıkları görülmektedir.
[3] Söz konusu genel tebliğ için bkz. Resmi Gazete, 11.09.2013 gün ve 28762 sayılı.
                Pay devir sözleşmesinin vergi dairesine bir dilekçe ekinde sunulması bize göre yeterlidir. Bazı vergi daireleri devir sözleşmesinin yanı sıra limited şirket pay defterinden de bu devir ile ilgili bir suret talep etmektedir. Bize göre bu görüş hatalıdır. Pay defterinin tasdiklettirilmemesi durumunda ise, defterden suret çıkarılamayacaktır. Bu durumda sadece, karar ve pay devir sözleşmesinin birer nüshasının vergi dairesine sunulması yeterlidir. Nitekim Yargı ‘ya intikal ettirilen bir hadise hakkında İzmir 2. Vergi Mahkemesi tarafından verilen 27.04.2012 gün ve E:2011/2069 – K:2012/389 sayılı kararda :
“ Dava konusu olayda; davalı idare tarafından İzmir Ticaret Sicil Memurluğu’na yazılan …… tarihli yazıya verilen 02.12.2008 tarihli cevap ve eki belgelerden davacının amme borçlusu firmadan 30.06.1993 tarihli ortaklar kurulu kararı ve 01.07.1993 tarihli limited şirket hisse devir sözleşmesi ile hisselerini devrederek ayrıldığı ve sözkonusu kararların 29.07.1993 tarihinde ticaret siciline tescil edildiği anlaşılmaktadır.”
“Bu durumda; davacının amme borçlusu firmada mevcut hisselerinin tamamını devretmek suretiyle ayrıldığı hususunun 29.07.1993 tarihinde ticaret siciline tescil edildiği ayrıca davalı idare tarafından yukarıda bahsedildiği üzere dava konusu ödeme emri tanziminden önce öğrenildiği açıktır. … Açıklanan nedenlerle; davanın kabulüne, dava konusu ödeme emrinin iptaline,….”