HUKUK YARGILAMASINDA KANUN YARARINA TEMYİZ

Kanun yararına temyiz(bozma), 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu m. 363’te düzenlenmiştir. İlgili hükmün 20/7/2017 tarihinde değişikliğe uğrayan ilk fıkrasına göre kanun yararına temyiz yoluna başvurulabilen kararlar şunlardır:

1) İlk derece mahkemelerinin kesin olarak verdikleri kararlar,

2) İlk derece mahkemelerinin istinaf incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararları,

3) Bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla kesin olarak verdikleri kararlar,

4) Bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdikleri ve temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararları.

Kanun yararına temyiz, Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü sitesinde şöyle tanımlanmıştır: “Bilindiği üzere temyiz, kesin olmayan kararlara karşı başvurulan olağan bir kanun yoludur. Bundan başka kesin kararlara karşı, Adalet Bakanlığının veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının başvurabileceği istisnai ve kendine özgü bir temyiz yolu vardır ki, buna kanun yararına temyiz denir. Bunun için belli bir temyiz süresi yoktur.”[1] Kanun yararına temyiz, kesin olan kararlara karşı başvurulabilmesi nedeniyle olağan bir kanun yolu değildir[2]. Yukarıda anılan sitede kanun yararına temyizin amacı şu şekilde ifade edilmiştir: “Olağanüstü bir kanun yolu olan kanun yararına temyizin amacı, hukuk kurallarının yanlış uygulanması halinde, hukukun yanlış uygulandığını tespit edip, yasanın kesin hükümde belirttiği biçimde uygulanamayacağının açıkça duyurulması, böylece ilerdeki uygulamalarda bu yolda yanlışa düşme ihtimalinin önlenip mahkemelerin uyarılmasından ve uygulamada birliğin sağlanmasından ibarettir. Söz konusu kesin kararlar, Adalet Bakanlığının veya Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına temyizi üzerine Yargıtay tarafından incelenir. Yargıtay hukukun yanlış uygulanmış olduğu kanısına varırsa, hükmü kanun yararına bozar. Bu bozma kararı Resmi Gazete'de yayımlanarak, kanunların yurdun her yerinde aynı şekilde uygulanması sağlanır.“[3]

Dikkat edilmesi gereken bir nokta HMK m. 363/2 gereği; temyiz talebi Yargıtay tarafından yerinde görülüp karar kanun yararına bozulsa da bu bozma, kararın hukuki sonuçlarını ortadan kaldırmayacaktır. Diğer bir ifadeyle mahkeme, kanun yararına bozma kararına karşı hiçbir işlem yapamayacaktır; çünkü daha önce vermiş olduğu karar hatalı da olsa kesin hüküm niteliğini hâizdir[4]. HMK m. 363/3 uyarınca bozma kararının bir örneği Adalet Bakanlığı’na gönderilir ve Bakanlıkça Resmî Gazetede yayımlanır.

------------------------------------