Gayrimenkul alım satım işlerinde vergileme konusu  tartışmalı mevzulardan biri olup, bu işlemlerin ticari mi yoksa diğer kazanç ve irat mı olarak  vergilendirileceği konusunda değişik  görüşler ileri sürülmektedir.
           
Buna göre, gayrimenkul alım satım işlerinde  bir gerçek kişinin bir takvim yılı  içerisinde elde ettiği kazanç ve iratların  beyanı sırasında  aşağıdaki  ilkelere göre hareket edilmesi  gerekmektedir.

1. Gerçek kişilerin  sahip oldukları  gayrimenkulleri  elden  çıkarmaları sırasında doğan  kazancın ertesi  yıl mart ayı içerisinde yıllık beyanname ile beyan edilmesi  zorunludur.  Elde edilen kazanç sadece bir gayrimenkulün satımından  ortaya çıkmış ise, bunun sadece değer artış kazancı olarak gelir vergisi  kapsamında beyan edilmesi gerekmektedir.  Bunun için  2014 yılında elde edilen değer artış kazancının 9700 TL’yi geçmesi zorunludur.

2. Bir gerçek kişi birden  fazla yılda  bir şahsa veya bir yılda tek şahıs veya muhtelif şahıslara gayrimenkul satmışsa  bu durum  mutat meslek olarak kabul edilir.  GVK md. 37 hükmüne göre de bu durum  ticari kazanç kabul edilerek  gerçek usulde gelir vergisi  kaydı  açılır.   Ayrıca bu durumda, ticari  bir organizasyon, personel  çalıştırması, kazanç gayesi, satışın ticari gaye ile yapıldığı vs. unsurlar aranır.

3. Gayrimenkul alım satım işinde  elde edilen gelirin  mahiyetinin belirlenmesinde  bir başka kriterde “faaliyetin devamlılığı” kriteridir.  Faaliyetin devamlılık arz etmesi  gerekir.  104 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde  bir kimsenin   birden  fazla yılda  tek şahsa  veya  bir yılda aynı  şahıs  veya  muhtelif şahıslara  arsa veya arazi  veya bina  satması faaliyetin  devamlılığı açısından  kafi sayılmıştır. 

4. GVK açısından  satın  alınan  veya inşaa edilen  gayrimenkullerin  satışından  doğan kazancın vergilendirilmesinde devamlılık unsuru  zorunludur.   Devamlılık unsuru  varsa GVK md.37 hükmü gereği ticari kazanç elde edildiği  varsayılır.  Öte yandan, diğer kazanç ve irat grubuna dahil bir gelir unsuru  ise bu durumda vergileme satışın  iktisap tarihinden  itibaren  belli bir müddet içinde yapılması koşuluna bağlanmıştır.  Örneğin, bir gayrimenkulün satın alma tarihinden  itibaren  üzerinden  5 yıl  geçtikten sonra  satılması halinde gelir vergisi  söz konusu değildir.  Dolayısıyla gelir vergisi beyannamesi de verilmez. (Bkz. Gelir İdaresi Başkanlığı 2015 Ticari Kazanç Vergi Rehberi, s.1 “Ticari Faaliyetin Kapsamı))

5. İşlemlerin  birden çok  oluşu şeklinde belirlenen  objektif ölçüt,  ilgilinin  maksat ve niyeti  ile her zaman  örtüşmeyebilir.  Esasında ister arızı, ister daimi şekilde yapılsın  gayrimenkul  alım satımındaki esas amaç kazanç temini amacına yöneliktir.  Ancak birden  fazla gayrimenkul  kazanç  gayesi olmadan da  alınıp satılabilir.   Gayrimenkulün  kişisel  gereksinim  veya  servetin  değerlendirilmesi amacıyla alınmasında ki amaç satıştan gelir sağlamak  olmayabilir.   Kişisel kullanma ve  servetin korunması durumunun bulunmadığı hallerde, taşınmaz yeniden  satılarak  kazanç  sağlamak amacıyla elde edilmiş sayılabilir.  Bu durumda, alış veya satıştaki çokluk, faaliyetin ticari sayılması için yeterli olabilir. 

6. Son yıllarda sık sık otomobil alım satımı  yapılması halinde bu gibi alış satışlar   gelir idaresi  tarafından  takip edilmektedir.  Burada devamlılık  unsuru  açısından  İstanbul vergi dairesi  başkanlığının  getirdiği ilke  4 araç satışı sonrası  gerçek usulde gelir vergisi kaydı açılması  uygulamasına dayandırılmaktadır.

7. Gayrimenkul  alım satımından doğan kazancın  vergiye tabi tutulmasının  elden  çıkarmanın  iktisaptan itibaren 5 yıl  içerisinde yapılmış olması  koşuluna bağlanması, bu süre içerisindeki  satışların  kazanç sağlama amacıyla  yapılmış olduğunun  kabulüne dayanmaktadır.  Başka bir ifade ile, şahsi  kullanım  veya servetin  değerlendirilmesi amacıyla edinilmiş gayrimenkulün 5 yıllık süre içinde satılmayacağı esas alınmaktadır.   İktisap tarihinden  itibaren 5 yıl süre geçtikten sonra  yapılan  satışlardan  (devamlılık unsuru hali hariç)  kazanç sağlama amacının  varlığı yasal olarak  ihtimal dışı  sayılmıştır. (GVK mük. Md.80/6)

8. Son olarak, vergiye tabi net alım satım kazancının belirlenmesi  sırasında;  alış bedeli eskale edilmektedir.  Bunun için gayrimenkulün elden çıkarıldığı  ay hariç  olmak üzere   TEFE endeksindeki artış oranında arttırılarak buna göre maliyet bedeli  düzeltilir.  Neticede değer artış kazancı  makası  açığı azaltılmış olur.