Uygulamada vergi mükelleflerinin  aynı adreste mükellefiyet kaydı  açtırarak faaliyette bulunmaları  mümkündür.  Ancak, bazı durumlarda  vergi daireleri, mükelleflerin aynı adreste başka bir mükellefin işe başlaması ile ilgili  işe başlama yoklamasını düzenlememektedir.  Aynı  adreste ikinci bir vergi mükellefinin  faaliyette bulunması  zaman zaman vergi daireleri  tarafından geri çevrilmektedir. 
 
Oysaki,  aynı  adreste duruma göre iki mükellef veya daha fazla mükellefin  iş yapması  olasıdır.  Örneğin, aynı  adreste birden çok  bölüm veya kat  veya reyonların  bulunması durumunda  her katta  birden  çok  mükellef faaliyet sürdürebilir.   İşe başlama  bilindiği gibi, VUK’nun 153 ila 170. Maddelerinde düzenlenmiştir.   İşe başlama bildirimi  işe başladıklarını  vergi dairesine mükelleflerce 10 gün içerisinde bildirilmesi  zorunludur.  Ticaret  sicil memurluklarından  şirket  kuran mükellefler yönünden  ise  işe başlama  10 gün içerisinde  ticaret  sicil  memurluğunca yerine getirilecektir.  

Aynı adreste iki ayrı iş yeri gibi iki ayrı mükellefin faaliyette bulunabileceğine ilişkin gelir idaresi tarafından verilmiş bazı özelgeler mevcuttur. Özellikle Anayasamıza göre teşebbüs hürriyeti açısından aynı adreste iki ayrı şirketin faaliyette bulunması mümkün bulunmaktadır.  

Gerçek kişilerde ise, işe başlama bildiriminin  işe başlama tarihinden   itibaren 10 gün içinde vergi dairesine yapılması
gerekir. İşe başlamanın, işe başlama bildirimi, bizzat mükellefin kendisi tarafından  yapılabileceği gibi bir avukat veya 3568 sayılı kanuna göre yetki almış SMMM veya YMM’lerce de bildirilebilir.  İşe başlamalar mutlaka işe başlama form dilekçesi ile yapılmalıdır. Bildirim formunu  gerçek  kişilerde mükellef, anonim veya limited şirketlerde ise kanuni temsilcileri tarafından  yapılacaktır. Tüzel kişiliği  bulunmayan kimseler yönünden ise işe başlama  bunları temsile yetkili kişilerce imzalanır.   Süresinde yapılmayan bildirimler açısından birinci derece usulsüzlük cezası kesilir.

Uygulamada, aynı işyerinde iki mükellefin faaliyette bulunması halinde sonradan vergi kaydı açılan ikinci mükellefe “odaşık” vergi mükellefi denilmektedir. Odaşık vergi mükellefi, kira tutarının belli bir bölümünü diğer kiracıya ödemektedir.  Bu kira ödemesi, alt kiracılık sözleşmesi ile gerçekleştirilmektedir. İki kiracı kendi aralarında faturalaşmak  suretiyle  kontrata uygun belgelendirme yapabilmektedirler. Alt kiracının fatura mukabili kira ödemesi yapması halinde alt  kiracı  açısından “kira stopajı” söz konusu olmayacaktır. (GVK md.94)

Bu köşe yazısı, sayın Av. N. Gaye ALPASLAN tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)

[1] 19.07.2012 Gün ve 451 Sayılı Denizli Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi