KARGO FİRMALARINDA MÜŞTERİLERİN MALLARINI ZAYİ OLMASI HALİNDE KDV UYGULAMASI VE FATURA DÜZENİ

Bilindiği üzere, uygulamada muhtelif zamanlarda kargo ve taşımacılık firmalarının faaliyetlerini sürdürürken müşterilerinin mallarında zaman zaman kayıp veya hasarlarının ortaya çıktığı görülmektedir. Bu gibi durumlarda düzenlenecek faturalarda tazmin bedeline fatura üzerinde KDV uygulanıp uygulanmayacağı hususlarında tereddütler oluşmaktadır.

Öte yandan, konuyla ilgili KDVK’nun 1/1. Maddesinde; Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu 4/1.maddesinde; hizmetin teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu ve bu işlemlerin, bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği hüküm altına alınmıştır.

Yine 3065 sayılı KDVK’nun 10/a maddesinde; mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması anında vergiyi doğuran olayın meydana geleceği, 20. Maddesinde; teslim ve hizmet işlemlerinde matrahın, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu, bedeli deyiminin malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği hükümlerine yer verilmiştir.

Diğer taraftan, konuyla ilgili 60 Nolu KDV Sirkülerinin 1.2.”Tazminatlar” başlıklı bölümünde de herhangi bir teslim veya hizmetin mukabili olarak ortaya çıkmayan tazminat ve benzeri ödemeler ilke olarak KDV’nin konusuna girmeyeceği açıklanmıştır.

Sonuç olarak, taşınan malların zayi olması veya zarar görmesi sebebiyle bir hizmet akdine dayalı olarak karşılanan tazminat ve cezalar, herhangi bir teslim veya hizmetin mukabilinde olmadığından dolayı KDV’ye tabi olmayacaktır.[1] Konuyla ilgili Gelir İdaresi Başkanlığının örnek bir özelgesi aşağıda gösterilmiştir.