Mülkiyet, hukuki ve ekonomik sistemlerde temel bir kavramdır. Bir kişiye veya kuruma ait olan bir mal veya varlık, mülkiyet olarak adlandırılır. Hukuksal olarak en temel tanımına ise anayasadan ulaşabiliriz. Anayasa'nın 35. Maddesinde; “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” hükmü amirdir.
Hukuk, mülkiyetin tanımını ve korunmasını sağlayan bir dizi kurallar ve prensipler içerir. Mülkiyetin korunması, bireylerin hak ve çıkarlarını korumak ve toplum düzenini sağlamak için önemlidir. Hukuki perspektiften mülkiyet analizi ise, mülkiyetin doğası, edinilmesi, korunması ve devri gibi konuları kapsar.
Mülkiyet, sahip olunan bir mal veya varlığın tam veya kısmi kontrolü anlamına gelir. Bu kontrol, mülkiyet sahibine belirli haklar ve yetkiler verir. Hukuki olarak mülkiyetin edinilmesi, malı sahibine kazandıran ve üzerindeki hakları transfer eden işlemlerle gerçekleşir.
Mülkiyetin korunması da hukuki bir önem taşır. İşte burada devreye hukuk sistemi ve mahkemeler girer. Bir mülkiyet haklarına tecavüz edildiğinde, mülkiyet sahibi hukuki süreçler yoluyla bu hakkını koruyabilir ve ihlali halinde tazminat talep edebilir. Hukuki korunma, mülkiyetin güvence altına alınması ve toplum düzeninin sağlanması için hayati önem taşır.
Bütün bunların dışında mülklerin hukuki güvenliğini sağlamak, en az o mülke sahip olmak kadar elzem bir husustur. Çünkü asli güvenliğini sağlayamadığınız ve tahlil edemediğiniz bir mülkün gerçek sahibi sayılamazsınız. Mülkiyet analizi kavramı ise bu sorunların ihtiyacı sonucu ortaya çıkmıştır. Kısaca tanımlamak gerekirse mülkiyet analizi, gayrimenkul temelli yatırımlar için mülkiyet güvenliğini amaçlayan bir analiz aracıdır. Mülk sahibinin, satın aldığı ya da projelendirdiği gayrimenkulün geçmişi ya da geleceği hakkındaki riskler konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla geliştirilen bir uygulamadır.
Mülkiyet analizi için mülkiyet üzerinde taşınmazın detaylı tahlil edildiği bir dizi araştırmalar yapılır ve çıkan sonuç mutlaka raporlanmalıdır. Analiz için taşınmazın tapu kaydı üzerinde Malik yönünden, Şerhler yönünden, İrtifak/ haciz/ ipotek yönünden araştırmalar yapılır ve taşınmazın tasarrufuna engel olacak bazı hukuki hakların olup olmadığı hakkında bilgiler alınır. Bunların haricinde Kadastro, İmar Planı, Taşınmaz Değerlemesi, İmar ve Parselasyon araştırmalarıyla da taşınmazın idari sınırları ve haklarıyla ilgili bilgileri de belirlenmiş olur. Bu esnada yapılan işlemlerin hukuka uygunluğu ve herhangi bir hak kaybı ya da sorumluluk doğmaması hem mülk sahibi, hem de tasarrufu altında olan her kişi ve kurum için en önemli olgudur. Bütün bu işlemlerin sonucunda sahip olunan mülk derinlemesine tahlil edilmiş ve olası riskleri hakkında önceden bilgi sahibi olunmuştur. Mülkiyet analizinin en önemli faydalarından biri de şüphesiz raporlama sonucunda mülk ile ilgili bir tehlike veya riskle karşılaşıldığında önlem alma ve tehlikeyi en aza indirme fırsatınızın olmasıdır.
Av. Tuğba ÇAĞLAR